Sanayi Nedir

1-)Alm. Industrie, Fr. Industrie, İng. İndustry. Mal, hizmet ve gelir kaynağı üreten veya sağlayan teşebbüsler veya teşkilatlar grubu. Bu manasıyla, genelde sanayinin dışında düşünülen, resmi istatistiklerde de böyle sınıflandırılan tarım ve hizmet sektörlerini de içine alır. Endüstri olarak da bilinir.

Sanayileşme, bugünkü manasıyla olmamakla beraber, ilk insan olan Âdem aleyhisselamla birlikte var olmuştur. Allahü teala, Cebrail aleyhisselam vasıtasıyla gönderdiği kitapta Âdem aleyhisselama çeşitli dini konuların yanında fizik, kimya, tıp, eczacılık, matematik vb. bilgileri de öğretmiştir. Âdem aleyhisselam ve evladı bu bilgiler ışığında, yaşamaları için gerekli olan teknolojik aletleri yapmışlar; bu aletler yardımıyla barınma, yeme, içme ihtiyaçlarını karşılamışlardır.

Âdem aleyhisselamın nesli çoğalıp toplu yaşamanın getirdiği tabii sonuçla, insanların ihtiyaçları arttıkça, teknoloji gelişti. Öyle ki Nuh aleyhisselam, gemi yaparak kendisine inananlarla birlikte tufandan sağ olarak çıktı. Nitekim Kur’an-ı kerimde Hud suresinin 37, 38 ve 39. ayetlerinde işaret buyrulan hazret-i Nuh’un gemisinin mahiyeti, eni, boyu, yüksekliği, nasıl yapıldığı, yapılırken hangi malzemenin kullanıldığı hakkında çeşitli rivayetler vardır: Abanoz ağacından yapıldığı söylenen geminin iki veya dört senede tamamlandığı, üç katlı olduğu, ateş yanarak, kazanı kaynayarak hareket ettiği, yani buharla çalıştığı bildirilmiştir.

İnsan nüfusunun artmasıyla birlikte, her işi yapan insanların ve teknik bilgi kapasitesi çok yüksek elemanların sayıları az olduğundan ihtiyaca cevap verilemedi. Üretimin ihtiyaçlara cevap verememesi de zamanla sadece bir işi yapabilen uzman zanaatçıların ortaya çıkmasını sağladı. Bu ise ürünlerde önemli verimlilik artışlarına sebep oldu. Başlangıçta tüketim araçları kategorisi birkaç maddeden meydana gelirken, zanaatların da kendi içinde sınıflara ayrılmasıyla bir kısım zanaatçılar üretim araçlarını, bir kısmı ise tüketim araçlarını üretmeye başladı. Böylece ağır sanayi-hafif sanayi ayırımının çekirdeği ortaya çıktı. Bu uzmanlaşma alanları arasındaki bağlantılar alışveriş, ticaret, para ve meta dolaşımı aracılığıyla kurulur oldu. 18-19. yüzyılın sanayi devrimi, el zanaatlarından makinalı üretime geçişle sanayinin bütün maddi temelini değiştirdiği gibi, piyasa ilişkilerinin sınırlarını da alabildiğine genişletti. Modern sanayinin ürettiği her çeşit aracın tarıma girmesiyle, tarım da sanayileşti. Bu gelişme, meta ve para gibi piyasa kategorilerinden yola çıkan iktisat biliminde, her türlü üretim süreci, emek, sermaye ve toprak gibi temel üretim faktörlerinin bir araya gelmesi olarak düşünüldü. Bu düşünceye bağlı tarım işletmeleriyle sanayi işletmeleri arasında teorik olarak fark görülmemeye başlandı. Tarım ve karmaşık pazar ekonomisinin gerekli kıldığı bütün hizmetlerin birer sanayi kolu olarak ele alınması eğilimi ortaya çıktı. Günümüzde sanayiler; birincil, ikincil, ve üçüncül diye sınıflandırıldı.

Birincil sanayi: Bugün bir ülke ekonomisinin birincil sanayi sektörü, tarım, ormancılık ve balıkçılığın yanında ikincil sanayilere hammadde sağlayan madenciliği, petrol ve tabii gaz çıkarılmasını içine alır. Bunlardan birinciler, üretim esnasında insan müdahalesi yoluyla arttırılabilen hammaddelerin üretimini; genel olarak madenciliğin sınırları içine giren ikincilerse insan eliyle çoğaltılamayan tükenebilir hammaddelerin üretimini ihtiva eder.

İkincil sanayi: Ağır ve hafif sanayi olarak ikiye ayrılır. Ağır sanayi, genellikle fabrika ve makinalara yoğun sermaye yatırılmasını gerektirir. Çok miktarda mamül üretir, diğer imalat sanayilerini de içine alan geniş ve çeşitli bir piyasaya hizmet verir. Karmaşık bir teşkilatlanmaya ve genellikle uzmanlaşmış kadrolara ihtiyaç duyar. Petrol arıtımı, demir-çelik, motorlu araç ve ağır makina, çimento, demirdışı metal ve hidroelektrik enerji üretimiyle, et paketleme ağır sanayi örnekleri arasındadır.

Hafif sanayi, dayanıksız tüketim mallarının üretimine yöneliktir. Daha küçük sermaye yatırımını gerektirir. Dokumacılık, konfeksiyon, gıda işleme, plastik imalatı, fabrikasyon mobilya gibi düşük vasıfta işçiliğe ihtiyaç duyan işlerin yanında, elektronik, bilgisayar, ölçü aletleri imalatı, değerli taşkesme gibi yüksek vasıfta işçilik gerektiren işler de vardır.

Üçüncül sanayi: Hizmet sanayisi olarak da bilinen bu sektör hizmetler veya elle tutulmaz yararlar sağlayan, fakat müşahhas (somut) mal üretmeyen sanayileri ihtiva eder. Bankacılık, maliye, sigortacılık yatırım ve emlak hizmetleri, toptan ve perakende ticaret, ulaşım, haberleşme hizmetleri, mesleki, hukuki ve şahıslarla ilgili hizmetler, turizm, otel, lokanta ve ağırlama hizmetleri, bakım ve onarım hizmetleri, eğitim ve öğretim, sağlık, sosyal güvenlik, yönetim, polis, güvenlik ve savunma hizmetleri üçüncül sanayi sınırları içindedir.

2-)(Industry) Endüstri
Tarımsal olmayan yahut toprağa dayanmayan üretim-tüketim mallarının üretilmesi,
hammadde­lerin yarı mamul ve mamul madde haline getirilmesi İçin ger­çekleştirilen
İktisadi faaliyetler ile bu süreçte kullanılan araçlar bütünü. Sanayinin hızlı
ve eksiksiz gelişmesi, teknolojik düze­yin yükselmesi ve sanayi sektörünün
ekonomideki ağırlığının artması sürecine de sanayileşme denir. Bkz. tarım, ağır
sa­nayi, Montaj Sanayii.

3-)Ham maddeleri işlemek, enerji kaynaklarını yaratmak için kullanılan yöntemlerin ve araçların bütünü, endüstri.

4-)Bk. işleyim

5-)Yeni teknolojileri uygulamadaki tavırları ve yasal durumları ne olursa olsun büyük, küçük ve orta ölçekli işletmelerin gerçekleştirdikleri her türlü iktisadi etkinlik.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?