Hak Nedir

Hak Nedir ? Hak Ne demek ?

1-)Alm. Recht (n), Gerechtigkeit (f), Wahrheit (f), Fr. Droit (m), Justice (f), İng. The right, Justice, Equity, Law, Truth. Kullanıldığı yerlere göre, çeşitli manalara gelen bir kelime. Hakikat ve hukuk kelimeleri de hak kelimesinden türemiştir. Dinde de hak bazı manalara gelir:

1. Allahü tealanın esma-i hüsnasından (güzel isimlerinden) biri. Vacib-ül-vücud, yani varlığı lazım olan, hiç yok olmayan, daima var olan ve kendisinden başkası yaratmaya layık olmayan, demektir. Kur’an-ı kerimde mealen buyruldu ki: “...Allah, Hak’tır. (Müşriklerin) Allahü tealadan başka taptıkları batıldır (yok olucudur).” (Hac suresi: 62)

İbrahim Hakkı hazretleri şöyle buyurur:

Hak, şerleri hayreyler,

Zannetme ki gayr eyler,

Mevla görelim neyler,

Neylerse güzel eyler.

2. İslamiyet. “Hak gelince, batıl (şirk, puta tapmak) gider. Batıl her zaman gidicidir.” (İsra suresi: 8) mealindeki ayet-i kerimede İslamiyet manasına kullanılmıştır.

3. Gerçek, doğru. “Cennet ehli (Cennet’e girince) Cehennem ehline: Biz Rabbimizin bize vadettiğini (Cennet’i) hak bulduk. Siz de Rabbimizin size vadettiğini (azabı) hak buldunuz mu? diye seslenir. (Onlar da) evet derler.” (A’raf suresi: 44) mealindeki ayet-i kerimede hak kelimesi bu manadadır.

Yine itikad, iman bilgilerini anlatan şu ifadelerde de hak bu manadadır: Ölüm haktır. Kabir haktır. Kabirde, Münker ve Nekir denilen iki meleğin meyyite (ölüye) sual sorması haktır. Haşr (kabirden kalkıp Arasat meydanında hesab vermek için toplanmak) haktır. Neşr haktır. Dünyada yapılan amellerin işlerin hesabını vermek haktır. Amellerin tartılması haktır. Cehennem üzerinde bulunan ve üzerinden geçilecek, Sırat denilen köprü haktır. Cennet’in müminler (inananlar) için, Cehennem’in kafirler için olduğu haktır.

4. Bir kimsenin başkasından alacağı. Bir kimse, peygamberlerin (aleyhimüssalevatü vesselam), yaptığı ibadetleri yapsa, fakat üzerinde başkasının bir kuruş hakkı bulunsa, bu bir kuruşu ödemedikçe Cennet’e giremeyeceği bildirilmiştir. Bu ifadede hak kelimesi “alacak”manasında kullanılmıştır.

5. Hatır, gönül, hürmet. Peygamber efendimiz; “Allahümme inni es’elüke bilhakkıssa’iline aleyke.” yani; “Ya Rabbi! Senden isteyip de verdiğin kimselerin hakkı için, senden istiyorum.” derdi ve; “Böyle dua ediniz.” buyururdu. Mevlid’de geçen hak kelimesi de bu manalarda kullanıldı:

Ya ilahi Ol Muhammed hakkı-çün

Ol şefaat kanı Ahmed hakkı-çün

Biz günahkar asi mücrim kulları

Yarlığayup kıl günahlardan beri

Kabrimiz iman ile pür nur kıl

Munis-i gılman ile hem-hur kıl.

6. Yerine getirilmesi lazım gelen şey. Peygamber efendimiz buyurdu ki: “Müslümanın Müslüman üzerinde beş hakkı vardır: Selamına cevap vermek, hastalığında arayıp sormak, cenazesinde bulunmak, davetine gitmek, aksırıp elhamdülillah deyince, yerhamükallah, diye karşılık vermek.” Burada yerine getirilmesi lazım olan şey manasındadır.

Hak kelimesi yukarıda belirtilen manalarından başka hukuk ilminde adalet, doğruluk ve fertlere tanınan menfaat ve yetkiler manasına da kullanılır. Hak kavramında üç unsur vardır: 1) Hak sahibi için bir menfaatin bulunması. 2) Hakların, hak sahibine belirli bir kudret ve yetki vermesi. 3) Hakkın, hukuk nizamı tarafından verilmesi.

İslam hukukunda da hakkın sahibi açısından değerlendirilmesi ve kısımlara ayrılması vardır. Buna göre:

a) Hukukullah: Allah’a ait haklar. Allahü tealanın bildirdiği emirlerin, yasakların çiğnenmesi durumunda, bunlara verilecek cezayı hiç kimse değiştiremez, affedemez.

b) Hukuk-ı ibad: Kulun sahib olduğu haktır. Bu haklar, insanların menfaatleri ile ilgili haklardır. Umumi ve hususi olmak üzere ikiye ayrılır. Umuma ait yollardan istifade, avlanma, mübahları kullanma umumi haklardandır. Hususi hakları ise, evi, işi, eşi üzerindeki hakları ile şahsi ihtiyaç ve menfaati sebebiyle mevcut haklarıdır.

c) Karma nitelikteki haklar: İçinde Allah ve kul hakkının müşterek bulunduğu haklardır. İnsanın kendi hayatını, aklını ve sağlığını koruması, hürriyet hakkına sahib olması, malını boş yere telef etmekten koruması gibi... Bütün bunlarda, “İnsan hayatının ve dünya nizamının korunması” diye ifade edilen Allah hakkı yanında, bizzat kişiyi, hayatı, sıhhati ve malı ile ilgili konularda şahsen alakadar eden menfaatler vardır.

