Ecr-I Müsemma Nedir

1-)ECR-İ MÜSEMMA



Belirlenmiş ücret, bedel.

Ecr; bedel, ücret, ödül, salih amele verilen sevap; ecr-i müsemma ise; tef'il babında ismi mef'ul bir kelime olup konuşulan, belirlenen, tesbit edilen demektir. Terim olarak iş veya kira akdinde işe girerken veya akdi yaparken tarafların miktarını belirledikleri ücrete "ecr-i müsemma" denir. Akit sırasında miktarı belirlenmeyip iş yapıldıktan sonra veya kiralananda oturulduktan sonra emsal ücrete göre bilirkişi tarafından belirlenen ücrete ecr-i misil denir.

İş akdinin geçerli olması için prensip olarak verilecek ücretin de belirlenmesi gerekir. Ücret; işçi, memur, subay gibi bir işveren adına çalışan kimselerin emeğinin günlük, aylık ve benzeri sürelere ait bedelidir. Satım akdinde satış bedeli (semen) olmaya elverişli bulunan herşey iş akdinde ücret de olabilir. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: "Kim bir işçiyi çalıştırırsa, ona vereceği ücreti bildirsin" (Nesai, el-Eyman ve'n-Nüzur, 44, Zeyd b. Ali, Müsned, 654; Zeylai, Nasbur' Raye, IV, 131).

Akit sırasında miktarı belirlenecek ücret nakit para, ölçü veya tartı yahut sayı ile alınıp satılan standart şeylerden olursa bunun cins, nev, miktar ve sıfatını belirtmek gerekir. Ücret veya maaşta anlaşmazlığa yol açacak ölçüde belirsizlik bulunursa akit fasit olur. Bu durumda işçi çalışmış bulunursa ecr-i misle hak kazanır. İslam hukukçularının çoğunluğuna göre, alım-satımda satış bedeline uygulanan hükümler emeğin bedeli olan işçi ücretlerine de uygulanır (el-Mavsıli, el İhtiyar, Mısır, t.y., 11, 51; el-Fetava'l Hindiyye, IV, 412; İbn Kudame, el-Muğni, V, 327 Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İstanbul 1988, s.152, 153).

Yukarıdaki hükümler kira akdine, kira ücretine de uygulanır. Kira bedeli günlük, aylık veya yıllık gibi belli sürelere belli miktar bedel olarak tesbit edilmiş olursa bu, ecr-i müsemma olur. Kira bedeli konuşulmadan kiracı oturmuş bulunursa mülk sahibi ecr-i misile hak kazanır. Ancak bazen hayvan, araç ve benzeri şeylerin kiralanmasında yararlanma şekil, miktar ve yerinin de belirlenmesi gerekir; aksi halde akit fasit olur. Mesela, on ton yükü bir kamyonla bir dağın zirvesine götürmekle, aynı uzaklıktaki düz bir yola götürmek farklı nakliye bedelini gerektirebilir. İşte bedelin, nakliye yerinin ve süresinin önceden konuşulmamış olması, tarafları anlaşmazlığa düşüreceğinden, nakliye sözleşmesini fasit kılar. Yani tarafların ifa edilmeden önce akdi bozma hakları doğar. Ancak bu arada nakliye gerçekleşmiş olursa, kıyasa göre, nakliyeci ecr-i misile, istihsana göre ise ecr-i müsemmaya hak kazanır. Daha önceden hiç ücret konuşulmamışsa, yalnız ecri misil ödenir (İbnü'l Hümam, Fethu'l Kadir, VII, 166 vd; el-Kasanı, Bedaiu's-Sanayi', IV, 183, 207; Zeylai, Tebyinu'l Hakaik, V, 113 vd.; İbn Abidin, Reddü'l-Muhtar, V, 19, 55)

Hamdi DÖNDÜREN

Bu bilgi faydalı oldu mu ?