Gelinlik Giymek Günah Mıdır İsraf Olması, Ödünç Alınmasının Mahzuru Sözkonusu Olabilir Mi Nedir

1-)

Soruyu cevaplamadan önce su bilgileri yeniden hatırlamamız faydalı olur: Rasulüllah Efendimiz, "Kim hangi millete benzemeye uğraşırsa o da onlardandır."(Ebu Davud, libas 5127) buyurmuştur. Buradan hareketle, fukahamız, başka milletlere, onların dinlerine has şiarlarda (alametlerde) isteyerek ve benzemeye çalışarak benzeyenin küfrüne hükmedilir, demişlerdir. Zimmilere has zünnar denilen kemer bağlamayı, başa papazlara has başlık giymeyi, putun önünde eğilmeyi (ruku ya da secde yapmayı) buna örnek olarak gösterirler. Dinlere has bu tür özellikler dışında, bütün insanların zamana; zemine, tecrübe ve ilmi icad ve inkisaflara bağlı olarak, pratik yararlarına binaen ortaklaşa yapmakta oldukları şeyler, kullandıkları araç gereç ve eşyalar, herhangi bir dinin alameti değillerse ve başka mahzurlar ihtiva etmiyorlarsa, ortanın malı demektirler ve onları kullanmakta da bir mahzur olmaz.Gelinliğe gelince: Bilindiği gibi bu, gelin olan kızların süslenmesinde kullanılan en önemli unsurdur. Gelini süslemek ise meşru olmayan bir keyfiyet değildir. Hatta bir anlamda sünnet olduğu(gelinliğin değil, gelini süslemenin ) dahi söyleyebiliriz. Çünkü Âişe validemizi, gelin olacağı zaman, bu işi beceren kadınlar süslemiş ve taramışlardır.(bk. Müslim, nikah 69; Müsned VI/438, 458; Muhammed el-Ahmedi Ebu'nnur, Menhecü s-Sünne fiz-zevac 146) Sahabeden de bu işle meşgul olan kadınlar vardır. Rasulüllah Efendimiz de (s.a.s.) Cabir'e bir düğün münasebetiyle: "Enmat edindiniz mi?"(bk. Buhari, nikah 62. Ayrıca bk. Ayni XVI/344; Ibn Hacer, Fethu'1- Bari IX/225) buyurmuşlardı. "Enmat" Nevevi'ye göre hevdec'in (gelin mahfe'sinin) üzerine cibinlik gibi örtülen örtüdür.( Ayni, XVI/344) Duvak da onun bir benzeridir.(Ibn Hacer'in ifadesinden bu anlaşıliyor. bk. age. IX/225. Hatta o bizzat "tekellül" (taç takma) tabirini kullanıyor.) Bu yüzden bizim eski adetlerimizde "duvak" meşhurdur. Dolayısıyla duvağın dini kökeni (menşei) sünnetteki bu uygulama olmalıdır. Çünkü nikah bütün milletlerde dini bir özellik taşır ve nikahla ilgili merasimlerde çoğunlukla mensup olunan dinin boyası ve sembolleri vardır. Bu açıdan bakıldığında bugün kullanılan gelinliklerin batı ve Hristiyan kökenli olduğunu söyleyenlerin biraz hakkı olduğu anlaşılır. Ortaçag Avrupasını konu edinen filmlerde kadınların giydikleri kat kat kabarık elbiselerde bunu görmek mümkündür. Ne var ki bugünkü şekliyle gelinlik, herhangi bir dinin sembolü olmaktan çıkmıştır. Bu yüzden bir bakıma mahzuru ortadan kalkmış, ama bir bakıma da başka bir mahzuru doğmuştur. O da, bugün dünyaya hakim olan kendini hiç bir dinle bağımlı görmeyen orta malı (seküler) bir anlayışın malı olmasıdır. Ama bu onu elbette haram kılmaz; fakat faziletten ve dini boyadan da soyutlar. Oysa dini bir merasim olan nikah, mensup olunan dinin boyasını taşımalı ve ibadet kılınabilen evlenme gibi bir müessesenin temelinde, dini semboller de ihmal edilmemelidir. Gelin süslenmeli, süslü bir elbisesi olmalıdır. Bu