Hamam Nedir

Hamam Nedir ? Hamam Ne demek ?

1-)Alm. Türk, Badehaus; Privatbad (n), Fr. Bain turc, bain (m), İng. Turkish bath, bathroom. Yıkanılacak sıhhi yerlere, genel olarak verilen ad. Hamam, özel bir düzenle ısıtılarak, sıcak ve soğuk suyu bulunan ve üzeri kubbeli, kagir yapıdır. Şimdikiler ise genellikle betondur.

Hamamın çok eski bir tarihi vardır. Hamam daha Romalılar zamanında biliniyordu. Vezüv Yanardağının patlamasından sonra küller altında kalan Pompei şehrinde yapılan kazılar, Romalıların kullandıkları hamamları ortaya çıkarmıştır. Bu hamamların yalnız temizlik için değil, zevk ve eğlence için de yapıldığı anlaşılmaktadır. Romalılarda sınıf farkı olduğu için, hamamlarda kölelerle asillerin giriş kapıları ve yıkandıkları yerler ayrılmıştı. Roma hamamlarında ayrıca buhar banyosu yeri, soğuk ve sıcak su havuzları da vardı.

Yalnız, Hıristiyanlığın bozulmuş şekli yayıldıktan sonra, batı dünyasında hamam ve temizlenme yavaş yavaş unutuldu. Ortaçağda Hıristiyanlar, ilk doğdukları zaman papas tarafından vaftiz suyunda yıkandığı için, bundan sonra yıkanmak, taasuplarına göre yasak ve günahtı. Yıkananların birçok hastalıklara yakalanacağı zannediliyordu. Bu sebeple kadınlar olsun, erkekler olsun, yıkanmadıklarından dolayı kirlenip pis kokarlardı. Kadın ve erkekler bu pis kokuyu önlemek için ağır kokular sürünürlerdi. On altıncı yüzyılın ünlü heykelcisi Michel Angleo’ya babası, yazdığı bir mektubunda; “Yıkanmaktan sakın, her türlü hastalık sudan gelir, bilirsin. Gerekirse adam tut, kirlerini kazıt ama, sakın yıkanma!” diyordu.

Türkler, tarihi asaletleri ile temiz bir millettir. İslamiyeti kabul etmeleri ve İslamiyetin temizliğe ait hükümlerini büyük bir titizlikle uygulamaları neticesinde bilhassa, İstanbul’un fethinden sonra burada ve devletin dört bir yanında binlerce hamam yaptılar. Türklerde İslamiyetin emirlerinin gereği olarak her evde hamam bulunurdu. On yedinci, yüzyılda, yalnız İstanbul’da 168 adet büyük çarşı hamamı vardı.

Türk hamamları ve özellikleri:

Türk hamamları başlıca üç kısma ayrılır: 1) Soyunma yerleri; 2) Yıkanma yerleri: a. Soğukluk, b. Hamam; 3) Isıtma yeri: Külhan.

1. Soyunma yerleri: Geniş bir sofa ve bunun çevresinde bölmeli sekiler bulunur. Yıkanan kimseler, bu sekilerde uzanıp dinlenirler.

2. Yıkanma yerleri: Soğukluktan geçilerek girilen hamam kısmına denir. Burası da bazı bölümlere ayrılır: “Kurna başı” denilen herkesin teker teker yıkandığı yer, “halvet” adı verilen kapalı ve yalnız başına yıkanma hücreleri. Bir de üzerine uzanıp ter dökülen “göbek taşı” bulunur. Burası, hamamın mermer kaplı zemininden daha yüksek yapılmış ve çeşitli geometrik şekillerde olabilen yerdir.

3. Isıtma yeri-Külhan: Hamamın altında olup burada ateş yanar. Ateşten yükselen alev ve duman, mermer zeminin altındaki özel yollardan, duvar içlerinden geçer, “tüteklik” adı verilen bacadan çıkar.

