Kavli Sünnet Nedir

1-)KAVLÎ SÜNNET



Peygamber (s.a.s)'in sözlü sünneti. Peygamber (s.a.s)'in günlük yaşayışı sünnetin tümünü kapsamaktadır. Zira sünnet kelimesi "övülmüş veya kınanmış yol" anlamındadır. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurulmuştur: "Kendilerine hidayet geldiğinde insanları inanmaktan ve Rablerinden mağfiret dilemekten alıkoyan, sadece öncekilerin sünnetinin (gidişatının) kendilerine gelmesini beklemelidir" (el-Kehf, 18/55). Hz. Peygamber sünnet kelimesini lugat anlamı olan, yol manasında kullanmıştır: "Kim iyi bir sünnet (yon edinirse, onun ve onunla amel edeceklerin sevabı o kimseye aittir..."(Müslim, İlim, 15; Zekat, 69).

Hadisçiler sünneti; Hz. Peygamber'in söz, fiil ve takrirleri şeklinde tarif etmişlerdir. Keza onun ahlak sıfatları, sireti ve yaşayışı sünnettir. Rasulüllah'ın yaşayışı, fiili sünnet olarak müteala edilirse, sünneti üç kısına ayırmak mümkün olur.

Birinci kısım; Kavli sünnet yani Hz. Peygamber'in sözleri. İkinci kısım: Fiili sünnet; Hz. Peygamber'in davranışları ve tavırları. Üçüncü kısım: Takriri sünnet; Hz. Peygamber'in haberdar olduğu söz ve hadiseler karşısında susması veya ikrarı. Buna göre kavli sünnet. Hz. Peygamber'in çeşitli vesilelerle söylemiş olduğu mübarek sözlerdir. Bu anlamıyla hadis ve sünnet eşanlamlıdır. Fıkıh usulü alimlerinin ıstılahında kavli sünnet; Hz. Peygamber'in sadece hüküm bildiren sözleridir. Şer'i bir hüküm kaynağı olmayan ve muhtelif konularda malumat veren diğer sözleri ise yalnızca hadis olarak mütalaa edilmektedir (bk. Muhammed Accac el-Hatib, es-Sünne, Kahire 1383, s. 16).

Hadislerin bütünü içerisinde büyük bir yekun tutan kavli sünnet, özel çalışmalara da konu olmuştur. Celaleddin es-Suyuti (ö. 911/1505), el-Camiu's-Sağu min Ehadisi'l-Beşir Ve'n-Nezu isimli eserinde kavli sünnetleri toplamıştır. Fiili sünnetleri eserin son kısmında "kane" ile almıştır. Bunlar Hz. Peygamber'in şemailine, siretine ve ahlakına dair olan hadislerdir.

Hukuki açıdan da kavli sünnetin önemi büyüktür. Çünkü fiili sünnetin Hz. Peygamber'e ait özel bir hal olma ihtimali vardır. Takriri sünnette de bir şahsa ve olaya ait özel bir hüküm veya izin olma ihtimali mevcuttur. Halbuki kavli sünnetin delaleti lafziyesi daha net daha belirgindir. Bu açıdan şer'i hükümlerin istinbatında kavli sünnet, daha kuvvetlidir (bk. Tehanevi, Keşşaf, I, 706).

Hz. Peygamber (s.a.s)'in kavli sünnetlerine bir örnek: Peygamber (s.a.s) şöyle buyurmuştur: "Köleleriniz ve hizmetçileriniz sizin kardeşlerinizdir. Allah Teala onları sizin idarenize ve emrinize vermiştir. Kimin idaresi altında kardeşi olursa ona yediğinden yedirsin, giydiğinden giydirsin..." (Buhari, İman, 22; Edeb, 44; Müslim, İman, 38, 40).

Nuri TOPALOĞLU

2-)

Peygamber (s.a.s)'in sözlü sünneti. Peygamber (s.a.s)'in günlük yaşayışı sünnetin tümünü kapsamaktadır. Zira sünnet kelimesi "övülmüş veya kınanmış yol" anlamındadır. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurulmuştur: "Kendilerine hidayet geldiğinde insanları inanmaktan ve Rablerinden mağfiret dilemekten alıkoyan, sadece öncekilerin sünnetinin (gidişatının) kendilerine gelmesini beklemelidir" (el-Kehf, 18/55). Hz. Peygamber sünnet kelimesini lugat anlamı olan, yol manasında kullanmıştır: "Kim iyi bir sünnet (yon edinirse, onun ve onunla amel edeceklerin sevabı o kimseye aittir..."(Müslim, İlim, 15; Zekat, 69).

Hadisçiler sünneti; Hz. Peygamber'in söz, fiil ve takrirleri şeklinde tarif etmişlerdir. Keza onun ahlak sıfatları, sireti ve yaşayışı sünnettir. Rasulüllah'ın yaşayışı, fiili sünnet olarak müteala edilirse, sünneti üç kısıma ayırmak mümkün olur.

Birinci kısım; Kavli sünnet yani Hz. Peygamber'in sözleri. İkinci kısım: Fiili sünnet; Hz. Peygamber'in davranışları ve tavırları. Üçüncü kısım: Takriri sünnet; Hz. Peygamber'in haberdar olduğu söz ve hadiseler karşısında susması veya ikrarı. Buna göre kavli sünnet. Hz. Peygamber'in çeşitli vesilelerle söylemiş olduğu mübarek sözlerdir. Bu anlamıyla hadis ve sünnet eşanlamlıdır. Fıkıh usulü alimlerinin ıstılahında kavli sünnet; Hz. Peygamber'in sadece hüküm bildiren sözleridir. Şer'i bir hüküm kaynağı olmayan ve muhtelif konularda malumat veren diğer sözleri ise yalnızca hadis olarak mütalaa edilmektedir (bk. Muhammed Accac el-Hatib, es-Sünne, Kahire 1383, s. 16).

Hadislerin bütünü içerisinde büyük bir yekun tutan kavli sünnet, özel çalışmalara da konu olmuştur. Celaleddin es-Suyuti (ö. 911/1505), el-Camiu's-Sağu min Ehadisi'l-Beşir Ve'n-Nezu isimli eserinde kavli sünnetleri toplamıştır. Fiili sünnetleri eserin son kısmında "kane" ile almıştır. Bunlar Hz. Peygamber'in şemailine, siretine ve ahlakına dair olan hadislerdir.

Hukuki açıdan da kavli sünnetin önemi büyüktür. Çünkü fiili sünnetin Hz. Peygamber'e ait özel bir hal olma ihtimali vardır. Takriri sünnette de bir şahsa ve olaya ait özel bir hüküm veya izin olma ihtimali mevcuttur. Halbuki kavli sünnetin delaleti lafziyesi daha net daha belirgindir. Bu açıdan şer'i hükümlerin istinbatında kavli sünnet, daha kuvvetlidir (bk. Tehanevi, Keşşaf, I, 706).

Hz. Peygamber (s.a.s)'in kavli sünnetlerine bir örnek: Peygamber (s.a.s) şöyle buyurmuştur: "Köleleriniz ve hizmetçileriniz sizin kardeşlerinizdir. Allah Teala onları sizin idarenize ve emrinize vermiştir. Kimin idaresi altında kardeşi olursa ona yediğinden yedirsin, giydiğinden giydirsin..." (Buhari, İman, 22; Edeb, 44; Müslim, İman, 38, 40).

Bu bilgi faydalı oldu mu ?