Evlenmeleri Ebedi Yasak Olanlar Nedir

1-)

Hürmet; Evlenmeleri yasak olanların arasındaki haramlık; yasaklanmış olmak, mümkün olmamak. Müebbede; ebedi olarak, sonsuza kadar. Hürmet-i müebbede; "ebedi haramlık; sonsuza kadar mümkün olmamak". Bir İslam hukuku terimi olarak; bir kimsenin kendileriyle evlenmesi ebedi olarak haram kılman bazı hısımları ifade eder. Buna, mutlak evlenme engelleri de denir. Bu engellerin menşei; dini, ahlaki, sosyal, tıbbi ve fizyolojik düşüncelere dayanır. Eski ilkel toplumların çoğunda bugünkü anlamda evlenme engelleri yoktur.

Çeşitli hukuk sistemlerinde, evlenme engelleri arasında esaslı yakınlıklar olduğu görülür. Mesela; kilise hukuku ile, İslam hukukunun evlenme engeli saydığı haller arasında esaslı bir benzerlik vardır. Bunların bazıları geçici engel teşkil eder, şartlar değişince engel de ortadan kalkar. Din ayrılığı veya başkası ile evli bulunmak gibi... Bir kısmı ise hiçbir şekilde ortadan kalkmayan sürekli engeller olup hürmet-i müebbede meydana getirirler (el-Kasani, Bedayiu's-Sanayi', II, 256 vd.; İbnü'l-Hümam, Fethu'lKadir, II, 357 vd.; İbn Rüşd, Bidayetü'l-Müctehid, II, 28-42; el-Fetava'l-Hindiyye, 1, 273 vd.; M. Zihni, MünakehatşşşMüfarakat, s. 29-45).

Mutlak evlenme engelleri Nisa Suresi yirmiüçüncü ayette şöyle sıralanmıştır: "Analarınız, kızlarınız kızkardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, kardeş kızları, kızkardeş kızları ve sizi emziren süt analarınız, süt kardeşleriniz, karılarınızın anaları, kendileriyle zifafa girdiğiniz karılarınızdan olup himayelerinizde bulunan üvey kızlarınızla (evlenmeniz) size haram kılındı"

Bu ayetin hükmünden üç çeşit mutlak evlenme engeli ortaya çıkıyor. Kan hısımlığı, sihri hısımlık ve süt hısımlığı.

Kan hısımlığı: Bir erkeğe nesep veya hısımlık sebebiyle dört grup kadın haram olur. Anası ve yukarıya doğru bütün nineler; kızı ve aşağıya doğru bütün kız torunları; kız kardeşi, erkek üvey kız kardeşinin aşağıya doğru kız çocukları. Burada erkek veya kız kardeşin ana baba bir, baba bir veya yalnız ana bir kardeş olması sonucu etkilemez. Halalar ve teyzeler, büyük hala ve büyük teyzeler ebedi evlenme yasağı kapsamına giren nesep hısımlarıdır.

Alman hukuku ile diğer bazı batılı devletlerin hukukunda amca, hala, dayı ve teyze ile yeğenler arasında evlenme engeli yer almamıştır. Macaristan'da kardeş çocukları da evlenmez. Katolik kilise hukukunda eskiden yedinci dereceye kadar kan hısımları arasında evlenme yasak idi. Sonradan bu da dördüncü dereceye kadar indirildi. Yani, usul füruu ve kardeşlerle bunların füruu arasında cereyan eden bir engel halini aldı. Musevilerde, bir kimsenin yeğeni ve yeğen çocukları ile evlenmesi yasak değildir.

Sıhri hısımlık: Sıhriyet, eşlerden birini diğerine bağlayan hukuki bir rabıtadır. Sonradan boşanma veya ölümle evlilik sona erse bile, sıhri akrabalık ortadan kalkmadığı için, bu mutlak bir evlenme engeli teşkil eder. Bunlar dört grupta toplanabilir: Üvey kızlar, kayın valideler, üvey ana ve nineler ile gelinler bu engelin kapsamına girer.

Üvey kız; bir erkeğin evlendiği kadının başka bir erkekten olma kızıdır. Böyle bir kızın annesiyle evlenip, cinsi temas olduktan sonra,artık bu üvey kız, üvey babasına sonsuza kadar haram olur.

Kayın valideler: Bir erkek, evlendiği kadının annesi veya nineleri ile ebedi olarak evlenemez.

Üvey ana ve nineler de ebedi haramdır (en-Nisa, 4/22).

