Mide Nedir

1-)Alm. Magen, Fr. Estomac, İng. Stomach. Sindirim sisteminin, yemek borusu ile onikiparmak barsağı arasında kalan ve bir çaydanlığı andıran bölümü.

Midenin ön ve arka olmak üzere iki yüzü vardır. Her iki yüz sağda küçük kıvrım, solda büyük kıvrımla birbirine bitişir. Yapısı dört katlıdır; seröz zar, mide kası, mukoza altı ve mukoza. Mide üst-karın bölgesinde bulunur, sağında karaciğer, solunda dalak, üstünde diyafram, altında enine kalın barsak, arkasında pankreas vardır.

Mideyi meydana getiren kas tabakası 1-2 mm kalınlığındadır ve iki temel kas tabakasına ayrılır. Dış tabaka uzunlamasına kas tellerinden, iç tabaka ise dairevi kas tellerinden meydana gelir. Mukozanın yüzeyi, silindirimsi ve çanaksı hücrelerden bir epitelyumla kaplıdır. Epitelyumun üzerindeki çanaksı çukurcukların dibinde salgı bezleri bulunur; salgı bezleri midenin çeşitli kısımlarında değişik tiptedir.

Midenin çalışması hem mekanik, hem kimyasaldır:

Mekanik bakımdan mide, sağma hareketlerinin cereyan ettiği bir yerdir. Midenin besinleri karıştırdığı pek söylenemezse de, besinleri çoğu zaman başka kısımlardan daha kuvvetli ve esnek bir baskı altında sıkıştırdığı bir gerçektir.

Kimyasal bakımdan mide çeperi üç salgı çıkarır: Mukus salgısı, tek hücreli bezlerden; mide suyu, borumsu bezlerin ana hücrelerinden; kloridrik asit ise aynı bezlerin kenar hücrelerinden meydana gelir. Mukusun başlıca görevi, proteinleri sindiren mide suyunun mide çeperine değmesini önlemektir; çünkü mide çeperi de proteindendir, mide suyu ile zedelenebilir. Nitekim, mukus bulunmayan kısımlarda mide kendi kendini yer ve ülser meydana gelir. Kloridrik asit, midede enzimlerin etkisini kolaylaştıran PH= 2 derecesinde bir iyonik asit tepkimesi sağlar. Pepsin, proteinleri hidroliz yoluyla polipeptitlere çevirir (etin, yumurtanın vb. sindirimi). Peynir mayası, sütün pıhtılaşmasını sağlar. Midedeki sindirimin sonucunda kimus meydana gelir. Midenin sinirleri otonom sinir sistemine aittir. Otonom sinir sistemini, beyin omurilik sinir sistemiyle birleştiren bağlar sayesinde yiyecekler mideye inince, hatta yemeğin tadı ağızda belirince mide suyu salgılanmağa başlar (basit refleks). Fakat terbiye edilmemiş hayvanlar alıştıkları yiyecekleri gördükleri zaman da midelerinde salgılama olur (edinilmiş refleks). Terbiye edilmiş hayvanda yiyecek manzarasıyla bir uyarma yapılırsa (refleks) gene aynı sonuç elde edilir. İnsanda da durum aynıdır.

Midenin kapasitesi normalde 0,5-1 lt; mide salgısının miktarı da günde ortalama 1,5 lt kadardır.

Mide Hastalıkları

Midenin şekil veya durum bozuklukları: Midenin şekli kişinin tipine bağlıdır. Kısa boylu olanlarda enlemesine genişlemiş, uzun boylularda ise leğen kemiklerine kadar uzayabilen “büyük J harfi” şeklini almıştır. Bu son durum çoğu defa mide düşmesi olarak kabul edilirse de, hastalık anlamına gelmez. Bazan mide, kendi uzun ekseni etrafında ani bir dönüş yapabilir ki bu durumda acil cerrahi müdahaleyi gerektiren, şiddetli ağrı, bulantı-kusma ile kendini gösteren bir hastalık tablosu meydana gelir.

Midenin, sadece röntgen filmleriyle tesbit edilen, fakat herhangi bir şikayete yol açmayan şekil bozuklukları da vardır.

Mide urları: İyi huylu ve kötü huylu olabilirler. İyi huylu olanlara çok az rastlanır, pek önemleri yoktur, bazan hazımsızlık, şişkinlik, ağrı yapabilirler. Asıl önemli olan, kötü huylu urlardır ki bunların başında mide kanseri gelir. Mide kanseri her yaşta görülebilirse de daha çok elli yaşını aşkın erkeklerde görülür. Kanserin kesin sebebi henüz bilinmemektedir. Zayıflama, iştahsızlık, kansızlık, karın ağrısı, kanamalar, ishal, sarılık, ağrı, karında su birikmesi, hazımsızlık, şişkinlik gibi belirtilerden biri veya birkaçı bulunabilir. Bazan ete karşı tiksinti duyulur.

Teşhiste mide filmi yardımcıdır. Fakat kesin teşhis, mide kamerası ile mideyi inceleyip, şüpheli yerlerden parça alarak, bu parçanın mikroskop altında incelenmesiyle konulur. Fakat yurdumuzda teşhis konulduğu zaman çok kere hastaya yapılacak pek birşey kalmamıştır. Bunu önlemek için en ufak bir şüphe halinde film çektirilerek, durum aydınlatılmalıdır ki, erken teşhis konulabilsin.

Teşhis konulduktan sonra yapılacak tedavi: Şayet iş işten geçmemişse veya hastaya faydası dokunacağına kanaat getirilirse, cerrahhi müdahaleden ibarettir.

Mide ülseri: Midenin herhangi bir yerinde bulunabilen yaradır. Midenin iç yüzünü örten tabakadan, midenin dış tabakasına doğru ilerleme gösterir. (Bkz. Ülser)

Mide iltihabı: (Bkz. Gastrit)

Âni mide genişlemesi: Aşırı derecede yemek yeme sonucunda, mide oldukça genişler ve kasılma gücü azalarak, içindekini boşaltamaz hale gelir. Bulantı-kusma, karın ağrısı vardır. Tedavisi sonda ile midenin boşaltılmasından ibarettir.

Mide yıkatmak: (Bkz. Lavaj)

2-)Omurgalılarda, sindirim sisteminin, yemek borusu ile onikiparmak bağırsağı arasında besinlerin sindirime hazır duruma getirildiği omurgasız hayvanlarda sindirim kanalının bu bölgeye karşılık olan parçası.

3-)Karın, karın bölgesi.

4-)Yemek yeme isteği.

5-)Omurgalı hayvanlarda sindirim kanalının yemek borusundan sonra gelen torba biçimindeki şişkin kısmı.

6-)Omurgasız hayvanların sindirim kanalının bu bölgeye karşılık olan bölgesi.

7-)Omurgalılarda sindirim kanalının yemek borusuyla bağırsaklar arasında kalan torba biçimindeki şişkin kısmı, gaster.

8-)(C.: Miad) İnsan ve hayvanlarda, yenen şeyleri hazmetmek vazifesi olan bir iç uzvu. (Osmanlıca'da yazılışı: mi'de)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?