Fitne Nedir

1-)Alm. Zweitracht f, Unfrieden m; Aufruhr (m), Fr. Trouble, discord m, division f, İng. Instigation, sedition, disorder, Faction. Karışıklık, geçimsizlik, bozgunculuk, ara bozuculuk. Müslümanlar arasında bölücülük yapmak, onları sıkıntıya, zarara, günaha sokmak, insanları isyana kışkırtmak demektir. Gergefteki işi işlemek için sırma ve ip sarılan masuraya da “fitne” denir.

İnsanlar cemiyet halinde yaşamaya mecburdurlar. Toplu haldeki insanların aralarında iyi geçim varsa, huzur temin edilebiliyorsa, orada yaşama rahatı vardır. Bütün insanlar biribirine düşman olmadan, herkes diğerinin hakkına saygı duyarak yaşarlar. Bunun aksine, bozguncular tarafından vatandaşların arasına ayrılık tohumları atılıp, insanlar birbirine düşman hale gelmişse, orada fitne vardır. Bazı insanlar huzursuz, rahatsız ve yaşamaktan bıkkın haldedir. Bilerek veya bilmeyerek fitne çıkmasına sebeb olanlar, insanlar arasında bölücülüğe sıkıntıya, kanunlara karşı saygısızlığa ve dini emirleri yerine getirmeyerek inançların zayıflamasına veya yanlış tatbik edilmesine sebeb olmaktadırlar. Onun için Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem); “Fitne uykudadır, bunu uyandırana Allah lanet etsin.” buyurmuştur.

Cemiyetteki insanlar arasında fitne çıkarıldığı zaman, milli bütünlük ortadan kalkar. İnsanlar kamplara bölünürler. O hale gelirler ki kardeş kardeşe, baba evlada düşman olur. Bu hal devletin sarsılmasına sebeb olur. Allahü teala fitnenin kötülüğünü Kur’an-ı kerimde mealen şöyle beyan buyurmaktadır: “Fitne, adam öldürmekten daha beterdir.” (Bakara suresi: 191). Kardeş gibi yaşayan insanları çeşitli sebeplerle biribirlerine düşürüp, kanunlara, hükumetlere karşı isyana teşvik edenler, ayet-i kerime ve hadis-i şeriflerde belirtilen fitne çıkarma vebalini yüklenmiş olurlar.

Din adamlarının insanların yapamayacakları hususları bildirmeleri de fitneye sebeb olur. Bu işte yetkili olanların izin olarak bildirilen hükümleri bildirip kolaylaştırıcı olması, insanların yapabileceklerini söylemesi gerekmektedir. Zamanın şartlarına, insanların haline ve anlayış kapasite ve şekillerine göre dinin emir ve yasaklarını bildirerek, insanlar arasında fitnenin yayılmasını önlemek, İslam alimlerinin vazifesidir. Dinimizde karışıklık çıkarmak, insanlar arasında fitneye sebeb olacak şekilde nasihat yapmak veya davranışlarda bulunmak, büyük günahtır. Hadis-i şeriflerde buyruldu ki:

Fitne çıkarmayınız! Söz ile çıkarılan fitne, kılıç ile olan fitne gibidir. Zalimlere, facirlere, milleti çekiştirmekten, yalan ve iftira söylemekten hasıl olan fitne, kılıç ile yapılan fitneden daha zararlıdır.

Fitne zamanında, Müslümanlara ve onların reislerine tabi olunuz. Hak yolda olan yoksa, fitneciler, isyancılar arasına karışmayınız! Ölünceye kadar fitneye katılmayınız!

Fitne zamanında, İslamiyete sarılınız. Kendinizi kurtarınız. Başkalarına akıl vermeyiniz! Evinizden dışarı çıkmayınız. Dilinizi tutunuz!

Fitnecilere karışmayan, saadete kavuşur. Fitneye yakalanıp, sabreden de, saadete kavuşur.

2-)

Fitne kelimesi küfür, azgınlık, sapıklık, günah, rüsvalık, ayrılık, birisini azdırmak, delilik, iç ihtilaf ve kargaşa, kavga, kalbin bir şeyi fazlaca beğenip, ona meyletmesi, hoşuna gitmesi, bela, azap, musibet... gibi anlamları vardır (Abdü'r-Rauf el-Mısri, Mu'cemü'l-Kur'an, Beyrut, 1367 /1948, II, 71; İbnü'l-Manzur, Lisanü'l Arab, Beyrut 1698 XIII. 317 vd). Aynı zamanda insanlar arasında vukua gelen ihtilaf, ihtilal, eşkiyalık ve kavgaya da denir. Bazı hadis ve ayetlerde söz konusu kelime daha ziyade bu manadadır (Tecrid-i Sarih Tercemesi, XII, 290).

