Milli Bütçe Nedir

1-)Alm. Volkswirtschaftliche, Gesamtrechnung (f), Fr. Comptabilité (f) nationale, İng. National Budget. Bir ekonominin gelecek dönemdeki toplam kaynak ve harcamalarıyla ilgili tahmini denge. Gelecek belirli bir dönemde, ekonominin toplam kaynakları sayılan Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) ve unsurları tahmin edilir. GSMH’ya yönelen, yatırım ve tüketim harcamaları olarak ifade edilen toplam talep veya toplam harcama tahminleriyle kurulacak denge, ekonominin genel dengesi veya milli bütçedir. Aşağıda bir milli bütçe örneği verilmiştir:

Milli Bütçe (Genel Denge Tahminleri)

A) Harcama tahminleri:

1. Tüketim harcamaları:

a. Kamu tüketimi

b. Özel tüketim

2. Yatırım harcamaları:

a. Kamu yatırımlar

b. Özel yatırımlar

3. Toplam harcamalar

B) Kaynak tahminleri:

1. Gayri safi yurtiçi hasıla:

Net dış alem faktör geliri

2. Gayri safi milli hasıla:

Dış tasarruflar

3. Toplam kaynaklar

Yukarıda, Türkiye’de olduğu gibi, toplam kaynakları, toplam harcamalarına yeterli olmayan, bu yüzden dış tasarrufa (dış kaynağa) ihtiyaç duyan bir ekonomi örneği alınmıştır. Tersi durum düşünülürse, toplam kaynaklar için de dış tasarruf yer alamayacak, harcamalar içinde, kaynaklar, harcamaları aştığından harcamalar tarafında dış yatırım ve krediler yer alacaktır.

Görüldüğü gibi, kamu bütçesinde, vergi gelirlerinin yeterli olmaması halinde, nasıl borçlanmaya başvuruluyorsa, milli bütçede de, dış kaynaklara yönelinmektedir.

Milli bütçedeki dengesizlik bulunması halinde, bir başka deyimle, toplam kaynakların para bakımından değeri ile, toplam harcamaların para bakımından değeri arasında fark olması halinde, enflasyon (toplam harcama – toplam kaynak) veya işsizlik ve durgunluk (toplam kaynak – toplam harcama) durumları ortaya çıkabilecektir.

Devletin ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları, yıllık bütçelerle yapılır. Kanun, kalkınma planları ile ilgili yatırımlar veya bir yıldan fazla sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller koyabilir. Bütçe kanununa, bütçeyle ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.

Bakanlar Kurulu, genel ve katma bütçe tasarıları ile milli bütçe tahminlerini gösteren raporu, mali yılbaşından en az yetmiş beş gün önce, TBMM’ye sunar. Bütçe tasarıları kırk üyeden kurulu Bütçe Komisyonunda incelenir. Bu komisyonun kuruluşunda, iktidar grubuna veya gruplara en az yirmi beş üye verilmek şartıyle, siyasi parti gruplarının ve bağımsızların oranlarına göre temsili göz önünde tutulur. Bütçe Komisyonunun elli beş gün içinde kabul edeceği metin TBMM’de görüşülür ve mali yılbaşına kadar karara bağlanır. TBMM üyeleri bütçe kanunu tasarılarının Genel Kurulda görüşülmesi sırasında, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunamazlar. Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararnameyle bütçede değişiklik yapmak yetkisi verilemez.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?