Gauss, Carl Friedrich Nedir

1-)1777-1855 yılları arasında yaşayan Alman matematikçisi. Arşimet ve Newton ile mukayese edilebilecek ölçüde bilime katkıda bulunmuştur. Modern matematiğin kurucusu olarak görülür. Astronomi ve fizikteki buluşları, matematiktekinden az değildir. Eserlerinin değeri, ölümünden sonra açıklanmasına rağmen ancak 20. yüzyılda anlaşılabildi. Hayattayken 155 eser verdi.

Rivayetlere göre zihninden çok hızlı hesap yapardı. Bu sebepten ilkokulda öğretmenini etkilemişti. Eski lisanlar ve matematikte bilgi sahibiydi. Gauss bütün temel matematik buluşlarını 14-17 yaşları arasında tasavvur etmişti. 1792’de geometrinin temelleriyle ve Euclid dışı geometrilerle ilgilenmiştir. Daha sonra sayılar teorisiyle uğraşmış, asal sayıları verecek bir kaide bulmaya çalışmıştır. 1794’te Newton’un Principia adlı eserini okuyan Gauss, aynı yıl en küçük kareler metodunu keşfetti.

1795-1798 yılları arasında Göttingen Üniversitesinde okudu. 1801’de Aritmetik Münakaşaları isimli kitabını yayınladı. xP=1 denkleminin köklerini ararken, 17 kenarlı çokgenin pergel ve cetvelle çizilebileceğini gösterdi. Eliptik fonksiyonları ve lineer diferansiyel denklemleri ilk defa kendisi kullanmasına rağmen yayınlamadığı için çok sonra başkaları tarafından tekrar keşfedilerek açıklandı. Daha sonra ilgisini astronomi çekti. Bu sıralarda yeni keşfedilen gök cismi Ceres’in yörüngesinin, üç gözlem sonucu belirlenebileceğini ortaya koydu. Hayatının daha sonraki bölümünü astronomi ile uğraşmakla geçirdi. 1807’de Göttingen Üniversitesi Rasathanesine direktör ve matematik profesörü olarak tayin edildi. 1816’da teorik astronomi çalışmalarına son vererek, küresel ve gözlemsel astronomi ile meşgul oldu.

1812’de hipergeometrik serileri inceleyen ilk önemli eserini neşretti. Kendisi topoloji üzerine ilk araştırmayı yaptı ve kristalognafi, optik, biyostatistik ve mekanik dallarına katkılarda bulundu. Birleşik kaplar ve sıvıların denge durumlarını inceledi.

1818’de yer ölçmesiyle uğraşmış böylece yüzeyler teorisinde önemli çalışmalar yapmaya yönelmiştir. Ortaya koyduğu en küçük kareler metodunu yeryüzünün şeklini bulmakta başarılı bir şekilde kullandı.

1831’den sonra Wilhelm Weber ile elektrik ve manyetizma üzerine çalıştı ve beraberce 1833’te elektromanyetik telgrafı gerçekleştirdiler. Ölümünden sonra şahsi ve ilmi yazıları bulundu. Sık sık din ve felsefe üzerine kafa yormuş, ancak bu konularda hiçbir yazı yazmadığı gibi cemiyette de konuşmaya çekinmiştir. Kütüphanesinde 11.424 parça eser mevcuttu. Hayatının son yıllarında çeşitli cemiyet ve devletlerden takdir görmüştür. Fakat bütün bu çalışmaları ona, gerçek ilim adamının bulacağı ve inanacağı yolu gösterememiştir.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?