Zaruret Açısından Kıraata Ücret Nedir

1-)

Ibadetler karşılığında ücret alma konusunda Hanefi mezhebinin dayandığı esas şudur :"Müslümanın yapmakla mükellef olduğu bir ibadet karşılığında ücret alması caiz değildir."Ya da Serahsi'nin ifadesiyle :"Müslümana has her taat karşılığında ücret almak batıldır." (Serahsi, age. IX/37.)Ama Hanefilerin "sonraki" alimleri, sonraları ortaya çıkan zaruret haline bakarak, bazı ibadetler karşılığında ücret almanın caiz olduğuna fetva verdiler. Kur'an öğretme, ilim öğretimi, ezan, imamet ve va'z bu türdendir. Aslında önceleri, bunlar karşılığında bile ücret almanın caiz olmadığında ümmet ittifak halinde idi. Ilmin ve Kur'an okumanın zayı olması korkusu, "sonraki" alimlerin zaruret sayıp caiz görmesine mesnet teşkil etmiştir. Zira: "Zaruretler haram olan şeyleri mubah kılar." (Bk. Mecelle, md. 2l.)Ancak Kur'an okumak özellikle de mezarlıklarda, cemiyetlerde ve vefatının filan ya da falan gecelerinde okumak karşılığında ücret almaya zorlayan bir zaruret yoktur." (Ceziri, age. NI/l27-128; Ibn Âbidin, Şifa'ul-‚alil, s.169.)Buna karşılık Şafiilerdeki genel kaide ise şudur :"Yapılması, ecir (ücretle çalışan) üzerine bizzat gerekli olmayan her şey karşılığında onun ücret alması caizdir." (Serahsi, age. IX/37)Fakat bunun yanında Imam Şafii ve Malik'ten (r.a.) yapılan bir nakil, kıraat ve benzeri ibadetlerde sevabın başkasına, ücret alınmasa bile ulaşmayacağı yolundadır. Binaenaleyh, alınması halinde nasıl ulaşacaktır? (Ibn Âbidin, Şifa'ul-‚alil, s.167.)Diğer yönden Kemalüddin Ibn Hümam, eğitim, ezan ve imamette, zarurete binaen ücreti caiz görenlerin söylediklerinde bile düşünülmesi gerektiği görüşündedir. (Kemalüddin Ibn Hümam, Fethu'I-Kadir. Mısır,1389 (1970) IX/99.)Ama: "Açık olan gerçek şu ki, Kur'an ve fıkıh öğretimi, ezan ve imamet karşılığında ücret almayı caiz kılan illet, zaruret ve insanların buna olan ihtiyacıdır ve sadece bunlara hastır. Binaenaleyh, bunlar dışındaki taata ücret almak için bir zaruret yoktur." (Ibn Âbidin, Raddü'l-muhtar, VI/56; Şifa'ul-‚alil, s.161.)"Zira, sevabını ücret verene hediyye etmek için Kur'an okumaya ücreti men etmekte, Kur'an'ın kaybolması söz konusu değildir. Binaenaleyh, okumayı öğretmeye kıyaslamak da sahih değildir." (Ibn Âbidin, el'Ukudü'd-dürriyye, N/ll6.)"Asırlar boyu birisi diğerine bunun için ücret vermese, bir zarar doğmuş olmaz. Aksine, Kur'an'ın bir kazanç kaynağı ve para kazanılan bir meslek edinilerek, ondan ücret almakta zarar vardır." (Ibn Abidin, ‚Ukud ü Resmi'I-müfti, s.14)

Imam Birgivi derki :"Açlıktan helak olma tehlikesi ile karşı karşıya olan okuyucunun aldığıda haram olur mu? derseniz, biz de deriz ki :Aslında bu durumda birisini bulamazsınız. Bulunur derseniz ona sözümüz yok. Çünkü bu durumda ona leş, domuz eti ve izinsiz olarak başkasının malını yeme helal olmuştur. Ancak zaruretlerde sınır aşılamaz. " (Birgiv,i, Serh'u-hadis-i erba'in s. 75.)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?