Haldun Taner Biyografisi
Haldun Taner : Türk hikâye ve oyun yazarı. Son Osmanlı Meclis-i Meb’ûsânında İstanbul milletvekili olarak bulunan ve İstanbul Darülfünûn (Üniversitesi) Hukuk Fakültesi profesörlerinden Ahmed Selâhaddin Beyin oğludur. 1915 senesinde İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesini bitirdikten sonra yüksek tahsil için Almanya’nın Heidelberg Üniversitesine bağlı Siyasal Bilgiler Fakültesine girdi. Bir müddet sonra tüberküloza (vereme) yakalandığı için öğrenimini tamamlayamadan 1938’de Türkiye’ye döndü. 1950’de İstanbul Üniversitesi Edebiyât Fakültesi Alman Filolojisi ve Sanat Tarihi bölümünü bitirdi ve aynı fakültenin Sanat Târihi kürsüsünde asistan oldu. Sonra Viyana’ya giderek Mox Reinhardt Tiyatro Akademisinde okudu. Viyana tiyatrolarında reji asistanı olarak çalıştı. 1957’de tekrar Türkiye’ye döndü. Çeşitli fakülte ve yüksek okullarda tiyatro târihi dersleri verdi. Ayrıca Tercüman ve Milliyet gazetelerinde köşe yazıları yazdı.
Edebiyat dünyâsıyla talebelik yıllarından îtibâren tanışan Haldun Taner ilk hikâyelerini 1944’te yazmaya başladı. 1954’ten sonra çalışmalarını tiyatroya verdi. Skeçler yazdı. Eserlerinde daha çok büyük şehirlerdeki bozulmuş, gösterişçi, züppe, iki yüzlü çevreleri anlattı. Köy hikâyeleri yazmadığı gibi, belli bir sınıfın savunma veya kınanmasını da açıktan açığa yapmadı. Ancak daha sonraki oyunlarında moda olan sosyalist görüşlere ve düzen değiştirme çabalarına katıldı. Yahûdî asıllıAlman oyun yazarı Bertholt Brecth’in etkisinde kaldı. O da Brecth gibi siyâsî ve Marksist fikirleri epik tiyatroyla ortaya koymaya çalıştı.
Epik tiyatroda oyuncu belli bir bildiriyle ortaya çıkar; dekor seyirciyi uyarıcı biçimdedir; oyuncu-seyirci arasında bir tartışma ortamı bulunur. Seyirci mizah yoluyla düşünceye sevk edilir. Epik tiyatronun Türkiye’deki ilk temsilcisi olan Haldun Taner 1960’lı yıllardan itibâren Keşanlı Ali Destanı, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım ve Vatan Kurtaran Şaban gibi oyunlarıyla dikkatleri üzerine çekti. 1967’de Ahmed Gülhan, Zeki Alasya ve Metin Akpınar’la birlikte kurdukları ve ortaoyunu ile tulûattan faydalanarak yazdığı kabare türü tiyatronun da öncüsü oldu. (Kabare; Fransızca “meyhâne” mânâsına da gelen, çeşitli gösterilerin yapıldığı eğlence yeridir.)
Birçok hikâyelerinde, insanlara, topluma, şüpheyle ve biraz da tiksinmiş olarak bakan Haldun Taner yerici ve alaylı ifâdelerle insanları dönek, ikiyüzlü, ahlâksız olarak niteledi. Ona göre: İnsanların bir kısmı silik, ezik, bir kenarda kalmış veya dengesiz yaratıklardır. Hele kadınlar iyice hafif, yalnız para, konfor ve erkek düşkünüdürler. İnsanların büyük bir kısmı ise; kompleksler, dolapçılıklar, çıkarcılıklar içindedir.
Haldun Taner’in hikâye ve oyunlarında başı sonu belli entrikalı, sürprizli, güldürücü olaylar vardır. Sosyete çevrelerinin, yeni zenginlerin, şımarık kadınlarla kızların, yabancı hayranlığında baygınlaşmış bütün değerlerden kopmuş tiplerin başlarından geçenler anlatılır. Mizah, hiciv ve alay tarzında işlenen eserlerde ahlâk dışı söz ve davranışlar, genel ahlâka olumsuz yönde tesir etmiş; genç ve kültürsüz kesimlerde tahribâta sebep olmuş; Türk sinema ve tiyatrosunun eğitici ve öğreticilikten ziyade ahlâksızlığa özendirici bir şekilde gelişmesine öncülük etmiştir.
Haldun Taner, hikâye ve tiyatro tarzında yazdığı eserleriyle Türkiye çapında ve milletlerarası seviyede tertiplenen yarışmalarda çeşitli dereceler aldı. Hikâyeleri Almancaya, Gürcüceye çevrildi ve çeşitli antolojilere girdi. Tuş adlı hikâyesi ve Keşanlı Ali Destanı adlı oyunu filme alındı. Haldun Taner, 7 Mayıs 1986’da İstanbul’da öldü.
