Hata Nedir

Hata Nedir ? Hata Ne demek ?

1-)HATÂ



İnsanın düşünüşünde ve ameli bir işinde yaptığı yanlış hareket; sehiv; dikkatsizlik yüzünden yapılan sehiv; hedefe erişemeyiş. Bir terim olarak hata, kasıt unsuru taşımayan bir söz veya fiil olup, asıl iradeye aykırı olarak vuku bulur. Hata kelimesi ve türevleri Kur'an'da yirmi iki kadar ayette kullanılır. Çoğulu hataya'dır.

İslam ceza hukuku ile ilgili olarak ayette; "Hata dışında bir mü'min diğer bir mü'mini öldüremez. Kim bir mü'mini hata ile öldürürse, bir mü'min köle azat etmesi, bir de ölünün ailesine diyet vermesi gerekir" (en-Nisa, 4/92) buyurulur. Günlük hayatta kişinin söz ve fiillerindeki hataları için Allah'a dua etmesi istenir: "...Ey Rabbımız, eğer unutacak veya yanılacak olursak, bizi sorumlu tutma..." (el-Bakara, 2/286). Şu ayette, kişinin yanlışlıktan sorumlu olmadığına işaret edilir: "Çocukları yanlışlıkla babalarından başka birinin adıyla çağırmanız halinde size bir günah yoktur. Fakat bunu kasten yaparsanız günaha girersiniz" (es-Secde, 33/5). Hata ile günah birbirinden : farklı terimlerdir. Âyette: "Kim bir hata yapar veya günah işler de sonra onu suçsuz birinin üzerine atarsa, şüphesiz o, iftira ve apaçık bir günah yüklenmiş olur" (en-Nisa, 4/112). Çeşitli ayetlerde hataya düşmenin ağır bir günah olmamakla birlikte çirkin bir hal olduğuna da yer verilmiştir. Âyetlerde şöyle buyurulur: "Yusuf'a dönerek: "Yusuf, sen bu olayı görmemiş ol"; Karısına da, " Sen de işlediğin günahtan ötürü tevbe et. Şüphesiz sen günah işleyenlerden (hata edenlerden) oldun" (Yusuf,12/29). "Onun irinden başka yiyeceği de yoktur. Onu ancak, günahkarlar (hata edenler) yer" (el-Hakka, 69/36, 37).

Hadiste şöyle buyurulur: "Şüphesiz Allah, ümmetimden, hata, unutma ve yapmaya zorlandıkları şeyi (n hükmünü) kaldırmıştır" (Buhari, Talak, II, İlim, 44, Şurut,12 Enbiya, 27; İbn Mace, Talak, 16-20).

Hata halinde Allah hakkı ile ilgili günahın kalktığında görüş birliği vardır. Mesela, kıble yönünü araştırdığı halde, isabet edemeyip namazını başka yöne doğru kılan kimse, daha sonra namazını yeniden kılmaz ve günahkar da olmaz. Müctehid ictihadında yanılsa bile sevaba nail olur. Hadiste şöyle buyurulur: "Hakim ictihad yaparak hükmedip, bunda isabet ederse, onun için iki mükafat vardır. İctihadla hükmedip de yanılırsa, onun için bir mükafat vardır" (Buhari, İ'tisam,, 21; Müslim, Akdiye,15; Ahmed b. Hanbel, Müsned, III, 187). Yalnız peygamberler masumdur. Günah işlemez söz ve fiillerinde yanılmazlar. Peygamber söz ve fiillerinde yanılırsa Allah ona doğruyu gösterir. Peygamberlerden başkası için böyle bir teminat yoktur. Bir müctehidin ictihadı yanılma ihtimali ile birlikte galip zanna dayanır. Müctehid mutlaka kendi görüşünün doğru olduğunu iddia edemez. Onun devamlı olarak isabet etmesi gerekmez. Hata etmesi de mümkün ve muhtemeldir. Bu yüzden, Ebu Hanife; "Bu bizim ulaştığımız en iyi sonuçtur. Kim bundan daha iyisine ulaşırsa ona uysun" demiştir. İmam Şafii'nin de şöyle dediği nakledilir: "bir hadis görürseniz ona sarılın ve benim görüşümü terk edin" (M. Ebu Zehra, Usulü'l-Fıkh, s. 400, 401). Mu'tezile'ye göre, her müctehid ictihadında isabet etmiş sayılır. Çünkü, Allah nezdinde hüküm müctehidin ictihadına tabidir. Aksi halde insanların güç yetirilemeyecek yükümlülüklerle karşı karşıya bulunması gerekir (Ö. N. Bilmen, İstilahat-ı Fıkhıyye Kamusu, I, 243). İmamiyye, Mutezile'nin bu görüşünü takip ederek kendi müctehidlerinin yanılmadığını söylerler ve onları masum (günahsız günah işlemez) sayarlar (Seyyid Hüseyin Tabatabai, Shi'ite İslam, Houston, Inc.1979, s. 190-211; İran Anayasası, madde, 12; Said İsmail, Hakikatü'l-Hılaf beyne Ulemai'l-Şia ve Cumhur Ulemai'l-Müslimin, Carbondale, s. 12, 13).

