Emiru'l Mümınin Nedir

1-)EMÎRU'L MÜMİNÎN



Müminlerin emiri, halife, İslam ümmetinin lideri, idarecisi anlamında kullanılan bu tabir, Hz. Peygamber (s.a.s.) in vefatından sonra ilk olarak ikinci halife Hz. Ömer (582-644 M.) için kullanılmıştır. Yalnızca emirlik unvanı ise Hz. Peygamber (s.a.s.)'ın önemli işleri idare etmek üzere tayin ettiği kişiler için de kullanılmıştır. Harplerde kumandan olarak tayin ettiği kişiye emir ifadesini kullandığı gibi, Hz. Ebu Bekir'i de hicretin dokuzuncu yılında hacca gidecek kafilenin başına hac emiri olarak tayin buyurmuştur.

Resulullah'ın, idarede aksaklık olmaması için toplumlara emir tayin etme sünneti ve, ''Üç kişi sefere çıkarlarsa, içlerinden birini kendilerine başkan (emir) seçsinler''. "Kafası, siyah kuru üzüm gibi olan Habeşi bir köle başınıza emir olarak seçilse onu dinleyin ve itaat edin" (Buhari, Ezan, 56). "Bir kimse Ulü'l-emr'e itaatten elini çekerse kıyamet gününde ileri süreceği hiçbir hücceti bulunmadığı halde Allah 'ın huzuruna çıkar ve bey'at etmeyerek ölen kimse cahiliyye ölümüyle ölmüş gibi olur. " "Ma'siyetle emrolunmadıkça hoş görsün veya görmesin, müminin her hususta Ulu'l-emri dinlemesi ve itaat etmesi gerekir. Ma'siyetle (İslam'a karşı gelmekle) emrolunduğu zaman ise dinlemez ve itaat etmez " hadisleri ile (Riyazü's-Salihin, II/80) Allah'ın, "Ey iman edenler, Allah'a itaat edin, Resulüne itaat edin ve sizden olan (müslüman olup İslam yasalarına göre hüküm veren) Ulu'l-emr'e de itaat edin" (en-Nisa, 4/59) hükmü, daha sonra gelen müslümanların kendileri için İslam ile hüküm verecek bir emir tayin etme gereğini ortaya koymuştur.

Emevi ve Abbasi halifeleri "emiru'l-mü'minin" ünvanını aldıkları gibi Hariciler, Fatımiler ve Karmatiler de aynı ünvanı kullanmışlardır. Abbasiler'e bağlı Murabıtlar ise "emiru'l Müslimin" ünvanını tercih etmişlerdir. Bağımsız olarak Afrika halifeliğini te'sis eden Muvahhidın "emiru'l-Mü'minin" unvanını almışlardır. Hicretin 11. yılında Nahle üzerine gönderilen bir askeri kıtanın komutanı Abdullah b. Cahş için "emiru'l-müminin" ünvanı kullanılmıştır.

Mısır'ın fethinden sonra halifeliğin Osmanlı hanedanına geçmesi üzerine Osmanlı sultanlarına, hilafetin saltanattan ayrılarak lağvedildiği (3 Mart 1924) tarihine kadar Emiru'l-Müminin; yalnız halifelik ünvanına sahip olan son halife Abdu'l-Mecid'e "Halife-i müslimın" ünvanı verilmiş, daha sonra bu ünvan da kaldırılmıştır. (Daha geniş bilgi için bk. Halife, Hilafet).

Cengiz YAĞCI

Bu bilgi faydalı oldu mu ?