Akaid Nedir

1-)Alm. Glaube (n.), Fr. Croyance (f.), İng Belief, creed. İnanılacak şeyler, iman bilgileri.İbadeti değil, itikadı esas alan İslami kaideler. Akide kelimesinin çoğuludur. Akide kelimesinin kökü akd, yani düğümlemek demek olup gönül bağlamak anlamında kullanılır.

Allahü tealanın bildirdiği her din iki kısımdan meydana gelmiştir: 1) İtikadi (inanç) esaslar, 2) Ameli esaslar (emir ve yasaklar).

İtikadi esaslardan bahseden ilme, "akaid ilmi" denir. Bu ilme önceleri “fıkh-ı ekber”, "ilm-i tevhid" daha sonra “ilm-i kelam” denmiştir (Bkz. Kelam). Kelime-i şehadet ve Kelime-i tevhid ile bunlara bağlı olan ve “Amentü” denilen imanın altı şartı, imanla ilgili bilgilerdir. Allahü tealanın zatı ve sıfatları, melekler, peygamberler, mukaddes kitaplar, ahiret, kabir, haşir ve neşir, Cennet ve Cehennem... hepsi bu ilmin konusudur.

Akaid ilminde söz sahibi olan alimlerin naklettikleri inanç esaslarına "itikadda mezheb" denir. İtikadda doğru yolu gösteren mezheb tektir. Buna da “Ehl-i sünnet vel-cemaat mezhebi” denir. Diğerleri bozuk fırkalar olup, bunlara"Bid'at ehli" veya “fırak-ı dalle” yani sapık fırkalar adı verilmektedir. Peygamber efendimiz bir hadis-i şerifinde bu hususta şöyle buyurmaktadır: “Ümmetim itikadda yetmiş üç fırkaya ayrılacaktır; birisi kurtulup Cennet’e gidecek, diğerleri Cehenneme gideceklerdir. Kurtulan fırka, benim ve Eshabımın yolunda olan fırkadır.”

Ehl-i sünnet ve cemaat mezhebini bildiren itikad imamları ikidir. Bunlar; İmam-ı Ebu Mansur Maturidi ile İmam-ı Ebü’l-Hasen Eş’ari’dir. Bu ikisinin bildirdiği iman esasları aynıdır.

Eş’ari ve Maturidi, Selef-i salihinin (daha önce gelen büyük İslam alimlerinin) bildirdikleri itikad ve iman bilgilerini açıklamışlar, kısımlara bölmüşler, insanların anlayabileceği şekilde açıklayıp, yazmışlardır. Bunların itikadları, inanışları; Eshab-ı kiramın ve Tabiinin ve sonraki alimlerin inanışlarıdır. (Bkz. Ehl-i Sünnet).

Akaid konusunda ilk eser yazan İmam-ı Azam Ebu Hanife’dir. Eserin ismi El-Fıkh-ül-Ekber’dir. En meşhur akaid kitaplarından biridir. Yazılan meşhur akaid kitaplarından bazıları şunlardır: El-Fıkh-ul-Ekber, Akaid-i Nesefiyye, Akaid-i Adudiyye, Beyan-u Ehl-is-Sünneti vel-Cemaa, Usul-üd-Din, Emali Kasidesi, El-Akidetüt-Tahaviyye vb.

2-)Âkıl ve baliğ olan (ergenlik yaşına ulaşan) erkek ve kadının birinci vazifesi, Ehl-i sünnet alimlerinin yazdıkları akaid bilgilerini öğrenmek ve bunlara uygun olarak inanmaktır. Kıyamette Cehennem azabından kurtulmak, onların bildirdiklerine inanmaya bağlıdır. (İmam-ı Rabbani)

Ehl-i sünnetin akaidde iki kolu vardır: 1) Maturidiyye mezhebi. 2. Eş'ariyye mezhebi. Birincisinin imamı Ebu Mansur Maturidi, ikincisininki İmam-ı Ebü'l-Hasen Eş'ari hazretleridir. İkisinin bildirdiği iman esasları aynıdır. Yalnız aralarında, teferruatla ilgili, izah, ifade ve uslub tarzından doğan cüz'i farklılıklar vardır. (Taşköprüzade)

Huda Rabbim nebim hakka Muhammeddir Resulüllah

Hem İslam dinidir dinim, kitabımdır kelamullah

Akaidde, Ehl-i sünnet oldu mezhebim, hamdolsun

Amelde, Ebu Hanife mezhebi, mezhebim vallah

(İbrahim Hakkı Erzurumi)

3-)(Akide. C.) Akideler. İtikad olunan hakikatlar. İtikada dair kaziye ve hükümler, esaslar.(Akaidi ve imani hükümleri kavi ve sabit kılmakla meleke haline getiren, ancak ibadettir. Evet, Allah'ın emirlerini yapmaktan ve nehiylerinden sakınmaktan ibaret olan ibadetle vicdani ve akli olan imani hükümler terbiye ve takviye edilmezse, eserleri ve te'sirleri zayıf kalır. Bu hale, Alem-i İslamın hal-i hazırdaki vaziyeti şahittir. İ.İ)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?