Dezenfeksiyon Nedir

1-)Alm. Desinfektion, Fr. Desinfection, İng. Disinfection. Hastalık yapıcı mikroorganizmaların, insan vücudunun dışında fiziksel ve kimyasal metodlarla öldürülmeleri işlemi. Dezenfeksiyon yapmaktan maksat, bütün mikroorganizmaların öldürülmesi değil, sadece hastalıklara yol açanlarının öldürülmesidir. Bütün mikroorganizmaların öldürülmesi işlemine ise, sterilizasyon ismi verilmektedir.

Dezenfeksiyon işlemi; hastalık kaynakları olan insan ve hayvanların vücutlarından çıkan ve içlerinde hastalık yapıcı mikroplar bulunan bütün boşaltım ve salgı maddelerine, bunlarla bulaşmış çamaşır, elbise, eşya ve diğer malzemeye, bu mikroplarla kirlenmiş veya kirlenmiş olması ihtimalibulunan ellere, yenilen, içilen maddelere ve bunlarla ilgili kaplara, gerekiyorsa hastanın yattığı odaya ve içindeki eşyalara da uygulanır.

Dezenfeksiyon, bu işi ne gaye ile yapılacağını ve nasıl yapacağını bilen, bunları her hastalığın özelliklerine göre ayarlamasını öğrenmiş ve yetiştirilmiş personel tarafından yapılmalı; gerektiğinde uygulamak için lüzumlu malzeme ve vasıtalar da el altında bulundurulmalıdır.

Bu işlem, hastalık kaynağının vücudundan çıkan zararlı mikropların çeşitli yollarla, sağlam kişilere bulaşmasını önleyen mühim bir engeldir. Bunun için dezenfeksiyon pratikte; günlük (yani devamlı) ve nihai (yani son) olmak üzere iki şekilde uygulanır.

Günlük dezenfeksiyon: Bulaşıcı hastalığa yakalanmış olanların hastalıklarının devam ettiği ve dışarıya mikropları çıkarttıkları sürece, mikropları taşıyan her türlü salgı ve boşaltım maddelerinin, bunlar ile bulaşmış, kirlenmiş olan çamaşır, eşya ve diğer malzemelerin günü gününe dezenfeksiyonudur. Mikropların, hasta vücudundan dışarıya çıkar çıkmaz ve çevreye yayılmadan öldürülmesinden ibaret olan bu usul, bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde alınacak tedbirlerin en etkilisidir. Tifo, kolera, dizanteri, çocuk felci gibi dışardaki cansız vasıtalara da bulaşarak sağlamlara geçen hastalıklarda, hastalığı önlemenin temelini teşkil ettiği gibi, mikropları dayanıklı olması sebebiyle hem direkt, hem de dolaylı olarak bulaşan verem, difteri, çiçek, uyuz, kel için de çok mühimdir.

Son dezenfeksiyon: Hasta iyileştikten veya başka bir yere taşındıktan veya öldükten sonra hastalığı esnasında bulaştırmış olduğu eşyalara, gerekiyorsa odaya ve içindeki eşyaya son defa uygulanan dezenfeksiyondur. Bu işlem özellikle, mikropları uzun süre çevre şartlarına dayanıklı olan verem, difteri, çiçek, menenjit gibi hastalıklar için önem arz eder.

Dezenfeksiyon işlemini ikiye ayırarak inceleyebiliriz:

1. Fiziki usullerle dezenfeksiyon:

a) Kuru ısı:

Yakıp kül etmek: Kirli pansuman malzemelerine, çöplere vs. uygulanır. Alevden geçirmek: Düz ve pürüzsüz cam ve madeni eşya için uygulanır. Isıtılmış kuru hava: 160°- 180° de bozulmayan, cam ve madeni eşyalar için uygundur. Etüvlerde yapılır.

b) Nemli ısı:

Kaynatma: 100°C’de 15-20 dakika kafidir. Eşyanın suya tamamen batmış olması lazımdır. Suya soda veya tuz ilavesi ile ısının 100°C’nin üzerine çıkartılması da mümkündür. Bu usulle kaynamasına mahzur olmayan malzemeler dezenfekte edilir.

Pastörizasyon: Likit haldeki besin maddeleri için uygundur. Yüksek ısıda kısa süre bekletip, hemen soğutarak uygulanır. Özel cihazları vardır.

Buhar: Dezenfekte edilecek malzemelere havası boşaltılmış bir ortamda 100°C’nin üstünde hareket halindeki su buharı tatbik etmek suretiyle yapılır. Bunun için Koch kazanları kullanılır. Basınçlı veya basınçsız uygulanabilir, ama basınçlı buhar daha emniyetlidir.

c) Işık:

Güneş ışınlarının dezenfektan tesirinden faydalanmak için halı ve benzeri eşyalar açık havada güneş ışınlarına arz edilebilir. Güneş, sayısız faydalarının yanısıra, tabii bir dezenfeksiyon kaynağı olarak Allahü teala tarafından insanların hizmetine sunulmuştur. Atalarımızın “Güneş girmeyen eve hekim girer!” sözü bu gerçeği anlatmaktadır. Sun’i olarak da güneşin saçtığı ışınlardan olan ultraviole ışınlarını yayan cihazlarla, ameliyathanelerin, hasta odalarının, toplantı ve konferans salonlarının havası dezenfekte edilebilir.

2. Kimyasal maddelerle dezenfeksiyon: İyi bir dezenfektan madde; mikropları öldürebilmeli, suda eriyebilmeli, insanlara zararlı olmamalı, nüfuz kabiliyeti fazla olmalı, tesiri sabit olmalıdır. Kimyasal dezenfektanlar kafi miktarda, tekniğine ve tatbik süresine uygun olarak kullanılmalıdırlar.

Çeşitli kimyasal maddeler şu şekilde uygulanırlar: Dezenfekte edilecek eşya ve malzemenin dezenfektan sıvılar içerisine batırılması; dezenfekte edilecek yüzeylere bu maddelerin bir tabaka halinde sürülmesi; dezenfektan sıvıların püskürtülmesi. Bütün bu işlemlerin etkili olabilmesi için dezenfektanların temizlenecek yer veya eşya ile en azından iki saat temas etmesi şarttır.

2-)Mikroplardan temizleme işi.

3-)Mikropsuzlaştırma

4-)Bakteri sporları hariç, mikroorganizmaların kimyasal maddelerle öldürülmesi işlemi.

5-)Patojen mikroorganizmaların fiziksel veya kimyasal yollarla yok edilmesi, mikropların öldürülmesi, mikropsuz duruma getirme ve virüslerin inaktivasyonu.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?