Ahkam Nedir

1-)AHKÂM

Hükümler, yargılar, kanunlar, kararlar.

Ahkam hüküm kelimesinin çoğulu olup "hükümler" demektir. Hüküm, sözlükte men etmek, önlemek anlamlarına gelir. Hakimin davayı neticeye bağlamasına hüküm denmesi, taraflar arasındaki düşmanlığı önlediği içindir. Hüküm, bir şeyi diğerine dayandırma, emir ve irade manasında da kullanılmıştır. (M. Salahi, Kamus-i Osmani, III, 297; H. Karaman, Fıkıh Usulü, İstanbul 1963, 170)

Terim olarak 'hüküm'ü fıkıh usulü bilginleri şöyle tarif etmişlerdir: "Mükellef (yükümlü) kimselerin işleriyle ilgili Allah ve Resulü'nün hitaplarıdır." Mesela; Allah'ın "namaz kılınız", "adam öldürmeyiniz" hitapları birer hükümdür.

Fakihlere göre ise hüküm, bu hitabın eser ve neticesidir. (Abdulvehhab Hallaf, İlmu Usuli'l-Fıkh, Kahire 1978, 100) "Namaz kılınız" hitabının eser ve neticesi farz, "adam öldürmeyiniz" hitabının ise haramdır. Buna göre namaz kılmanın hükmü farz, adam öldürmenin hükmü ise haramdır.

Fıkıh usulü bilginlerine göre dini hükümler iki kısma ayrılır:

Birincisi teklifi hükümlerdir. Bir işin yapılmasını ya da yapılmamasını gerektiren veya ikisi arasında tercih etmekte serbest bırakan hükümlerdir. Bir işin yapılmasını gerektiren hükümlere farz ve mendup, yapılmamasını gerektirene haram ve mekruh, muhayyer * bırakılan hükme de mübah denir. (Abdulvehhab Hallaf, a.g.e. 101)

İkincisi ise vaz'i hükümlerdir. Bunlar, ibadet ve muamelelerin sıhhati için gerekli olan şartları gösteren hükümlerdir. Bir fiil işlenirken dini kurallara uygun olup olmadığı bu tür hükümlerle anlaşılır. Mesela alışverişin sahih olmasıyla ilgili hükümler bu kabildendir.

İman-amel ve ahlak açısından hükümlere gelince;

Bu açıdan İslam'daki hükümler üç kısma ayrılır:

1- İtikadı Hükümler: Allah'ın varlığı, birliği, sıfatları, peygamberler, melekler ve ahiret hayatı gibi inançla ilgili olan hükümlere itikadi hükümler denir.

2- Ameli Hükümler: Bu da üç kısma ayrılır:

a- Namaz, oruç, zekat ve hac gibi ibadetlerle ilgili hükümler.

b- Alışveriş, evlenme-boşanma gibi muamelelerle ilgili hükümler.

c- Çeşitli suçlara dünyada verilecek cezalarla ilgili hükümler.

3- Ahlaki esaslarla ilgili hükümler: (Ö. N. Bilmen, Muvazzah İIm-i Kelam, İstanbul 1979, 71-72)

Durak PUSMAZ

2-)Peygamberler aleyhimüsselam, Allahü tealanın kendilerine melek (Cebrail) ile bildirdiği ahkamı kendi zamanındaki insanlara noksansız olarak bildirmişlerdir. (Abdülgani Nablüsi)

Kur'an-ı kerim, bütün peygamberlere aleyhimüsselam gönderilmiş olan ahkamı ve daha fazlasını kendisinde toplamıştır. (Abdülhakim Arvasi)

Îman ve ahkam bilgilerini öğrenmeyen ve çocuklarına öğretmeyen, kulluk vazifesini yapmamış olur. (İmam-ı Gazali)

3-)Yargılar, hükümler.

4-)Hükmün çoğulu.

5-)Bk. yargılar

6-)(Hüküm. C.) Hükümler. Kanunlar. Nizamlar. (Osmanlıca'da yazılışı:ahkam)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?