Eserleri:
Tiyatro eserleri: Keşanlı Ali Destanı, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, Eşeğin Gölgesi, Fazilet Eczânesi, Günün Adamı, Dışarıdakiler, Ve Değirmen Dönerdi, Zilli Zarife, Vatan Kurtaran Şaban, Bu Şehr-i Stanbul ki, Lütfen Dokunmayın, Huzur Çıkmazı, Ay Işığında Şamata, Astronot Niyâzi, Dev Aynası, Yar Bana Bir Eğlence, Hayırdır İnşallah vb.
Hikayeleri: Yaşasın Demokrasi, Şişhaneye Yağmur Yağıyordu, Tuş, Ayışığında Çalışkur, Konçinalar, Sancho’nun Sabah Yürüyüşü.
Fıkra, gezi türü eserleri: Hak Dostum Diye Başlayım Söze, Devekuşuna Mektuplar, Düşsem Yollara Yollara, Ölür İse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil, Yaz Boz Tahtası, Berlin Mektupları, Koyma Akıl Oyma Akıl, Önce İnsan Olmak.
Haldun Taner : Haldun Taner (1915)- (07.05.1986) gazeteci, yazar
1915 yılında İstanbul'da doğdu. Mütareke yıllarında Kurtuluş Savaşı başlamadan önce yazıları, dersleri ve nutuklarıyla, Türkiye'nin bağımsızlığını ve bütünlüğünü hukuki gerekçeleriyle savunan ilk kişi olan Prof. Ahmed Selahattin'in oğludur. Galatasaray'da, Heidelberg Üniversitesi'nde ve İstanbul Üniversitesi'nde okudu. 1950'den sonra İstanbul Edebiyat Fakültesi'nde, Gazetecilik Enstitüsü'nde, LCC Tiyatro Okulu'nda binlerce öğrenci yetiştirdi. 7 Mayıs 1986 tarihinde İstanbul'da vefat etti.
ESERLERİ:
Tiyatro:
Ayışığında Şamata, Eşeğin Gölgesi, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, Günün adamı-Dışardakiler, Haldun Taner Kabare, Keşanlı Ali Destanı, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Vatan Kurtaran Şaban, Ve Değirmen Dönerdi-Lütfen Dokunmayın.
Deneme:
Berlin Mektupları, Çok Güzelsin Gitme dur, Hak dostum Diye başlayalım Söze, Ölürse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil, Koyma Akıl Oyma Akıl,Önce İnsan.
Hikaye:
Kızıl Saçlı Amazon, Onikiye Bir Var, Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu, Yalıda Sabah.
HABER
Haldun Taner için bir sergi
Zaman 16 Mart 2015
Öykü, tiyatro, kabare yazarı ve gazeteci Haldun Taner (1915-1986), doğumunun 100. yılı vesilesiyle bir sergiyle anılıyor.
Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık ve Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi Sanat Galerisi (CKM) işbirliğiyle hazırlanan “Bir güçlü yazar, bir güzel insan: Haldun Taner 100 Yaşında” sergisi yarın Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi Sanat Galerisi’nde açılıyor.
Sanatçının fotoğrafları, özel eşyaları ve kitaplarının yanı sıra yazarın hayatının belirli dönemlerini, ilgi alanlarını ve edebi yolculuğunu anlatan sergi, 16 Nisan’a kadar görülebilir.
HABER
Her yönüyle Haldun Taner Paneli
Zaman 5 Mayıs 2015
Hikâyeci ve oyun yazarı, epik tiyatronun ve kabare tiyatrosunun öncüsü Haldun Taner, doğumunun 100. yılında, İstanbul Tiyatro Festivali ve Yapı Kredi Yayınları işbirliğiyle bugün saat 19.00’da Salon İKSV’de gerçekleştirilecek bir panelle anılıyor.
Panelde, İstanbul Üniversitesi’nde bir tiyatro kürsüsü kurulması için gösterdiği çabalardan hareketle Haldun Taner’in eğitmen ve tiyatrocu nitelikleri, dünya tiyatrosundaki yeri, edebi serüveni ve hayatı ayrıntılı olarak ele alınacak. Haldun Taner’in eşi Demet Taner, edebiyat eleştirmeni ve yazar Prof. Dr. Handan İnci ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Kerem Karaboğa’nın konuşacağı panel, herkese açık.
HABER
Haldun Taner Sempozyumu
18 Kasım 2015
Tiyatromuzun ve edebiyatımızın usta ismi Haldun Taner, doğumunun 100. yılında bir sempozyum ile anılıyor.
İstanbul Tiyatro Festivali, İstanbul Üniversitesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Pera Müzesi işbirliğiyle yapılacak sempozyum, 26-27 Kasım 2015 günlerinde gerçekleştirilecek. Pera Müzesi'nin ev sahipliğinde yapılacak 100. Doğum Yılında Haldun Taner Sempozyumu'nda, Haldun Taner'in edebiyata ve tiyatroya katkıları ele alınacak. Sempozyum, kuramla sahne arasındaki bağın güçlenmesini önemseyen ve yazılarında tiyatronun bilimsel yanını vurgulayan Haldun Taner'in yapıtları ile tiyatroya olan katkılarını uluslararası ve disiplinlerarası bir tiyatro buluşmasında değerlendirmeyi hedefliyor.
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
