Hasan Ali Yücel Biyografisi
Hasan Ali Yücel : Cumhûriyet dönemi eğitimci, yazar ve devlet adamlarından. 16 Aralık 1897’de İstanbul’da doğdu. İlk tahsilden sora orta öğrenimini İstanbul’da Vefa Lisesinde gördü. İstanbul Dârülfünûn (İstanbul Üniversitesi) Edebiyât Fakültesi Felsefe bölümünü 1921’de bitirdi.
1922’de İstanbul Erkek Öğretmen Okuluna edebiyat öğretmeni olarak tâyin edildi. Daha sonra Kuleli Askeri Lisesi, İstanbul Erkek Lisesi ve Galatasaray Lisesinde felsefe, sosyoloji, Türkçe ve edebiyat dersleri okuttu. 1927’de Maârif Müfettişi olarak vazife aldı. Fransız eğitim sistemini incelemek üzere bir yıllığına Paris’e gönderildi. 1932’de Gâzi Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü, 1933-35 seneleri arasındaOrtaöğretim Genel Müdürlüğü vazifelerinde bulundu. 1935’te İzmir’den milletvekili seçilerek TBMM’ye girdi. 1938’de Celâl Bayar başkanlığındaki hükûmette Millî Eğitim Bakanı olarak vazifelendirildi. 1939’da 1. Eğitim Şûrâsını toplayarak bir eğitim planı hazırlattı. Ankara Fen ve Tıp Fakültelerini, İzmir Yüksek Ticâret ve İktisat Okulunu ve Edirne Öğretmen Okulunu açtı.
Refik Saydam ve Şükrü Saraçoğlu hükümetlerinde de Millî Eğitim Bakanlığı vazifesini yürüten Hasan Ali Yücel, Yüksek MühendisMektebini İstanbul Teknik Üniversitesi hâline getirdi. Üniversiteler kânununun çıkarılması, tiyatro ve operanın devlet hizmetleri arasına katılması Türk Ansiklopedisi ve İslâm Ansiklopedisi’nin yayımına başlamak gibi faaliyetlerde bulundu.
MillîEğitim Bakanlığı bünyesinde kurduğu tercüme bürosunda dünyâ klasiklerinden 496 kitabı Türkçeye tercüme ettirerek bastırdı. Bunu yapmakla kendi millî kültürümüzden uzak, yabancı kültürlere hayran bir okumuş kitle meydana getirmeyi hedef aldı. Uzun zaman içinde uygulanan bu program neticesinde kendi târihine ve millî kültürüne yabancı bir nesil ortaya çıktı.
Cumhûriyet târihinde Millî Şeflik dönemi olarak bilinen her türlü dînî ve millî değerin tahrib edilmeye çalışıldığı bir devirde uzun müddet Millî Eğitim Bakanlığı yapan Hasan Ali Yücel, Köy Enstitülerinin açılmasına önderlik etti. Din düşmanlığının millî ideoloji olarak kabul edildiği bir dönemde Köy Enstitülerinden yetiştirdiği kimselerle millî târihine ve kültürüne yabancı bir nesil yetiştirmeye çalıştı. Şehirlerden uzak ıssız dağ başlarında ve köylerde ideal hedefler ortaya atarak kurduğu Köy Enstitülerini marksist ve materyalist fikirlerin körpe dimağlara yerleştirildiği merkezler hâline getirdi. Köy Enstitülerinde tertemiz köy çocuklarının beyinleri yıkanmaya çalışıldı. Kültürel ve sosyal faaliyet adı altında kızlı-erkekli olarak düzenlenen eğlence proğramlarında gençlerin ahlâksız hâle getirilmesine önayak olundu. Kız-erkek karma eğitim gören yatılı Köy Enstitülerinde her türlü ahlâk dışı harekete göz yumuldu. Kız çocuklarının nâmus ve iffetine el uzatıldı. Köy Enstitülerinde; köylü-şehirli ayırımı ile sınıf düşmanlığını körükleyecek, her türlü millî ve mânevî değeri hiçe sayacak ve çevresine bu şeyleri telkin edebilecek şartlandırılmış öğretmenler yetiştirilmeye çalışıldı. Bu okullarda olanlara göz yuman veya teşvik eden Hasan Ali Yücel, Millî Eğitim Bakanlığı teşkilâtında vazife yapan az sayıda milliyetçi ve vatanperver kimselere karşı sindirme politikası tâkib etti. Bakanlık teşkilâtındaki belli noktalara komünist fikirleri savunan kimseleri yerleştirdi. (Bkz. Köy Enstitüleri)
1946 senesinde memleketsever ve komünizm düşmanı bâzı CHP’liler tarafından hakikatler anlaşılınca hâdiselerin sorumlusu olan Millî Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel vazifeden uzaklaştırıldı. Daha sonra Köy Enstitülerinde meydana gelen hâdiselerle ilgili olarak yürütülen soruşturma neticesinde geniş ve resmî bir rapor hazırlandı. Bu gelişmelerden sonra karşılıklı ithamlar üzerine Demokrat Partiİstanbul İl Başkanı Avukat Profesör Kenan Öner ile Hasan Ali Yücel arasında “Öner-Yücel Dâvâsı” olarak bilinen dâva ortaya çıktı. Kenan Öner, Hasan Ali Yücel’in bakanlığı sırasında komünistleri desteklediğini iddia etti. Bunun üzerine HasanAli Yücel, Öner hakkında hakâret dâvâsı açtı. Geniş yankılar uyandıran ve siyâsî bir hüviyet kazanan yargılama neticesinde, mahkeme Öner’in Yücel’le ilgili iddialarının doğru olduğuna ve Öner hakkında açılan dâvânın düşmesine karar verdi. Bu karar, HasanAli Yücel’i ve CHP hükümetini siyâsî yönden çok zor duruma düşürdü.
