Gazi Muhammed Biyografisi
Gazi Muhammed : Kafkas mücâhidlerinin ilk lideri ve Şeyh Şâmil’in hocası. 1795 yılında Dağıstan’da Avarların oturduğu Gimri köyünde doğdu. Genç yaşında Gâzikumuklardan Şeyh Cemâleddîn’e talebe oldu. İyi bir tahsil gördü. Bağdat’ta Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerinden feyz aldı.
Dağıstan’da yeni bir uyanış başlatan Gâzi Muhammed, İslâmiyetin girdiği yerde dîne uymayan örf ve âdetin hükmünün kalmayacağını açıkladı. Bu hususta İkâmetü’l-Burhân alâ İrtidâdi Urafâ-i Dağıstan adı ile bir kitap yazdı. Ruslara ve Rusları destekleyen Avar hanlarına karşı mücâdele başlattı. Küçük menfaatler sebebiyle araları açılan Kafkas kabîlelerini bir araya getirdi. Şeyh Şâmil’le birlikte Avar Hanlığının başkenti Hunzah’ı kuşattı ise de almayı başaramadı (1830). Avar hanları Ruslardan destek istediler. Gâzi Muhammed, Şeyh Şâmil’le birlikte Hazar Denizi kıyısındaki Tarku’ya taarruz etti. Rusların yetişmesi üzerine geri çekildi. 1831’de Tarku’yu ele geçirip Derbend ve Kızılyar’ı kuşattı. 1832 baharında mücâdele şiddetlendi. Ruslar, General Von Rosen komutasında Çeçenistan ve Avaristan üzerine yürüyerek Gimri’ye ulaştılar. Gâzi Muhammed ve Şeyh Şâmil süratle Gimri’ye döndüler. Burada yapılan kanlı çarpışmalardan sonra Gâzi Muhammed şehid oldu. Şeyh Şâmil yaralandı. Gimri Rusların eline geçti. Ama Gâzi Muhammed’in Kafkasya’da Ruslara karşı yaktığı cihâd ateşi sönmedi. Yardımcılarından Hamzâ Bey imâm seçilip mücâdeleye daha da şiddetli bir şekilde devâm edildi. Onun da şehid edilmesiyle Şeyh Şâmil imâm oldu. (Bkz. Şeyh Şâmil)
Gazi Muhammed : Gazi Muhammed (1793)- (17.10.1832) siyaset adamı, asker
İmam Gazi Muhammed
1793 yılında Gimri'de doğdu. Avar asıllıdır. Kafkasya'da müridizmin ve gazavatın İmam Mansur'dan sonraki ikinci önderidir. Alçak gönüllü, az konuşan fakat hatip ve kararlı bir imam olarak bilinir. Medresede İslami ilimleri tahsil etti, Arapçayı öğrendi. Hocası Kumuk asıllı Said Harekani'ydi.
Nakşibendi tarikatının mürşitlerinden Küralı Muhammed ve Şeyh Cemaleddin ile irtibata geçerek, tarikat içinde kısa zamanda büyük bir yer edindi.
1829 yılında 36 yaşında 'İkamet'ül Burhan Ala İrtidadi Ürefa-i Dağıstan' adlı eserini neşretti. Camilerdeki bağımsızlığa ilişkin vaazlarıyla çevresine 3 bin kişi topladı. 1829 yılında imam seçildi. Çalışma merkezi olarak Gimri'yi seçti. Muhalif grupları söz ve gerektiğinde kuvvet kullanarak yola getirdi. İmamet makamında bulunduğu yıllarda bağımsızlık mücadelesinin engeli olarak gördüğü Avar hanlarının merkezi Hunzah'a, Tarko/Tarku'ya ve Çeçenistan'a seferler düzenledi.
14 Şubatı 1830 tarihinde Hunzah saldırısında kuvvetlerinin yarısını Şamil'in komutasına verdi. Bahu Bike idaresinde hanlık, şiddetli bir savunma yaparak İmam Gazi Muhammmed'e bağlı 200 kişiyi şehit etti ve 60 kişiye de esir aldı. Bu suretle bu hanlık merkezi Rusların güvenini bir kez daha kazanmış oldu. 1831 yılında artık doğrudan Ruslar'la çarpışmaya başladı. Bornaya Venizagnoya kalesinde Ruslara öldürücü darbeler indirdi. 17 Ekim 1832 tarihinde her taraftan kuşatılan Gimri'nin bütün imkansızlığına rağmen direnmeye devam etti. Beraberindeki 15 mücahit ile birlikte şehit oldu. Çatışmadan ağır yaralı olarak sadece İmam Şamil kurtuldu. Gazi Muhammed'in imamlığı 1829-1832 yılları arasında 3 yıl sürdü. Daha sonra yerine imam olarak Hamzat Bek, ondan sonra da İmam Şamil geçti.
İmam Gazi Muhammed'ın görüşleri
Gazi Muhammed, imamlığı üstlendiğinde şu görüşler doğrultusunda halkı bilinçlendiriyor:"Dağlının ilk görevi özgürlük uğrunda gazavat, yani kutsal cihat olmalıdır. Dağlının ikinci görevi, bireyin, ailenin, toplumun ulusun ve devletin yaşamını yöneten şeriata uymak ve saygı göstermek olmalıdır. Dağlı kimsenin tutsağı olamaz, kimseye haraç vermez. Yasa karşısında herkes eşittir. Dağlı tütün ve uyuşturucu madde kullanmamalıdır. Ruhunu ibadetle beslemeli, güçsüz olmamalı ve eğlencelere karışmaktan çekinmelidir.
HAKKINDA YAZILANLAR
1.Dağıstan Kılıçlarının Parlaması
İmam Gazi Muhammed
Nur Muhammed Muhammed
Tahir Muhammed
İmam Şamil'in Mektupları
(Mağarul Halçabazul Parkhi)
Muhammed Tahir el-Karaki
İnsan Yayınları /Tarih Dizisi
Gimri, 28 Eylül 1838
"Ben, Kafkasya'nın hürriyeti için silaha sarılan muhariplerin en hakiri Şamil, Tanrı'nın himayesini Çarların efendiliğine feda etmemeğe ahdeden özü-sözü doğru bir Müslüman'ım. Çar Birinci Nikola'yı tanımadığımı, onun iradesinin bu sarp dağlarda sökmeyeceğini General Klugenav'a anlayabileceği bir dilden tekrar tekrar söylemiştim. Sanki bu sözler taşa söylenmiş gibi, Çar ile görüşmek üzere beni hala Tiflis'e davet edip duruyorunuz. Bu davete asla icabet etmeyeceğimi şu mektubumla son defa olarak size bildiriyorum. Bu yüzden fani vücudumun parça parça kıyılacağnı bilsem bu kat'i kararımı asla değiştirmeyeceğim. Cevabım ise bundan ibarettir. Nikola'ya ve kölelerine böylesine malum ola."
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
