Belva-I Amme Nedir

1-)BELVÂ-İ ÂMME



Belva, musibet, zahmet, ıztırap, meşakket, güçlük gibi anlamlara gelir. Âmme, ise bütün, herkes, umum demektir. Buna göre "belva-i amme" herkesi kapsayan meşakkat ve güçlük demektir.

Terim olarak belva-i amme; kaçınılması güç, umumun mübtela olduğu bir şey hakkında hususi bir hüküm verilmesidir.

Dinimiz kolaylık dinidir. Kur'an-ı Kerim'de: "Allah sizin için kolaylık ister, zorluk değil ", (el-Bakara, 2/185) buyurulur. Bu nedenle "belva-i amme" fıkhın fer'i kaynaklarından biri olmuştur. Müslümanların çoğunun uğradığı güçlük ve meşakkatler bu kaideye dayanılarak hafifletilmiştir. Bunlardan birkaç misal verelim:

Sokakta elbisemize sıçrayan ve korunması mümkün olmayan su ve çamur damlalarıyla namaz kılmanın caiz olması;

Özürlü kimselerin özürleri sebebiyle bulaşan pislikle namaz kılmalarının caiz olması;

Çocukların öğrenmek için abdestsiz olarak Kur'an-ı Kerim'i ellerine almalarının caiz olması;

Binalardaki tuvaletlerde tuvalet esnasında ön ve arkayı kıbleye çevirmenin caiz olması; (İbn Nüceym, el-Eşbah ve'n-Nezair, Kahire 1968, s. 76-77).

Doktor ve sağlık görevlilerinin tedavi için kadın ve erkeklerin avret mahallerine bakmalarının caiz olması gibi.

Ancak hakkında nas olan hükümler "belva-i amme" sebebiyle kolaylaştırılamaz. İnsanın idrarı elbisesine bulaşır, bunda belva-i amme vardır, diye idrarın necis olmadığına hükmedilemez, çünkü bu konuda nas vardır. (Atıf Bey, Mecelle Kavaid-i Kulliyye Şerhi, İstanbul 1327, s. 25).

Durak PUSMAZ

Bu bilgi faydalı oldu mu ?