Külhandaki ocağın üzerinde sıcak su kazanı, onun da üzerinde soğuk su deposu bulunur. Ocağın dip kısmındaki birkaç kanal, hamamın yıkanma yerinin ortasındaki göbek taşının altına kadar uzanır. Ocakta yanan odunların tesirli alev ve dumanları, bu kanallardan göbek taşının altına gider. Bu taşın altındaki karanlık yer çok ısındığından buraya “cehennem” denir.

Çarşı hamamları, haftanın belli günlerinde kadınlara, başka günlerde erkeklere açıktır. “Çifte hamam” olanlar ise birbirine bitişik iki hamam olup, biri kadınlara, diğeri erkeklere ayrılmıştır. Bu hamamlar hergün açıktır.

İstanbul’un hamamları bütün dünyaca tanınmıştır. Eski oluşu bakımından Bayezit, Çemberlitaş, Hoca Paşa, Fındıklı hamamları, Fatih’te Mehmedağa hamamı vs. vardır. Ayrıca zamanla tahribata dayanamayıp yıkılmış hamamlar da bulunuyordu. Hele meşhur konak hamamlarından hemen hiçbiri bugün kalmamıştır. Yalnız Saray hamamları (Topkapı ve Dolmabahçe), ayrı devirlerin mimarlık abidelerine örnek olarak, bugün İstanbul’u süslemektedir. Bunlardan başka, Bursa’nın tabii sıcak ve kükürtlü sularıyla meşhur kaplıca hamamları, Gönen kaplıca hamamları ve Türkiye’nin dörtbir yanında serpiştirilmiş kaplıca ve normal hamamlar da vardır.

Türk hamamlarının bir değişik tarafı da, buhar banyosu esasına dayanan “Fin hamamı” oluşlarıdır. Finler, aslen Türk asıllıdırlar. Bugün dünya spor aleminde, çabuk terleyerek, çok kilo vermek için bu hamamlardan faydalanılmaktadır. Bu bakımdan Türk hamamlarından bütün sporcular istifade ederler.

Hamamların sağlık bakımından faydaları:

Hamamlar, uzun müddet kalmamak şartıyla, sıcaksu ve sabunla yapılacak vücut temizliği için en iyi yıkanma ve temizlenme yerleridir. Hamamda terleyen vücudun, yumuşak bir bez veya süngerle ovularak yıkanması, vücutta kan dolaşımını kolaylaştırarak insana rahatlık verir. Vücudu sert keselerle ovmak, deride yara açabilir. Bundan sakınmak gerekir.

Bir de hamamlarda yıkananların adabı muaşeret kaidelerine uyması lazımdır. Ayrıca hamamlarda fazla kalmak, sıcaktan soğuğa, soğuktan sıcağa zaman zaman çıkmak da vücuda zararlı olabilir. Kalp ve dolaşım sistemi bozuk olan, tansiyonu yükselen kimselerin, bir de akciğer veremine tutulmuş olanların çok sıcak suda yıkanmaları tehlikelidir. Zira çok sıcak suda uzun süre kalmak, beyne kan hücum etmesine, veremlilerde de akciğer kanamasına sebeb olur. Ayrıca hamamdan sonra kendisini kollayamayıp üşütenler de zatürre hastalığına yakalanırlar. Dikkat edene hamamların bir zararı olmadığı gibi faydası çoktur.


2-)HAMAM



Yıkanmak maksadıyla yapılan yer ve bina, çok sıcak bir yer.

İslam dini maddi ve ruhi temizliğin üzerinde titizlikle durmuştur. Bunun için namazda ve diğer bazı ibadetleri yapmakta bir tür maddi ve manevi temizlenme olan abdesti emretmiştir. Ayrıca dinimiz cünüplük, hayız ve nifasın kesilmesi gibi hallerde de büyük temizlik olan guslü, yani bütün bedeni yıkamayı farz kılmıştır. Guslü gerektiren bir durum olmasa da temizlenmek için sık sık yıkanmak sünnettir. Yıkanmak, ya evde ya hamamlarda olur.