Fitne ve bu kelimenin değişik türevleri Kur'an-ı Kerim'de muhtelif sure ve ayetlerde 60 yerde 12 manaya gelir:

1- Azap:. "Azabınızı tadın! İşte acele isteyip durduğunuz şey budur" (ez-Zariyat, 51/14);

2- Şirk (Allah'a ortak koşmak): "Fitne (şirk) adam öldürmekten daha büyük günahtır..." (el-Bakara, 2/217),

3- Küfür: "O gün (kıyamet günü) münafık erkeklerle, münafık kadınlar iman edenlere der!er ki, "bizi gözetip bekleyin, nurunuzdan biraz edinelim ". Onlara "geriye dönün de nur arayın!" denilir. Sonra da aralarına kapısı bulunan sur çekilir. İç tarafında rahmet, dış tarafında o cihetten azap vardır. münafıklar, müminlere "biz sizinle beraber değil miydik?" diye seslenirler. Onlar da "evet, beraberdik, ama siz kendinizi fitneye düşürdünüz (iman etmediniz, küfrettiniz) şüpheye düştünüz" (el-Hadid" 57/13-14),

4- Günah: "... Artık Peygamber'in emrine muhalefet edenler, kendilerine bir fitnenin (günahın) dokunmasından veya kendilerine elem verici bir azabın erişmesinden çekinsinler" (en-Nur, 24/63), "Onlardan (Tebük seferine çıkmamak için bahane arayanlardan) bir kısmı "bana izin ver de, beni fitneye (günaha) düşürme" diyordu. Haberiniz olsun ki, kendileri fitneye düşmüşlerdir. Her halde cehennem kafirleri çepeçevre kuşatacaktır" (et-Tevbe, 9/49),

5- İşkence, eziyet: "Sonra işkence ve azaba uğratılan, ardından hicret eden, sonra da Allah yolunda savaşan ve sabredenleri, Rabbin mutlaka bağışlayan ve çok merhamet edendir" (en-Nahl, 16/110),

6- Bela ve imtihan: "Andolsun ki, onlardan öncekileri de çetin imtihan ettik." (el-Ankebut, 29/3),

7- Ta'zib ve Gönül incitme: "O kimseler ki, mümin erkeklere ve mümin kadınlara işkencede bulundular, sonra da tövbe etmediler. İşte onlar için cehennem azabı vardır. (el-Büruc, 85/10),

8- Öldürme ve Helak: "Yeryüzünde yolculuğa çıktığınızda, kafirlerin sizi fitneye düşürüp (öldürüp) kötülük edeceklerinden endişe ederseniz, namazı kısaltmanızda bir vebal yoktur..." (en-Nisa, 4/101),

9-Sırat-ı müstekim'den saptırma: ''Neredeyse onlar, sana vahyettiğimizden başkasını bize karşı uydurman için seni bile fitneye düşürecekler (doğru yoldan saptıracaklardı), ve ancak o takdirde seni samimi bir dost edineceklerdi" (el-İsra, 17/73),

10-Dalalet ve tereddüde düşürme: "Çünkü siz ve taptıklarınız, cehenneme girecek olanlar dışında hiç kimseyi dalalete düşürecek (azdıracak), baştan çıkaracak değilsiniz" (es-Saffat, 37/161-163),

11- "Özür ve illet: "Sonra onların, sadece "Rabbimiz Allah'a yemin ederiz ki, biz müşrik değildik" sözleridir: başka özürleri (fitneleri) olmayacak" (el-En'am, 6/23),

12- Delilik ve Gaflet: "Yakında kimlerin deli olduğunu sen de göreceksin, onlar da görecek" (el-Kalem, 68/5-6).

Fitne Allah (c.c) ve kuldan sadır fiiller cümlesindendir. Mesela, bela, musibet, öldürme veya işkence... gibi hoşlanılmayan fiiller, her ne zaman Allah Teala'dan sadır olursa, ancak bir hikmete binaen olur; buna mukabıl her ne zaman, Allah'ın emri dışında, kul tarafından bu fiiller yapılırsa, bunun zıddı olur (Firuzabadi, Besairu Zevi't- Temyiz fi Letaifi'l-Kitabi'l-Aziz, Mekke (t.y), IV. 166-169)

