Deyyüs" Neye Denir Nedir

1-)

Deyyus Arapça bir kelime olup, karısının ve yakınlarının namuslarına halel getirecek davranışlarına karşı gayret (kıskanma) duymayan, onların irzlarm sakınmayan kimse demektir. Bu kelimenin Süryanice'den Arapçaya geçtiği de söylenmiştir..(Ibnü'I-Esir, en Nihaye N/47) Türk Dil Kurumunun sözlügünde; "Karısının veya kendisine çok yakın bir kadının iffetsizliğine gözyuman kimse" anlamında sövgü sözü, diye tanımlanır. Devellioğlu; karısının namussuzluğuna gözyuman ve katlanan kimse, kurumsak, diye anlatır. Kamus'a göre: "Bi-gayret'u namus, kaltaban ve kurumsağa denur".Lisanül'arap'ta; kelimenin aslının yumuşatma, zelil kılma anlamına geldiği söylendikten sonra "deyyus"un terim olarak, kendi ehli (karısı ve yakınları) için "kavvad"lik yapan, yani başkalarının onlarla buluşmasına aracılik eden ve ehlini kıskanmayan kimse olduğu anlatılır: "Deyyus" ve "deybus" gözü önünde başka erkeklerin mahremlerinin yanına girdiği kimsedir. Bu tavırla o, sanki nefsine bunu yumuşatmış, ikna etmiş ve onu zelil kılmış demektir. Yani kelimenin aslıyla irtibatı budur.(Ibn Manzur, Lisanü'1-Arap, "De-ye-se" md.) Ne bu kelime, ne de bundan türetilmiş başka bir kelime Kur'an-ı Kerimde geçmez. Hadislerde ise pek az rastlanır. Nesai ve Ahmed'de geçen bir hadiste şöyle buyrulur: "Üç kimse vardır ki, Kıyamet günü Allah onların tarafına bakmaz; Anne-Babasına asi olan çocuk, erkeğe benzemeye çalışan kadın ve deyyus"(Nesai, zekat 69; Ahmed N/134) Ibnü'1-Esir de yukarıda verdiğimiz kaynakta: "Cennet deyyusa haram kılınmıştır." anlamında bir hadis nakleder: Aynı hadis Lisanü'1 Arab'in yine işaret edilen maddesinde de vardır. Bu tariflerden sonra "deyyus" kelimesinin "kavvad" ile es anlamlı olarak, çok ağır bir manaya gelen büyük bir hakaret sözü olduğu, ehlini bizzat namussuzluga iten veya gitmelerine göz yuman anlamı taşıdığı anlaşılmış oldu. Binaenaleyh, karısını, kızınıkapatmayan, eğer bunu bizzat isteyerek yapıyorsa, günah işliyor olmakla beraber, deyyus değildir. Bu ayrı bir günahtır, deyyusluk ise ayrı bir şeydir. Karısını, kızınıaçmakla beraber, deyyusluk yapmayan birisine deyus ya da kavvad diyen, Islam ceza hukukuna göre ta'zir cezasıyla, belki de "hadd-i kazıf" ile cezalandırilir.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?