Hata, kul haklarını düşürmeye elverişli değildir. Bu yüzden bir kimse başkasının malını yanlışlıkla telef veya istihlak etse tazmin etmesi gerekir. Yanılarak yapılacak boşama geçerlidir. Çünkü boşama arzusu kalple ilgili olup başkasının buna muttali olması güçtür. İmam Şafii'ye göre, hata ile boşama geçerli olmaz. Çünkü yanılanın kastı yoktur. Hata yolu ile suç işleyene yalnız mali sorumluluk vardır. Bedeni ceza gerekmez. Hata ile bir mü'mini öldürene diyet ve keffaret cezası gerekir (en-Nisa, 4/92); kısas gerekmez. Hata ile yaralamalarda da kısas değil maddi tazminat uygulanır.

Hata üçe ayrılır. Fiilde hata: Belli bir hedefe atıp, yanlışlıkla bir şahsı öldürmek veya yaralamak gibi. Kasıtta hata; Av hayvanı zannederek ateş edilmesi, sonradan insan olduğunun anlaşılması. Bu iki kısma giren hata mali yükümlülükleri kaldırmaz. Fakat bedeni cezaları kaldırır. Takdirde hata: Buna örnek olarak doktorların yaptığı bazı hatalar zikredilebilir. Teşhiste hata ile verilen ilaç, hastanın ölümüne sebep olsa; yanlış teşhisle bir uzuv kesilse; ameliyat sırasında yapılan bir hata sonucu hasta ölse, bütün bunlar takdirde hata sayılır. Doktor o hastalığın mütehassısı ise ve elinden gelen bütün gayret ve ihtimamı göstermişse sorumluluk terettüb etmez (M. Ebu Zehra, a.g.e, 354-355). Hanefilere göre hata ile yapılan akitler geçerlidir. Ancak yanılma, karşı tarafın yalan ve hilesi sonucu meydana gelmişse akdi bozma imkanı olabilir.

Hamdi DÖNDÜREN


2-)Yanlış.


3-)İstemeyerek ve bilmeyerek yapılan yanlış, kusur, yanılma, yanılgı
Örnek:Ağzını topla, dedim, ama hatamı anladım. B. Felek


4-)Suç, günah, kusur.


5-)Bk. yanılgı


6-)Yanılma, yanılgı.


7-)Deneysel bir ölçüm ile onun kabul edilen değeri arasındaki fark.


8-)Bk. aksaklık


9-)Bk. yanılma


Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 

Kelime Türü Nedir ?

Bu kelime Dini bir Terimidir.

Dil
Anlamı
İngilizcesi İngilizce
Error.
İngilizcesi İngilizce
Wrongness.
İngilizcesi İngilizce
Mistake.
İngilizcesi İngilizce
Wrong.
İngilizcesi İngilizce
Fault.
İngilizcesi İngilizce
Slip.
İngilizcesi İngilizce
Balk.
İngilizcesi İngilizce
Baulk.
İngilizcesi İngilizce
Blemish.
İngilizcesi İngilizce
Delinquency.
İngilizcesi İngilizce
Demerit.
İngilizcesi İngilizce
Failing.
İngilizcesi İngilizce
False step.
İngilizcesi İngilizce
Falsity.
İngilizcesi İngilizce
Faux pas.
İngilizcesi İngilizce
Flaw.
İngilizcesi İngilizce
Floater.
İngilizcesi İngilizce
Fluff.
İngilizcesi İngilizce
Gaffe.
İngilizcesi İngilizce
Goof.
İngilizcesi İngilizce
İmperfection.
İngilizcesi İngilizce
İnaccuracy.
İngilizcesi İngilizce
Lapse.
İngilizcesi İngilizce
Slip-Up.
İngilizcesi İngilizce
Stumble.
İngilizcesi İngilizce
Trip.
İngilizcesi İngilizce
Defect.
İngilizcesi İngilizce
İmpropriety.
İngilizcesi İngilizce
Blunder.
İngilizcesi İngilizce
Wrong action.
İngilizcesi İngilizce
Black.
İngilizcesi İngilizce
Boner.
İngilizcesi İngilizce
Clanger.
İngilizcesi İngilizce
Cock up.
İngilizcesi İngilizce
Hamartia.
İngilizcesi İngilizce
İllusion.
İngilizcesi İngilizce
İnexactitude inexactness.
İngilizcesi İngilizce
Misconception.
İngilizcesi İngilizce
Wrongdoing.

  • Obama'ya gönderdiği mektupta ifade Hatası Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande'ın yeniden seçilen Amerika Başkanı Barack Obama'yı tebrik etmek için gönderdiği İngilizce mektupta Hata yaptığı iddia edildi.
  • Sarkisyan"Böyle bir Hata Yukarı Karabağ ve Ermenistan halkı için bir darbe olur.

Sizde içinde Hata kelimesi geçen bir şeyler paylaşın !

Hata kelimesi anlamı 351 defa okunmuştur. [241968] Hata kelime anlamı, Hata nedir, Hata ne demek, Hata sözlük anlamı

Paylaş