Tutkal Nedir

1-)Alm. Leim (m), Fr. Colle (f), (forte), İng. Glue. Hayvan kemiği ve derisinden yapılan, koyu mor, kahverengi renk tonunda, suda çözdükten sonra kullanılan jelatinsi bir yapıştırıcı. Umumiyetle granül şeklinde satışa arz edilir. Kullanılmaya başlanmadan evvel sıcak suda çözülür. Sıcak olarak iki yüzeye sürülerek sıkıştırılıp suyunun uçması ve kuruması beklenir. Hayvanlardan elde edilen bu tür tutkallardan balık tutkalı soğuk olarak da kullanılır.

Tutkal hayvanların kemik, deri gibi bol miktarda jelatin türü protein ihtiva eden kısımlarından hidroliz yoluyla elde edilir. Tutkal suda çözündüğü vakit sıvı hale gelir ve sürüldüğü iki yüzeyde kuruyarak moleküller arası kohezyon kuvvetine benzer bir kuvvetle birbirine yapışır kalır. Tutkaldaki yapışkanlık özelliği, içinde ihtiva ettiği suda eriyebilen maddelerdendir. Esasen saf jelatinde yapışma özelliği yoktur. Tutkal imal edilirken jelatinden başka maddelerin miktarını arttırmak için birkaç saflaştırma işleminden geçirilir. Sonuçta kuru granül halinde tutkal elde edilmiş olur.

Tutkal, yüzeyi gözenekli malzemelerde oldukça kuvvetli bir yapıştırıcı olarak kullanılır. En çok tahta, kumaş, kağıt, tekstil sanayiinde istifade edilir. Tutkal tabiri umumiyetle yapıştırıcı özelliği bulunan diğer malzemeler için de kullanılır. Bunlar kazein, bitki, tabii kauçuk ve reçine, sodyum silikat tutkallarıdır. Kazein tutkalı sütten yapılır ve neme mukavim olduğu için kağıtçılıkta kullanılır. Çiriş denilen bitki tutkalı dekstrinden yapılır. Tabii kauçuk ve reçinelerin uygun çözücülerde çözündürülmesinden de kağıt, lastik, deri sanayiinde çok kullanılan yapıştırıcılar elde edilir. Sodyum silikat yapıştırıcı 300°C’ye dayanıklı olması dolayısıyla ampul diplerinde, elektrik su ısıtcı dirençlerinde, cam ve asbestos birleştirmelerinde kullanılır. Sodyum silikatın ticari adı cam suyudur.

Tutkal olmayıp yapıştırıcı olarak kullanılan sentetik reçineler (zamk)de vardır. Sentetik yapıştırıcıların başında fenol, epoksi, poliester, silikon, vinil ve akrilik reçineler gelir. Yapıştırıcı olarak kullanılan maddeler kullanma yerleri dikkate alınarak seçilir. Yapışmanın mükemmel olması birleştirilecek yüzeylerin temizliği, yapıştırıcı seçimi, sürülen miktarın kalınlığı, hararet ve nemle doğrudan ilgilidir.

Tutkallı basma: Kumaş boyamada desenli bölgelere boyayı emmeye mani olacak bir işlemin uygulandığı çeşitli yöntemlere denir. Önce tek renkte boyanan kumaşta desen elde etmek istenen yerlere bir boya macunu sürülür. Kumaş ikinci bir boyaya daldırıldığında yalnızca macunlu olmayan yerler boyanır. Batik ve bağlamalı boyama tutkallı basma örnekleridir.

2-)Deri, kıkırdak vb. hayvansal maddelerden elde edilen, katılaşıp sertleşme özelliğiyle tahta, kağıt vb. yapıştırmaya yarayan madde.

3-)Ağaç işlerinde kullanılan yapıştırıcı gereç.

4-)Bk. tutkal

5-)Maddeleri bir arada, sıkı bir şekilde tutmak için kullanılan bir madde.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?