Dandanakan Savaşı Nedir

1-)Çağrı ve Tuğrul beylerin Gaznelilere karşı Dandanakan’da kazandıkları, Büyük Selçuklu Devletinin kuruluşuna yol açan zafer.

Selçuklu liderleri Davud Çağrı ve Tuğrul beyler, Oğuz boylarını yerleştirecek bir yurt bulup, devlet kurmak için geçici olarak kaldıkları Horasan’da, o bölgelere hakim olan Gaznelilerle mücadele halindeydiler. Yirmi seneden fazla devam eden bu mücadelelerin çoğunu Selçuklular kazanmış ve Gazne şehirlerinden bazılarını ele geçirmişlerdi. Gaznelilerin baskıları, Selçukluları daha çok mücadeleye sevk ediyordu.

Selçukluların, Gazneli Sultanı Mes’ud’un 70.000 süvari, 30.000 piyade ve 60 muharebe filinden müteşekkil ordusunu 1038 yılında Serahs’da yenmeleri, Gaznelileri haklı olarak endişelendirmişti.

Nitekim Sultan Mes’ud büyük bir hazırlıktan sonra 1040 senesinin Mayıs ayında, ordusunun tekrar Serahs’a doğru harekete geçirdi. Selçuklular, Gazne ordusunun geçeceği yerlerdeki su kaynaklarını, kuyuları körelterek geriye çekiliyorlardı.

Selçuklu ordusunun baş komutanı Davud Çağrı Bey, arasıra süvari birlikleriyle baskınlar yaparak Gazne ordusunu hırpalıyor, sonra çöle doğru çekilerek, Gaznelileri kendisini takibe mecbur ediyordu. Sultan Mes’ud, Merv ve Serahs şehirleri arasında Kum Çölü kenarında, suları ve kuyuları bol Dandanakan Kalesine doğru savaşarak ilerleyip, askerin susuzluğunu gidermek istiyordu. Lakin Dandanakan Kalesine geldiklerinde, bütün su kuyularının köreltildiğini gördüler. Kuyuları tekrar işler hale getirmek teşebbüsünü kabul etmeyen Sultan, daha ileride suya yetişmek üzere harekete devam edince, susuzluk, açlık, yorgunluk Gazne ordusu arasında fikir ayrılıklarına sebeb oldu. Hatta birbirleriyle kavgaya başladılar. Hadise büyüdü. Askerler arasında Sultan Mes’ud’a karşı bir soğukluk meydana geldi. Sultanın yanından ayrılmak ve onu kendi haline bırakmak için birbirlerini teşvike başladılar. Bu durumu fırsat bilen Davud Çağrı Bey, askerlerini topyekün hücuma geçirdi. Kanlı bir çarpışma başladı. Bitkin halde bulunan Gazneli ordusu dağılmaya, hatta kaçmaya başladı. Sultan Mes’ud’un hassa ordusunu teşkil eden Gulamlardan bir kısmı Selçuklular tarafına geçince, Gazne ordusu iyice dağıldı. Sultan Mes’ud ve veziri, kaçan askerlerin geri dönmeleri için var güçleri ile çalıştılar. Fakat bozgun bir defa başlamış asker dağılmıştı. Bütün çabalara rağmen toplamak mümkün olmadı. Artık Selçuklu akıncıları sultanın karargahına kadar yaklaşmıştı. Harp meydanında sebatla direnmeye çalışan Sultan Mes’ud’a:

“Sultanım! Bekleyecek zaman değildir. Ordu dağıldı, hassa askerleri bizi terk edip karşı tarafa geçtiler.Tehlikeli bir duruma düştük. Önümüz ve arkamız sarılmış durumda. Beklemenin ne faydası var. Acele burayı terk edelim!..” dediler.

Bunun üzerine Sultan Mes’ud, yüz kadar askeriyle harp meydanını terkedip güçlükle kurtuldu.

Gazne ordusunun bütün hazineleri, malları ve silahları ele geçirildi. Bu zaferden sonra kurulan Büyük Selçuklu Devleti, Horasan ve Harezm’in en güçlü devleti haline geldi.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?