Aziz Hadis Nedir

1-)AZÎZ HADÎS



En az iki ravinin rivayet ettiği hadis. Âhad haberler arasında yer alan Aziz hadisin tarifinde muhaddisler ihtilaf etmişlerdir. İbnü's-Salah, (Ulumü'l-Hadis, s. 243) ve onu izleyen İmam Nevevi (et-Takrib ve't-Teysir, s. 375) Aziz hadisi şöyle tarif etmişlerdir: "Zühri ve Katade gibi hadisleri muteber olan imamlardan iki veya üç kişinin rivayetleriyle infirad ettikleri hadise aziz denir." İbn Hacer'e göre ise, en az üç ravisi olan haberlere meşhur, en az iki ravisi olanlara aziz denir. (İbn Hacer, Nuhbetü'f-Fiker Şerhi, Çev. Talat Koçyiğit, Ankara 1971, s. 28) Haberin bu şekilde isimlendirilmesi, ya az bulunduğu için veya başka bir isnadla kuvvetlenmesi sebebiyledir. İbn Hıbban el-Büsti, Aziz hadisi, senedinin sonuna kadar hep iki kişinin diğer iki kişiden rivayet ettiği hadis şeklinde tarif ettiği için, bu tür hadisin hiç bulunamayacağını iddia etmiştir. İbn Hacer, İbn Hıbban'ın bu anlayışına cevaben der ki: "İbn Hıbban, bütün tabakalarda yalnız iki kişinin iki kişiden rivayetini kastediyorsa, bu doğrudur; gerçekten bu çeşit bir rivayet bulmak hemen hemen imkansız gibidir. Fakat bizim anlayışımıza göre aziz hadis, isnadının başından sonuna kadar ravisi ikiden az olmayan haberdir." Buna Buhari ve Müslim'in Enes b. Malik'ten müştereken, Buhari'nin ayrıca Ebu Hüreyre'den rivayet ettikleri şu hadis örnek gösterilmektedir: Resulullah (s.a.s.) buyurmuştur ki:

"Herhangi biriniz beni anasından, babasından ve çocuğundan daha çok sevmedikçe hakkıyle iman etmiş olmaz. " (Buhari, İman, 9; Müslim, İman, 67) Bu hadisi, Enes'ten Katade ve Abdülaziz b. Suheyb; Katade'den Şu'be ve Said, Abdülaziz'den de İsmail ve Abdülvaris rivayet etmiş; bunların herbirinden de birer cemaat rivayet etmiştir. (İbn Hacer, Nuhbetü'l-Fiker Şerhi, s. 28; Subhi Salih, Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları, Çev. Yaşar Kandemir, Ankara 1973, s.199; Talat Koçyiğit Hadis Istılahları, Ankara 1980, s. 56)

Yalnız bir sahabiden rivayet edildiği halde daha sonraki tabakalarda en az iki ravisi olan hadislere de aziz denmiştir. (Ahmed Naim, Tecrid-i Sarih Tercemesi Mukaddimesi, I,108) Bazen bir hadise aziz ve meşhur denildiği de olur. İki sahabinin rivayetiyle aziz sayılan bir hadis,daha sonra pek çok kimsenin rivayetiyle meşhur olabilir.

Herhangi bir tabakada yalnız iki ravi tarafından rivayet edilen hadisler olarak tarif edebileceğimiz aziz hadis;ravilerinin durumuna göre sahih, hasen veya zayıf olabilir.

Nuri TOPALOĞLU

Bu bilgi faydalı oldu mu ?