Bel'am Ibn Baura Nedir

1-)BEL'AM İBN BÂÛRA



Hz. Musa (a.s.) zamanında yaşamış ve sonradan irtidat etmiş olan ilim adamı.

A'raf suresinin 175-176'ncı ayetleri münasebetiyle ismi çeşitli tefsir ve tarih kitaplarına girmiş olan Bel'am İbn Baura (veya Bel'am İbn Eber)' nın, İsrailoğulları'ndan, devler ülkesinden, Yemen diyarından veya Ken'an ilinden Allah'ın dinini öğrenmiş, ilim ve irfan sahibi, duası müstecap, yanında Allah'ın ismi a'zamı bulunan ve fakat sonradan itaatsızlığa düşmüş bir kimse olduğu şeklinde rivayetler vardır. Her ne kadar Lut (a.s.)'ın kızlarından biri ile evlenmiş olduğu söylenirse de, bunun Yahudiler tarafından müslümanlar aleyhine uydurulmuş bir iftira olduğu bilinmektedir. (Taberi, Tefsiru't-Taberi, Mısır, 1373/1954, IX, 119-120; Fahruddin er-Razi, Mefatihu'l-Gayb, Mısır, 1308, XV, 54; D. B. Macdonald, İA, "Bel'am İbn Baura" Mad.)

Bel'am'a konu teşkil eden ayet mealleri şöyledir: " Habibim! Onlara, şeytanın peşine taktığı ve kendisine verdiğimiz ayetlerden sıyrılarak azgınlardan olan kişinin olayını anlat. Dileseydik, onu ayetlerimizle üstün kılardık; fakat o, dünyaya meyletti ve hevesine uydu. Durumu, üstüne varsan da, kendi haline bıraksan da, dilini sarkıtıp soluyan köpeğin durumu gibidir. İşte ayetlerimizi yalan sayan kimselerin hali böyledir. Sen onlara bu kıssayı anlat, belki üzerinde düşünürler. " (A'raf, 7/175-176).

Bel'am'la ilgili olarak İslami kaynaklarda şunlar anlatılmaktadır: "Rivayete göre Musa (a.s.), Ken'aniler' in Şam'daki topraklarına girmişti. Bu sırada Bel'am, el-Belka köylerinden Bal'a'da bulunuyordu. Ken'aniler'den bazıları Bel'am'ın yanına gelerek: "Ey Bel'am, Musa İbn İmran İsrailoğulları'nın başında olduğu halde bizi yurdumuzdan sürmek ve öldürmek üzere geldi. Bizim ülkemize İsrailoğulları'nı yerleştirecek. Senin kavmin olan bizlerin ise yerleşecek bir yerimiz yok. Sen duası kabul edilen bir kimsesin. Onları defetmesi için Allah'a dua et", dediler. Bel'am: "-Yazıklar olsun size! O Allah elçisidir; melekler ve mü'minler de onunla beraberdir; onlar aleyhine nasıl dua edebilirim! Bildiğimi bana Allah öğretti" diye red cevabı verdi. Kavmi dua etmesi hususunda ısrar ettiler. Bel'am da eşeğine binerek, İsrailoğulları'nın çıkmakta olduğu dağa doğru ilerledi. Bu dağ, Husban dağıdır. Biraz gittikten sonra eşeği yere çöktü. Eşeğine binerek biraz ilerledikten sonra hayvan yine çöktü. Bel'am biraz evvelki gibi hareket ettikten sonra tekrar hayvanına bindi. Biraz yol alınca eşek yine çöktü. O, yine eşeği yerinden kalkıncaya kadar dövdü. Nihayet eşek, Bel'am aleyhinde bir delil teşkil etsin diye, Allah'ın izni ile konuşarak şöyle dedi: "Ey Bel'am, nereye gidiyorsun? Meleklerin önümde durarak beni yolumdan çevirdiklerini görmüyor musun? Allah elçisi ile mü'minler senin kavmin aleyhinde dua etmektedirler." Fakat Bel'am, buna aldırış etmeden eşeğini döverek yoluna devam etti. Nihayet eşek onu Husban dağına çıkardı, Musa (a.s.)'ın ordusunun ve İsrailoğulları'nın karşısına götürdü. Bel'am onlara beddua etmeye başladı; fakat İsrailoğulları'na beddua ederken Allah onun dilini kendi kavmi aleyhine çevirdi. Yanında bulunan halk, onun kendi aleyhlerine beddua etmekte olduğunu görünce: "Ey Bel'am! Ne yaptığını biliyor musun? Sen İsrailoğulları'na hayır duada, bize bedduada bulunuyorsun" dediler. O: "Ben bunu kendi ihtiyarımla yapmıyorum, Allah dilime hakim oldu" dedi. Bunun üzerine dili ağzından çıkarak göğsü üzerine sarktı. Sonra kavmine: Dünya ve ahiret benim elimden gitti, artık hileye başvurmaktan başka çare yoktur..." dedi. (Taberi, a.g.e., IX, 124-126; Razi, a.g.e., XV, 54; İbnü'l-Esir, el-Kamil fi't-Tarih, Beyrut 1385/1965, I, 200 vd; İbni Kesir, e!Bidaye ve'n-Nihaye, Riyad 1966, I, 322 vd.)

