Cevher Nedir

1-)Alm. Erz (n), Edelstein (m), Fr.Minerai (m), İng. Ore; jewel, gem. Genel bir tarifle, madencilik usulleriyle çıkarılan, esas itibariyle minerallerden meydana gelen ve işlenmesi bir kar temin eden cisimler.

İktisadi açıdan düşünüldüğünde, bir maddenin cevher sayılmasında önemli olan onun iktisatlı olarak işlenebilmesidir. Bu da bazı faktörlere bağlıdır. Mesela elde ediliş şekli, taşıma ve başka masraflar gibi. Çıkarılması ve taşınması zor olan zengin bir maden yatağı cevher sayılmadığı halde, iktisatlı olarak işlenebilen düşük dereceli bir yatak cevher sayılabilir.

Cevher içerisindeki ana madenden başka ikinci derecede madenlerin bulunması da çok önemlidir. Bunlar iktisatlı olarak işlenebilse iyi; aksine asıl maddenin elde edilişi sırasında zararlı rolleri olursa kötü olurlar.

Bir cevherin tenör’ünün, yani içindeki kıymetli maddenin yüzdesinin bir asgari sınırı vardır. Bu sınır, elde edilme masraflarının piyasa fiyatı ile mukayese edilmesi sonucu ortaya çıkar.

Cevher içindeki esas maden “cevher minerali” olarak adlandırılır. Umumiyetle kıymetsiz ve ekseriyeti teşkil eden öteki kısım ise “gang” ismini alır. Cevherlerin taşınmasında ve işlenmesinde bu gang maddeleri fazla masrafa sebep olur. Bu itibarla ekseriya cevher daha taşınmadan fiziki yollarla gangdan kısmen arındırılır.

Cevher, bünyesinde bir tek maden bulundurabildiği gibi çeşitli madenler de bulundurabilir. Böylece basit veya kompleks cevher olarak sınıflandırılırlar. Mesela demir, manganez, alüminyum, civa, kalay cevherleri basit cevherler olup, bunlardan yalnız bu sayılan madenler elde edilir. Gümüş, çinko, kurşun, kobalt, bakır, antimon, nikel cevherleri ise ekseriya iki veya üç maden bulundurur.

Arsenik, bizmut, kadmiyum ve selenyum gibi bazı madenler ise başka maden cevherlerinin ergitilmesi sırasında ikinci derecede ürünler olarak elde edilirler.

Bazı hallerde cevherden metalin çıkarılmasına lüzum olmaz ve cevher olduğu gibi kullanılır. Mesela, krom-manyezit tuğlası, krom metali, kromit cevherinden ayrılmadan, kromit manyezitle karıştırılmak suretiyle yapılır.

Cevherler (saf olanlar haricinde) şu şekilde sınıflandırılır:

1.Alçak tenörlü: Verimi az olan,

2.Yüksek tenörlü: Verimli,

3.Ham cevher: Ocaktan çıktığı halde,

4.Som cevher:Muamele görmeden satılabilen veya ergitilmeye gönderilebilen,

5. Elle ayıklanabilen,

6.Konsantrasyon yolu ile zenginleştirilmeye lüzum gösteren,

7. Konsantre cevher: Mesela manyetik yolla veya flotasyonla (yağla kaplı cevheri çalkalama ile gangdan ayırıp yüzdürme işlemi) tenörü yükseltilmiş,

8. Ergitilecek cevher: Metalin, cevherden ergitilme yoluyla çıkarılması gereken cevherdir.

2-)Araz, sıfat demektir. Cevher üzerinde bulunur. Yalnız başına bulunmaz. (Seyyid Şerif)

2) Kıymetli, işlenebilir maden. Mecaz olarak insanın istidadı, yetişmeye elverişli olması manasına da kullanılır.

Yavrum o zamanki tövbenin, bağlılığın bir netice vermediğini sen de biliyorsun. Çünkü, Allahü tealayı seven ve unutmayanlardan uzak kalman, o seadet tohumunun açılıp büyümesine mani oldu. Fakat, o tohumun çürümemiş olması, bu yavrunun yetişmeye elverişli nefis bir cevher olduğunu göstermektedir. (İmam-ı Rabbani)

3-)(Sübstance) Bkz. öz

4-)Bir şeyin özü, maya, gevher
Örnek:Şu kuvvetin, cevherin sırrını öğrenmek için soruyorum. S. F. Abasıyanık

5-)Değerli süs taşı, mücevher.

6-)İyi yetenek
Örnek:Avrupa aristokratı, cevheri tükenmeye yüz tutmuş bir insandır. P. Safa

7-)Töz.

8-)Bk. töz

9-)İçindeki metal ya da yarımetallerin çeşitli yöntemlerle ayrılabileceği doğal bileşikler ve mineraller.

10-)Pnöma.

11-)1. öz, maya. 2. başlı başına, kendiliğinden olan. 3. tıynet, cibilliyet, soydan gelen, haslet, tabii istidat. 4. kıymetli taş. 5. ebcet hesabında yalnız noktalı harfleri hesaplamaya dayanan tarih düşürme şekli. 6. kılıç namlusuna yapılan menevişli süs.

12-)Bir şeyin esası, öz, maya.

13-)Güç, enerji.

14-)Bir şeyin özü, esası.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?