Kur'an-ı Kerim'de geçen "fitne" ve türevi olan ikilemeleri bu şekilde oniki maddede toplamak mümkün olsa da, buna karşılık aynı kelimelerin Hadislerdeki manalarında aynı çokluğu görmemiz mümkün değildir. Hadislerde bu kelimeler daha çok "ictimai bozukluk, düzensizlik, anarşi... vb. manalar" kullanılmıştır: "Fitne, deniz dalgaları gibi dalgalanır" ('Buhari, fiten, 17; Müslim, iman, 231). Bilhassa Hz. Peygamber "Deccal'dan" bahsederken, fitne kelimesini kullanmış, ümmetini bu fitneye karşı dikkatli olmaları için uyarmıştır (Buhari, fiten, 26, i'tisam, 2; Müslim, küsuf, 8, 1 1, 12, 22; Ebu Davud, fiten, 24, 149). Yine O, bir çok dualarında da mutlak olarak fitneden, Allah'a sığınmış (Buharı, daavat, 35; Müslim, fezail, 137...) ve dünyanın, malın, fakirliğin, kabrin, ölü ve dirilerin, kadınların ve cehennemin fitnesi konusunda da ümmetine çeşitli tavsiyelerde bulunmuştur ki, mezkur konularda söz konusu olan fitne, insanı dinini yaşamaktan alıkoyan, Allah'a ulaşmadan engel olan veya insanı cehenneme sürükleyen amil, sebeb... vb. manalara gelir (Bu manalar için bkz. İbnü'l-Esir, en-Nihaye fi darıbi'l-Hadis, Beyrut, t.y III. 410-411).

Hadis Kitaplarında "Kitabü'l-Fiten" diye bölümler vardır. Buradaki "fiten" kelimesi de fitne kelimesinin çoğulu olup, söz konusu bölüm Hz. Peygamber'in, kendi vefatından sonra meydana gelecek fitnelerle ilgili hadislerinin yanında, kıyamet ve ahiretle ilgili hadisleri ihtiva eder.

Allah Teala şu ayet-i kerimede zararı herkese olan, musibeti, günahkar olan ve olmayana kadar herkese ulaşan, anlaşmazlık, kavga... kısacası anarşiden kaçınılmasını emrettiği belirtilmektedir: "Ey müminler! Öyle bir fitneden sakınınız ki, o, hiç de sizden yalnız zulmedenlere dokunmakla kalmaz (onun dehşeti günahsızları bile kuşatır), (el-Enfal, 8/25). Çeşitli hadislere göre -Buhari bu ayeti başlık yaparak bu hadisleri altında sıralamıştır-" en büyük fitne ümmetin birliğini bozan ve İslam toplumunun sosyal hayatını ihlal eden, bağı hareketler gelir. İkinci planda da İslam devletinin müdafasından kaçmak, bütün ümmetin gözü önünde alem küfür ve dinden irtidat etmek, zalim yöneticilere hayır ve doğru olan şeyleri öğütlemeyip, onlara dalkavukluk yapmak veya yağ çekmek gibi kötü şeyler gelir ki, bunlar da bir ümmetin bütün fertlerinin maruz kalmalarına sebeb olan fitne ve belalar cümlesindendir" (Tecrid-i Sarih Tercemesi, XII. 291).

İslam tarihinin ilk dönümlerinde siyasi sebeblerle zuhur eden dahili ihtilaflar alimlerimizce fitne olarak nitelendirilmiştir. Mesela; Cemel ve Sıffin vakaları, Hz. Osman ve Hz. Ali'nin şehid edilmeleri, Hz. Muaviye'nin oğlu Yezid'i kendine halef ve veliahd tayin etmesi gibi İslam devleti bünyesinde ortaya çıkan fitnelerdir. Bu tür fitneler sonucu bir çok müslüman hayatını kaybetmiş yeni yeni batıl mezheplerin ortaya çıkmasına sebeb olmuştur. Açılan bu tür yaraların kanları zamanımıza kadar akmaya devam etmiştir.

3-)Kur'an-ı kerimde mealen buyruldu ki:

... Fitne, adam öldürmekten daha kötüdür... (Bekara suresi: 191)

Kıyamet kopmadan önce, her yeri fitneler kaplıyacak. Fitnelerin zulmeti, ortalığı karanlık gece gibi yapacak. O zaman evinden mü'min olarak çıkan kimse, akşama kafir olarak evine dönecek. Akşam mü'min olarak evine gelen, sabaha kafir olarak çıkacak. O zaman oturmak, ayakta kalmaktan hayırlıdır. Yürüyen koşandan daha iyidir. (Hadis-i şerif-Müsned-i Ahmed İbni Hanbel)

Fitne uykudadır, uyandırana Allah lanet etsin! (Hadis-i şerif-Berika)

Zamanımız fitne zamanıdır ve yakındır ki, fitneler dünyayı sarar. (İmam-ı Rabbani)

Fitne çıkaran alimden ve cahil abidden (çok ibadet edenden) sakınınız. Bunların haline meftun olan (gönlünü kaptıran) için ikisi de fitnedir. Hem de çok tehlikelidir. (İmam-ı Şa'bi)

4-)Karışıklık, kargaşa.

5-)Fitneci, ara bozucu.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?