Her ne kadar müfessirler ayetlerin nüzul sebebi olarak daha çok Bel'am'ın ismi üzerinde durmuşlarsa da, sözkonusu ayetlerle anlatılmak istenenin Bel'am olduğu yolundaki rivayetleri ve onunla ilgili olarak anlatılan kıssaları doğrulayacak -güvenilir- hiç bir eser yoktur. Aynı şekilde yalnız Bel'am'ın, ayetlerin nüzulüne sebep teşkil etmiş olması da doğru değildir. (Kasımi, Mehasinü't-Te'vil, VII, 2906).

te yandan, ayetlerde bahsi geçen kişinin, Bel'am'ın dışında, Ümeyye İbn Ebi's-Salt, er-Rahib Ebu Amr, İsrailoğulları'ndan duası makbul bir kişi, münafık olan her kişi veya yahudi, hristiyan ve haniflerden olup da Hakk'tan ayrılan herkes olduğu şeklinde de rivayetler vardır. (Taberi, a.g.e, IX,119 vd; Razi, a.g.e, XV, 54; Zemahşeri, el-Keşşaf, Beyrut 1366/1947, II, 78; Mes'üdi, Mürucü z-Zeheb, Mısır 1384/1964, I, 52; İbni Kesir, a.g.e., I, 322).

Öyle anlaşılıyor ki ayetler, Bel'am ve hareketleri itibariyle onun gibi olan herkese şamildir. Çünkü Allah'ın ayetlerini yalnız bir veya birkaç kişiye hasretmek doğru olmaz; onlar geniş kapsamlıdırlar. Burada asıl üzerinde durulması gereken konu; Bel'am'la ilgili olarak söylenen ve İslami kaynaklara girmiş olan bilgilerin büyük çoğunluğunun İsrailiyyata dayanmış olmasıdır. (D.B. Macdonald, İA, II, 464-465; Abdullah Aydemir, Tefsirde İsrailiyyat, Ankara 1979, s. 242). Çünkü İslami kaynaklarda zikredilen bilgiler -bazı isim ve ifade değişiklikleri hariç- Kitab-ı Mukaddes'te geçen bilgilerin tamamen aynısıdır. (Kitabı Mukaddes, İstanbul 1981, Sayılar XXII, 2-41; XXIII 1-30; XXIV, 25; XXII, 16; Yeşu XXIV, 9)

Ancak Bel'am, dünyevi çıkar ve hesaplar için Allah'ın dinini tahrif eden bir ilim ve din adamını küfür sistemlerine ve kafir yöneticilere yaranmak maksadıyla Allah'ın hükümlerini çiğneyen ve asıl gayesinden saptıran kimseleri temsil etmektedir.

nsanları "Allah (c.c.) adını kullanarak"' aldatan, heva ve heveslerini tatmin için "Tevhid akidesini" tahrip eden "Bel'am'ın" etkisi korkunçtur. İslam topraklarında; kafirlerin istilasını hazırlayan güç, "Bel'am"dır.

Allah (c.c.)'ın indirdiği hükümlere karşı ayaklanan ve İslam'a küfreden yönetimlerle yani Tağuti güçlerle din adına uzlaşan ve müslümanları da

"Allah (c.c.) adını kullanarak" aldatan, Kur'an'daki ifadeyle "köpek sıfatlı" kimselerin ortak ismi Bel'am' dır. Bu köpek sıfattı kimseler de; Allah (c.c.)'ın indirdiği hükümlerin bir kısmını kabul, bir kısmını "zamanın değişmesi" gerekçesiyle sükutla geçiştirirler. Günümüzde, başta resmi ideolojiyi kabul eden ve İslam'ı o ideolojiye hizmetçi kılmaya çalışan müesseseler olmak üzere, çok sayıda Bel'am benzeri vardır. Bunlar "çok dindar" görünmekle birlikte, Tağut'a itikad ve iman etme noktasında titizdirler. "Ulü'l-Emr"i İslam'a karşı ayaklanan güçlere izafe ederek, mü'minleri yanıltırlar. İşte bunlar çağdaş Bel'am'lardır.

Ahmed GÜÇ

Bu bilgi faydalı oldu mu ?