fıtratın da bir gereğidir. O ani özlemeyen genç kız yok gibidir. Ama bu mümkünse inananlara has ve onların inancını yansıtan ve öyle heyecanlı bir günlerinde dahi kulluklarını sembolize eden bir modelle olmalıdır. Mesela duvak yeniden gündeme gelmeli ve onunla bütünleşen bir model geliştirilmelidir. Çünkü değindiğimiz gibi, duvağın bizim geleneğimizde aslı vardır ve Anadolu müslümanı da bunu yüzyıllarca kullanmış ve ona türküler ve ağıtlar yakılmıştır. Duvak gelinin başıyla beraber yüzünü ve omuzlarını da örter ve bu yönüyle aynı zamanda bir cilbab özelliği de kazanır. Allah, gelin olan ve olmayan diye ayırmadan kadınların "cilbab" kuşanmalarını emretmiştir(K.Ahzab (33) 59) ve cilbabın asgarisi; başla beraber göğüslere (bele) kadar örten üstlüktür.(Cilbab ve özellikleri hakkında geniş bir araştırma için bk. F. Beşer, Fıkhı risaleler adlı eserin birinci bölümü) Duvak da başı örterdi ve genellikle bekaret sembolü olarak kullanılırdı. Nikah yapılıncaya kadar duvak açılmazdı., Nikahtan sonra damat tarafından açılırdı. Köylerde daha çok yeşil duvak kullanılırdı.(bk. TA XIV/153) Bugünkü uygulanışıyla gelinliği mahzurlu kılan bir yönü de, sizin de değindiğiniz israf meselesidir. Milyonlar verilerek alınan gelinlikler, bir gün giyildikten sonra ise yaramaz biçimde atılmakta ya da saklanmaktadır. Bunu akıl dahi onaylamaz. Bir yönden de bu, fakir olan, ama mutlaka gelinlik alması istenen eş adayını maddi sıkıntıya sokar, ezer ve evlenmeyi zorlaştıran unsurlara katılarak başka kötülüklere az da olsa sebep olur. Bunun yerine gelinlik, başka münasebetlerle de giyilebilen bir tarzda yapılsa, hiç olmazsa israf önlenmiş, gelinlik de çok daha ucuza mal edilmiş olur. Gerçi gelini süsleyecek giysiler ödünç alınabilir. Bunun da sünnette aslı vardır. Yine bu maksatla Âişe validemiz Esma'dan(Bu Esma, Hz. Âişe'nin kardeşi Esma da olabilir. Ama muhtemelen kendisini süsleyen Esma bnt. Yezid'dir. Şerhlerde bu konuda bir açıklık yoktur.)bir gerdanlık almıştı, sonra da kaybetmişti...( bk. Buhari, nikah 65) Bunu değerlendiren alimler bunun elbiseye de şamil olduğunu ve gelini süslemek için bu tür eşyanın iare edilebileceğini söylemişlerdir.( bk. Ayni XVI/347; Ibn Hacer, Fethu'1-Bari IX/228) .

Hulasa edersek:

1- Gelinlik giymeyi bizzat haram kılan bir sebep yoktur, ancak onun yerine kendi dini boyamızı taşıyan duvaklı gelinlik modelleri geliştirip, kızlarımıza onları giydirmemiz daha güzel olur.

2- Herşeye rağmen bugünkü gelinlik uygulaması bize ait olmamakla, haram olmasa dahi kerahatten de hali değildir.

3- Buna rağmen giyilirse; haram olmaması için:

a- Erkeklerin gördüğü yerde üzerine duvak vb. atılmak suretiyle süsü kapatılmalı ve tam örtünmeyi sağlamalıdır.

b-Erkeklerin görecegi yerlerde dar ve şeffaf olmamalı,

c-Yine erkeklerin duyacağı mahallerde koku ihtiva etmemelidir.

4- Bir seferliğine giyilip atılacak tarzdaki gelinlikler israf tır, israf ise haramdır ve Allah'ın sevmediği bir şeydir.

5- Gelinlik ve gelini süsleyen diğer aksesuar ödünç alınabilir.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?