Birçok kimsenin bir anda yıkanabildiği toplu hamamlar Araplara İran ve diğer kültürlerden geçmiştir. Bunun için önceleri hamama girmeyi yasaklayan Hz. Peygamber (s.a.s) daha sonra bunun birçok faydası olduğunu öğrenince, tesettüre riayet kaydıyla, girmeye izin vermiştir. Bu konuda şöyle buyurur: "Yakında Acem (İran) toprağını fethedeceksiniz. Orada hamam denilen yapılar göreceksiniz. Erkeleriniz oraya izar (örtü)süz girmesin, kadınları da hastalık ve nifas gibi özürler dışında oralara girmekten menedin" (Mansur Ali Nasıf et-Tac, I-113) Bir başka hadislerinde de; "Sizden kim Allah'a ve ahiret gününe inanıyorsa hamama örtüsüz girmesin, hanımını (özürsüz, lüzumsuz yere) hamama göndermesin, içki bulunan sofraya oturmasın" (et-Tirmizi el-camiü's-sahih, V,113 had. no 2801) buyurmuşlardır.

Bu hadislerden de anlaşılmaktadır ki hanımların zaruri ihtiyaç olmadan hamama girmeleri yasaklanmıştır. Gerek kadınların, gerekse erkeklerin hamama girdiklerinde setr-i avret (görünmesi haram olan yerleri örtme) ye dikkat etmeleri farzdır. Günümüzde bazı kimselerin yaptıkları gibi sereserpe yıkanmak, gösterilmesi haram yerlerini açmak kesinlikle yasaktır, haramdır. Hamamda başkalarının avret yerlerine bakmak da haramdır.

"Erkeklerin ve kadınların temizlenmek için kendilerine mahsus hamamlara gitmelerinde bir beis yoktur. Umumi bir ihtiyaçtan dolayı bu tecyiz edilmiştir. Elverir ki avret mahallerini örtsünler. Erkeklerin ve kadınları kendi aralarında peştemal tutmayarak açık bir şekilde yıkanmaları haramdır. Hatta bir kimse yalnız başına bir yerde yıkanacağı zamanda bile peştemal tutmalıdır. Edebe muvafık olan da budur. Tenha bir yerde peştemali sıkmak veya temizlik yapmak için az bir zaman peştemalsiz durmak caiz olabilir" (Ö. Nasuhi Bilmen Büyük İslam İlmihali, s. 458).

Hamamda avret ve ayaklar hariç vücudu tellağa ovdurmak caizdir. Ayaklan ovdurmak ekmek parası için çalışan o şahsın gururunu rencide edeceği için kerih görülmüştür. Hamamda Kur'an okumak, namaz kılmak caiz değildir



Habil NAZLIGÜL


3-)Yıkanılacak yer, yunak, ısıdam
Örnek:Banyosuz, duşlu, avuç içi gibi bir aralıktı hamam. O. Rifat


4-)Para karşılığında yıkanma işinin yapıldığı yer.


5-)(Mimarlık) 1. Halkın yıkanma gereksinmesini karşılayan mimarlık yapıtı. 2. Evlerde yıkanmaya aynlan küçük oda; banyo.


Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 


Dil
Anlamı
İngilizcesi İngilizce
Turkish bath.
İngilizcesi İngilizce
Bath.
İngilizcesi İngilizce
Hammam.
İngilizcesi İngilizce
Bagnio.
İngilizcesi İngilizce
Bathhouse.
İngilizcesi İngilizce
Baths.
İngilizcesi İngilizce
Public bath.
Fransızcası Fransızca
Bain

  • SELANİK'TE Atatürk'ün doğduğu ev, Alaca İmaret, Yeni Cami, Bey Hamam, Yahudi Hamamı, Yeni Hamam gibi Osmanlı eserleri bulunuyor.

Sizde içinde Hamam kelimesi geçen bir şeyler paylaşın !

Hamam kelimesi anlamı 240 defa okunmuştur. [237689] Hamam kelime anlamı, Hamam nedir, Hamam ne demek, Hamam sözlük anlamı

Paylaş