Devletleştirme Nedir

1-)Alm. Verstaatlichung (f), Fr. Nationalisation (f), İng. Nationalisation. Ticari, sınai, ulaştırma vs. gibi iktisadi kuruluşun devlet mülkiyetine geçirilmesi. Devletleştirme olabilmesi için, bu kuruluşun daha evvel özel teşebbüs elinde olması gerekir. Devletleştirme ile millileştirme iki ayrı ekonomik ve hukuki terimdir. Millileştirmede teşebbüsün sahibi yabancı bir kişi veya onların şirketleridir. Devletin kendisi veya vatandaşların bunu kendi mülkiyetlerine almaları millileştirmedir.

Kamulaştırma ise özel mülkiyette bulunan gayri menkullerin devlet tarafından alınmasını ifade eder.

Devletleştirme başlıca, rejim değişikliği sosyalizm, devletçilik gibi sebeplerle yapılır. Öte yandan özel kesimin karlı bir şekilde çalıştıramadığı, gerekli yatırımları gerçekleştiremediği temel endüstrilerle, birinci derecede kamu yararını ilgilendiren ulaştırma, haberleşme ve enerji tesisleri de, tabii tekel meydana getirebilecekleri için devlet mülkiyetine geçirilir. Kamulaştırmada daima bir gayri menkulün mülkiyetinin bir kamu tüzel kişisine geçmesi sözkonusu olduğu halde, devletleştirmede bir hizmetin özel teşebbüsün elinden alınarak bir kamu tüzel kişisi tarafından yerine getirilmesi söz konusudur.

1982 Anayasasının devletleştirme ile ilgili maddesi aynen şöyledir:

“Kamu hizmeti niteliği taşıyan özel teşebbüsler, kamu yararının zorunlu kıldığı hallerde devletleştirilebilir. Devletleştirme gerçek karşılığı üzerinden yapılır. Gerçek karşılığın hesaplanma tarzı ve usulleri kanunla düzenlenir” (mad. 47).

2-)(Natıonalızatıon) Bkz.
Miuileştirme

3-)Devletleştirmek işi, kamulaştırma.

4-)Bk. kamulaştırma

Bu bilgi faydalı oldu mu ?