Tekvin Nedir

1-)TEKVİN



Cenab-ı Allah'ın, zatıyla kaim, bilfiil yaratmak ve icat etmek şanından olan sübuti ve hakiki sıfatlarından biri. Allah Teala bu sıfatıyla dilediği her mümkünü yokken varlık sahasına çıkarır. Tekvin ile murad edilen bir eserin vücuda gelmesine bilfiil müessir olan mebde-i tekvindir. Yoksa mükevvin (yaratıcı) ile mükevven (yaratılan) arasındaki ilişki değildir. Bu ilişki izafi bir durum olduğu için hadistir. Tekvinin (yaratmanın) menşei ise bir eserin vücud bulmasında doğrudan doğruya müessir olan Allah'ın zatıyla kaim bir sıfattır. Tekvine, halk, icad ve te'sir de denilir.

Eş'arilere göre yaratmanın mebde' ve illeti kudret ve irade sıfatlarıdır. Onlara ise, madrubsuz (dövülensiz) darbın (dövmenin) husulü tasavvur olunamayacağı gibi mükevvensiz (yaratılansız) tekvin de düşünülemez. Tekvin kadim olsa mükevvenatın da kıdemi lazım gelir.

Yine Eş'arilere göre, kudret sıfatının iki çeşit taalluk ve te'siri vardır: Ezeli ve layezali (hadis olan) taalluklar. Ezeli olan taalluk, mümkünatın failden (Allah'tan) sudur etmesini salih ve sahih kılar ki, bilfıil sonsuzdur. Kudret sıfatının "taalluk-ı layezlisi” (hadis ve sonradan olan taalluku) ise ezeli irade sıfatının mümkünün varlık ve yokluğundan birini tercihine göre, hadis olan taalukudur. İşte bu kudret sıfatının ikinci ve hadis olan taallukuna tekvin derler. Bu tekvin hadistir, Allah'ın zatıyla kaim değildir. Allah'ın zatıyla kaim olan kudret ve iradedir. Allah Teala'ya halık (yaratıcı) denilmesi, ayrıca O'na bu iki sıfatın dışında hakiki bir tekvin sıfatının isnad edilmesini gerektirmez. Kudretin bu hadis taalluku bilfiil sonlu, bilkuvve sonsuzdur.

Mutezile'ye göre, Allah'ın eşyayı yaratmada ayrıca hakiki bir tekvin sıfatına ihtiyacı yoktur. Dilediği her şeyi yaratmada O'nun zatı kafidir.

Matüridlere göre tekvin, Allah'ın bütün alemleri ve bunlarda bulunan her bir şeyi ve cüz'ü ezelde değil, ilim ve iradesine göre var olacakları vakitte yaratması demektir. Tekvin (yaratma) yaratılandan (mükevvenden) başkadır. Tekvin, ezelde ve ebedde Cenab-ı Hakk'ın zatıyla kaim, zatından ayrılmayan ve baki bir sıfattır. Mükevven (mahluk) ise, tekvin sıfatının taallukunun hudusüyle hadistir.

Tekvin Sıfatının İsbatı

a) Allah Teala'nın halık olduğu ve her şeyin mükevvini (yaratıcısı) bulunduğunda akıl ve nakil ittifak etmiştir. Esasen halik ve mükevvin kelimeleri halk ve tekvin masdarlarından türemiş ism-i faillerdir. Muştak ( türemiş) kelimelerin manalarının Zat-ı Bafi'ye sabit olmasını gerektirir. Masdarı sabit olmadan, bundan türemiş olan ismin bir şey için sabit olmasının muhalliğinde (imtina'ında) akıl ve nakil müttefiktir. O halde tekvin Allah'ın zatına sabit olup kudret sıfatından başka bir sıfattır.