Gelinler: Bir erkek, oğlunun veya torunlarının hanımı ile, boşanma veya ölümle gelinler dul kalsa bile artık evlenemez (en-Nisa, 4/23).

Ebu Hanife'ye göre zina da evlilikte olduğu gibi sıhri hısımlık meydana getirir. Buna göre, bir erkek bir kadınla zina edince, bu kadının annesi, ninesi... ile kızı veya kız torunları zina eden erkeğe haram olur. Zina eden kadın da, zina ettiği erkeğin usul veya füruu ile evlenemez. İmam Şafii ile İmam Malik'ten bir rivayete göre zina sıhri hısımlık doğurmaz ve dolayısıyla bir evlenme engeli meydana getiremez (es-Serahsi, a.g.e, IV" 204 vd.; el-Cassas, Ahkamü'l-Kur'an, II, 137; el-Mevsılı, el-İhtiyar, III, 88; Ö.N. Bilmen, İstilahat-ı Fıkhiyye Kamusu, II, 97).

Süt Hısımlığı: İslam hukuku, kan ve sıhriyet yoluyla hısımlıktan başka bir hısımlık daha kabul etmiştir. Kendinden olmayan bir çocuğu emziren kadınla o çocuk arasında süt hısımlığı doğar. Kadın süt ana, çocuk da süt evlat olur. Süt hısımlığı bazı istisnalar dışında kan hısımlığı ile aynı yasağı doğurur. Kilise hukukunda da manevi hısımlık diyebileceğimiz buna benzer bir hısımlık vardır. Buna "vaftiz etme" denir. Vaftiz adeti, vaftiz baba ve vaftiz ana ile vaftiz edilen çocuk arasında manevi bir hısımlık doğurur ve bu hısımları birbirleriyle evlenemez (Halil Cin, İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, s. 105; Hukuku A ile Kararnamesi, madde 29).

Âyet-i kerimede yalnız süt ana ve süt kardeşten söz edilmiş (en-Nisa, 4/23), diğer süt hısımlarına temas edilmemiştir. "Nesepçe haram olanlar süt cihetiyle de haram olurlar" (Buhari, Şehadet, 7; Müslim, Rada, l) hadisi bu konudaki genel prensibi oluşturur. İslam hukukçularının büyük çoğunluğuna göre, çocuğun ilk iki yaş içinde emdiği sut, hısımlık doğurur (el-Bakara, 2/233). Ebu Hanife'ye göre ise bu süre otuz aydır. Zira ".. (Çocuğun ana karnında taşınması ile sütten kesilmeşinin süresi otu: aydır" (el-Ahkaf, 46/15) ayeti buna delildir. Otuz ay, hem hamileliğin hem de sütten ayrılmanın ayrı ayrı süresidir. Ebu Hanife ile İmam Malik'e göre, haramlığın doğması için emilen sütün az veya çok olması arasında fark yoktur. Çünkü ayet ve hadiste emilecek sütün miktarı belirtilmemiştir. İmam Şafii ise, beş doyurucu ve fasılalı emişi şart koşar. Dayandığı delil Hz. Âişe'den nakledilen ve emme sayısını on'dan beş'e indiren rivayettir. Hz. Âişe bunu ayet olarak nakletmişse de ispat edilemediği için Kur'an'a yazılmamış ve Şafiilerce Kur'an'a yazılıp okunması neshedilmiş fakat hükmü baki kalmış ayetlerden sayılmıştır (Ahmed, Davudoğlu, Sahih-i Müslim Tercemesi ve Şerhi, VII, 368, 369). Hanefilere göre bu, tilaveti de hükmü de mensuh ayet kabul edilmiştir (İbnü'l Hümam, Fethu'l-Kadir, Rada bahsi).

Süt hısımlığı meydana gelince nesep bakımından hısımlık gibi mutlak evlenme engelleri doğar. Bunları şu prensipte toplamak mümkündür. Emenin kendisi, süt emzirenin nesline haram olur. Bunlar şu hısımlardır: Süt emen bir erkek çocuğunu esas alırsak; usulü yani süt anası, süt ninesi.... süt kızı, süt çocuklarının kızları, süt kız kardeşi veya süt kardeşlerinin ilanıhaye kızları, süt hala ve süt teyze ile ebedi evlenme yasağı doğar.

Süt hısımlığı olan kimseler her nasılsa evlenmişlerse nikahları Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre batıldır. Süt hısımları birbirine yabancı olmazlar. Bir fitne tehlikesi yoksa birbirine bakabılirler.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?