Harç Nedir

1-)Alm. Mörtel m, Fr. Mortier m, İng. Mortar. Silisli bir kumla bağlayıcı madde olan çimento veya sönmüş kirecin karıştırılması ve buna su ilavesiyle elde edilen karışım. Bu karışım önce plastik özelliğe sahib olup, sonra sertleşir. Harç, inşaat sanayiinde, tuğla, taş gibi elemanların birleştirilerek tek bir parça elde edilmesinde kullanılır. Harcın esas görevi, yapıya gelen yüklerin yapı parçalarında birinden diğerine geçerken düzgün yayılmasını sağlamaktır. Ayrıca hava şartlarına dayanıklı bir bağlayıcı olan harç, bütün yapının beraber çalışmasında yardımcı olur. Harcın yapılmasında, plastik özelliğinin yerleştirme yönünde kafi derecede olmasına dikkat etmelidir. Çimento miktarı, en pahalı bileşen olması yönünden, mümkün olduğu kadar düşük tutulmalıdır.

Harçta bağlayıcı madde olarak, yapının yer ve durumuna göre, söndürülmüş kireç, tabii çimento, çuruf çimentosu veya normal portland çimentosu kullanılabilir. Sulu ortamda sertleşme kabiliyetine sahip çimentolara hidrolik çimentolar denir. Su altı veya yer altı inşaatlarda bu tür çimentolardan yapılmış harçlar kullanılmalıdır. Söndürülmüş kireç harçları daha çok su üstü yapılarda kullanıldığı halde, portland çimentoları su altı yapılarında ve daha çok zorlanan yapı kısımlarında kullanılır. Harçta, çimento yanında kum, kırma taş, kırılmış tuğla ve çuruf gibi maddeler de kullanılır. Bu tür maddelerin en önemli özelliği, yalnız çimento kullanıldığında ortaya çıkabilecek büzülme veya genişlemeyi önlemek yanında, maliyeti de azaltmaktır. Bunların temiz, hava şartlarına dayanıklı, sağlam olması, tane çaplarının düzgün dağılmış bulunması arzu edilir. En büyük tane çapı genellikle 1/2 cm civarındadır. Yapılan çeşitli deneyler göstermiştir ki, harçların suyu dayanıklılığı, mukavemeti ihtiva ettiği çimento miktarıyla alakalıdır. Aynı çimento miktarı ve işlenebilme özelliğine sahip harçlarda, mukavemet ve suya dayanıklılık yoğunlukla artar. Bu sebepten iyi düzenlenmiş bir harcın yoğun olacak şekilde yapılması gerekir. Harç için uygun bileşim hacim olarak çimento, kireç, kum oranının 1/0/3; 1/0, 25/3; 1/3/12 sağlanması ile mümkün olur. Bu oranlar harcın kullanılacağı yere bağlı olarak değişirken sıva olarak kullanılmasında ise bu oran 1/2/9 ile 1/1/6 arasındadır.

2-)Alm. Gebühr (f), Fr. Taxe (f), İng. Tax. Sınai ve ticari bir karakter taşımayan kamu hizmetlerinden faydalananların, bu hizmetler karşılığı olarak ödedikleri paraları ifade eden bir terim. Harc’ı idari harçlar ve vergi benzeri harçlar olarak ikiye ayırmak mümkündür.

İdari harçlar: Kamu idarelerince yapılan belli hizmetler karşılığında alınan paralardır. İdari harçlar iki bakımdan vergiden ayrılır: Birincisi, alınan harç karşılığında bu harcı ödeyenin şahsına mutlaka bir hizmet yapılmıştır. Halbuki vergide böyle bir karşılık yoktur. İkincisi ise, genellikle harçların ödenmesi ihtiyaridir. Verginin ödenmesi ise cebridir. Harcı vergiden ayıran ihtiyarilik kıstasında istisnalar olabilir. Öyle harçlar vardır ki, ödenmesi vergi gibi mecburidir. Bu sebeble de bu ikinci kıstas tam ve kesin olarak vergi-harç ayırımını yapmaya yeterli değildir. Bu sebeptendir ki, ancak birinci kıstasa göre ayırım yapmak mümkündür.

Vergi benzeri harçlar: Resmi veya yarı resmi nitelikteki ekonomik, sosyal ve mesleki kuruluşların, yaptıkları hizmetler karşılığında, bu hizmetlerden faydalananlardan çeşitli isimler altında alınan paralardır. İdari harçlar sadece devlet, vilayet ve belediye gibi kamu idareleri tarafından alınmasına rağmen, vergiye benzer harçlar kamu idaresi dışındaki hükmi şahıslar, ekonomik, sosyal ve mesleki teşekküller tarafından tahsil edilmektedir. Bu tür harçların vergiye benzerliği cebrilik karakterinden, harç ile ilişkisi ise bir karşılığının olmasındandır. Bunların vergiye ve harca benzemeyen yönü ise devletin veya mahalli idarelerin bütçelerinde yer almayışlarındandır. Mesela Sosyal Sigortalar Kurumu ve Sosyal Güvenlik Teşkilatının bütün üyeleri, yıllık kanuni aidatını ödemekle mükelleftir. Müşterek hizmetlerden faydalanma derecesi ne olursa olsun muayyen miktarlarda bu aidatın zamanında ödenmesi mecburidir. Ancak ödenen para ile sağlanan fayda arasında hiç bir münasebet gözetilmemesi ve bu nevi harçların devlet tarafından tahsil edilip ilgili kuruma verilmesi, bu paraların harçtan ziyade vergiye yaklaştığını göstermektedir.

3-)Harcanan para, masraf.

4-)Resmi işlerde devlet veznesine ödenen para.

5-)Yükseköğrenim öğrencilerinin ödemek zorunda olduğu katkı payı.

6-)Yapıda tuğla veya taşların örgüsünü sağlamlaştırmak, duvarları sıvamak için kullanılan, toprak, saman, kum, kireç, çimento vb. şeyleri su ile kararak yapılan çamur, karışım
Örnek:Sıvanmış, boyanmış bir binanın tuğlaları arasındaki harcı göremeyiz. O. V. Kanık

7-)Bir yemeğin yapılmasında kullanılan ve tat veren maddelerin bütünü.

8-)Giysiler dikilirken kullanılan tamamlayıcı veya süsleyici şeyler.

9-)Bahçıvanlıkta değişik nitelikteki toprak vb. maddelerin karıştırılmasıyla hazırlanmış toprak.

10-)Kanunla belirlenen bazı kamu hizmetlerinden yararlanma karşılığında alınan vergi.

11-)Bk. iş görme vergisi

12-)İstenilen özellikte yağ, boya vb elde etmek için, çeşitli sıvı ya da toz bileşenlerin karılmış olma durumu.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?