b) Tekvin sıfatı; kudret, irade ve ilimden başkadır. Çünkü ilim ile ma'lumat münkeşif ve belli olur. Kudret ile mümkinin işlenip var edilmesi veya terk edilmesi sahih olur. Çünkü kudretin bütün makdurata (yaratılacak şeylere) taalluku ezelidir ve her bir şeye nispeti eşittir. Kudret, makdurun vücudunu gerektirmez, ancak, onun Hakk Teala'dan sudurunu sahih kılar. O halde kudretin taallukundan başka, icad ve yaratmada bilfiil müessir (etkileyici) bir sıfat lazımdır. Bu sıfat da tekvindir. İrade sıfatıyla mümkün olan bir şeyin yaratılması veya terk olunması yönlerinden biri diğerine tercih edilir. İrade ile tercih edileni bilfiil yaratmada müessir olan tekvin sıfatıdır. Tekvin iradenin tercihine göre mümkünata taalluk edip onu icad ederek müessir olur. Tekvin makdurattan ancak vücuda getirilecek şeylere taalluk eder ve makdurun (vücuda getirilecek şeyin) vücudunu (varlığını) gerektirir.

c) Cenab-ı Allah'ın ilim ve iradesine göre yarattığı şeylerin ve canlıların nizamlı, sanatlı, sağlam ve akıllara hayranlık verecek bir şekilde güzel yaratılması da tekvin sıfatıyla olur.

Tekvin, kudret ve irade gibi mümteni'ata (muhallere) taalluk etmez. Ancak caizata (mümkinlere) taalluk eder. Mümkinata taalluku Cenab-ı Allah'ın irade ve ihtiyarı ile olacağı için layezalidir (hadistir).

Halk, icad, ten'im (nimetlendirme ve nimet verme), ta'zib (azablandırma) ihya, imate (öldürme), tasvir, terzik gibi ilahi fiillerin hepsinin mercii, Cenab-ı Allah'ın tekvin sıfatıdır. Tekvin sıfatı bir tanedir. Eserlerinin çeşitli olmasıyla tekvin sıfatının bunlara taalluklarına çeşitli isimler verilir. Tasvir ve terzik gibi. Allah'ın bütün fiilleri ne kadar çeşitli olursa olsun, O'nun zatıyla kaim ve tek bir sıfat olan tekvin sıfatına racidir ve bu sıfatın taalukuyla husule gelir.

"O bir şey dilediği vakit, ancak O'nun emri buna ol demesidir ki, bu da hemen oluverir" (Yasin, 36/82) ayeti, tekvin sıfatına ve fiillerinin de buna raci olduğuna delildir.

Muhiddin BAĞÇECİ

2-)Allahü tealanın sübuti (zatında bulunmakla birlikte başka varlıklarda da sınırlı olarak bulunan) sıfatları sekiz tanedir. Bunlar; hayat (diri olmak), ilim (bilmek), semi' (işitmek), basar (görmek), kudret (gücü yetmek), irade (istemek), kelam (söylemek) ve tekvindir. Bu sekiz sıfata sıfat-ı hakikiyye denir. (İmam-ı Rabbani)

Allahü teala hakkında bizlere bilmesi vacib olan sıfat-ı sübutiyyeden bir tanesi de tekvindir. Allahü azim-üş-şan halıktır, yaratıcıdır. Her şeyi yoktan var eden, yaratan O'dur. O'ndan başka yaratıcı yoktur. O'ndan başkası için yarattı demek küfr olur. İnsan bir şey yaratamaz. (Kutbüddin İzniki)

Ehl-i sünnet alimleri (Peygamber efendimizin ve Eshabının yolunda bulunan alimler) buyuruyorlar ki: "Allahü teala, ilim gibi, kudret gibi bütün sıfatlarından kullarına biraz ihsan buyurmuştur. Fakat yalnız üç sıfatı kendine mahsustur. Bu üç sıfatı Kibriya (büyüklük), Gani olmak (başkalarına muhtaç olmamak, her şey O'na muhtaç olmak) ve Tekvin sıfatlarıdır." (İmam-ı Rabbani)

3-)Oluşturma, var etme, yaratış, yaratma.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?