Günümüzde hukukun üstünlüğü sağlanmış toplumlarda, şahısların kendi hür iradesiyle faydalanabileceği bir takım imkanlar tesbit ve temin edilmiştir. Hakların kullanılması, şahsın (kişinin) tercih ve isteğine bırakılmıştır. Hukuka dayalı toplumlarda, bazı imkanlardan faydalanmak hem bir hak, hem de bir vazifedir. Her hakkın bir sahibi vardır. Hak sahibi şahıslardır. Bunlar da hakiki ve hükmi şahıslar olmak üzere ikiye ayrılır. Haklar; amme ve hususi (özel) haklar olmak üzere de ikiye ayrılır.

Amme (Kanunu) hukukunda kişinin hakları: Devlet ile fertler arasındaki münasebetleri düzenleyen anayasalarda yer almıştır. 1982 tarihli T.C. Anayasası ile fertlere birçok kamu hakları tanınmıştır. Milletvekili seçme ve seçilme hakkı (mad. 10-11), Milletvekillerinin kanun teklif etme hakkı (mad. 15), İspat hakkı (mad. 39), Mülkiyet hakkı (mad. 49), Sendika kurma hakkı (mad. 53-54), Vatandaşlık hakkı (mad. 66), Siyasi faaliyette bulunma hakkı (mad. 167), Kamu hizmetlerine girme hakkı (mad. 70), Dilekçe hakkı (mad. 74)... şahıslara tanınan haklardan bazılarıdır.

Hususi haklar: Şahıslar arasındaki özel münasebetleri düzenleyen hukuk kuralları, hakları çeşitli ayırımlara tabi tutmuştur. Birinci olarak; mal varlığı hakları (mülkiyet, irtifa gibi) ayni haklar, alacak hakları, fikri haklar, yenilik doğuran haklar, beklenen haklar gibi) ve şahıs varlığı hakları(isim, namus, şeref gibi şahsiyet hakkı, çocuklar üzerindeki velayet hakkı gibi) olmak üzere ikiye ayrılır. İkinci olarak, mutlak haklar (mülkiyet hakkı, irtifa hakkı ve rehin hakkı, fikri hak, şahsiyet hakkı gibi) ve nisbi haklar (alacak hakkı, karı kocanın birbirine yardım hakkı gibi) olarak ayrılır. Daha başka birçok ayırımlar yapılmıştır.

Ayrıca hak kelimesi, ortaklar arasındaki pay (hisse) ve bir iş yapma karşılığında alınan ücret manalarında kullanılmaktadır.


2-)Toprak.


3-)Adalet.


4-)Adaletin, hukukun gerektirdiği veya birine ayırdığı şey, kazanç
Örnek:Üstelik adli tatil olduğu için hak sahipleri bekleşirler. B. Felek


5-)Dava veya iddiada gerçeğe uygunluk, doğruluk.


6-)Geçmiş ve harcanmış emek.


7-)Pay.


8-)Emek karşılığı ücret.


9-)Doğru, gerçek


10-)Maden, ağaç, taş üzerine elle yazı veya şekil oyma.


11-)Kağıttaki yazıyı kazıma.


12-)Tanrı.


13-)Bk. oymabaskı


14-)(Bak: Hakk)


15-)Vasat. Vasati. Orta. (Osmanlıca'da yazılışı:hak)


Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 


Dil
Anlamı
İngilizcesi İngilizce
Benefit.
İngilizcesi İngilizce
[Jim Fullington] heel, back part of the foot; back part of the sole of a shoe; hoe, pickaxe; cut, incision.
İngilizcesi İngilizce
Condign.
İngilizcesi İngilizce
Justice.
İngilizcesi İngilizce
Claim.
İngilizcesi İngilizce
Authority.
İngilizcesi İngilizce
Dibs.
İngilizcesi İngilizce
Franchise.
İngilizcesi İngilizce
Title.
İngilizcesi İngilizce
Warrant.
İngilizcesi İngilizce
Warranty.
İngilizcesi İngilizce
The right.
İngilizcesi İngilizce
Just.
İngilizcesi İngilizce
Right.
İngilizcesi İngilizce
Renumeration.
İngilizcesi İngilizce
Right dealing.
İngilizcesi İngilizce
One's due / right / share.
İngilizcesi İngilizce
Fairness.
İngilizcesi İngilizce
True.
İngilizcesi İngilizce
Allowance.
İngilizcesi İngilizce
Margin.
İngilizcesi İngilizce
Benefice.
İngilizcesi İngilizce
Beneficium.
İngilizcesi İngilizce
Competence.
İngilizcesi İngilizce
Prerogative.
İngilizcesi İngilizce
Privilege.
İngilizcesi İngilizce
Reason.
İngilizcesi İngilizce
Remuneration.
İngilizcesi İngilizce
Truth.

  • Okula gitmek herkesin Hakkidir
  • Benitez yazısını,'NATO'nun herhangi bir üyesi, ordusu ve halkı saldırıya uğradıktan sonra müttefiklerinden bu türden asgari desteği Hak etmektedir.
  • Bununla birlikte halkın yüzde 48'i sokak eylemlerinin sivil bir Hak olduğunu, yönetimin bunları engellemeye yönelik çalışmalarının da anti-demokratik olduğunu savunuyor.

Sizde içinde Hak kelimesi geçen bir şeyler paylaşın !

Hak kelimesi anlamı 300 defa okunmuştur. [237662] Hak kelime anlamı, Hak nedir, Hak ne demek, Hak sözlük anlamı

Paylaş