Hasan Ali Yücel, 1950 genel seçimlerinde milletvekili seçilemeyince İstanbul’a yerleşti. Akşam ve Cumhuriyet gazetelerinde kültür sanat ve felsefe konularında makâleler yazdı. 1955-60 yılları arasında İş Bankası Kültür Yayınlarını idâre etti. 1958’de UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Genel Kurulu üyeliğine, 1961’de Kurucu Meclis üyeliğine getirildi. 26 Şubat 1961’deİstanbul’da öldü.
Eğitimciliği, yazarlığı ve devlet adamlığının yanında şâirliği de bulunan Hasan Ali Yücel’in birçok eseri vardır. Şiirlerini, Dergah, Yarın, Yeni Mecmua ve Hayat Dergisi’nde, kültürel ve sosyal konulardaki makâle ve denemelerini Akşam, Cumhuriyet veDünya gazetelerinde yayımladı.
Başlıca eserleri şunlardır: Türk Edebiyatı Nümûneleri, Mantık ve Metodoloji, Goethe, Bir Dehânın Romanı, Pazartesi Konuşmaları, İçten Dıştan, Türkiye’de Orta Öğretim, Dâvâm, Dâvâlar ve Neticeleri, Hürriyete Doğru, İyi Vatandaş İyi İnsan, Kıbrıs Mektupları, Edebiyat Târihimizden, İngiltere Mektupları, Türkiye’de Maârif, Hürriyet Gene Hürriyet, Dönen Ses (Şiirler), Sizin İçin (Çocuk Şiirleri), Dinle Benden (Şiir), Allah Bir (Şiirler).
Hasan Ali Yücel : Hasan Ali Yücel (1897)- (1961) Milli Eğitim Eski Bakanı
yazar, milletvekili
1897 yılında İstanbul'da doğdu. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. İzmir ve İstanbul'da edebiyat ve felsefe öğretmenliği, müfettişlik, genel müdürlük, İzmir milletvekilliği ve Milli Eğitim Bakanlığı (1938-1946) yaptı. İş Bankası Kültür Yayınları'nı yönetti. Bakanlığı döneminde Köy Enstitüleri kuruldu ve dünya klasikleri Türkçe'ye çevrildi. Şiirlerini önce aruzla, sonra heceyle yazdı. Çeşitli gazete ve dergilerde şiirleri, fıkra, makale ve incelemeleri yayınlandı. 1961 yılında öldü.
ESERLERİ:
Şiirleri, Dönen Ses, Sizin için, Dinle Benden ve Allah Bir adlı kitaplarında toplandı.
HAKKINDA YAZILANLAR
1.Hasan Ali Yücel ve Türk Kültür Reformu
Mustafa Çıkar
T.İş Bankası Kültür Yayınları / Ünlü Kişiler Dizisi
Bu çalışma, 1993 yılında Bamberg, Otto-Friedrich-Üniversitesi, Türk Dili, Tarihi ve Kültürü Kürsüsü'nde master tezi olarak hazırlanmış ve Almanca aslı Pontes Yayınevi ile T.C. Kültür Bakanlığı'nın ortak yayını olarak basılmıştır (Pontes Verlag, Bonn 1994). Türkçe çeviri hazırlanırken kimi bölümler genişletilmiş, kimi düzeltmeler yapılmış ve yeni bilgiler eklenmiştir. Akademik çalışmalarında beni her zaman teşvik eden hocam Prof. Dr. Klaus Kreiser, bu incelemenin gerek Almanca gerek Türkçe basımına değerli eleştiri ve önerileriyle katkıda bulunmuştur. En başta kendisine teşekkür borçluyum...
2.Öldükten Sonra "Allah" Diyen Bakan Hasan Ali Yücel
Yakın Tarihimizin Anlatılmayan Hikayesi 3
Hüseyin Yılmaz
Timaş Yayınları / Yazılamayan Yakın Tarih Dizisi
HABER
Hasan Âli Yücel Koleksiyonu Bilkent'te açıldı
25 Mayıs 2014
Muammer Eronat’ın evlatları tarafından yapılan bağışlarla kütüphanemizde oluşturulan “Hasan Âli Yücel Koleksiyonu” açıldı.
Program Kütüphane Müdürü David Thornton’un misafirleri Soma’da hayatını kaybeden maden işçileri için 1 dakikalık saygı duruşuna davetiyle başladı. Daha sonra David Thornton açılış konuşmasını yaptı.
Konuşmasında Hasan Âli Yücel Koleksiyonu’nun Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi’ne geliş serüveninden bahsetti. Koleksiyon hakkında bilgiler verdi. Koleksiyonun alınmasına destek oldukları için Rektör Bey’e; koleksiyonu kullanıma hazır hale getirilme aşamasındaki yoğun çalışmaları nedeniyle kütüphane personeline teşekkür etti.
İkinci konuşmacı olarak Hasan Âli Yücel’in torunu Âli Eronat söz aldı. Sayın Eronat koleksiyonun onlar için öneminden, koleksiyonu bugünlere kadar nasıl koruduklarından ve bundan sonra bunu devam ettirip insanların kullanımına sunacak bir kurum aradıklarından bahsetti. Bilkent Üniversitesi’nin dünyanın önde gelen üniversiteler arasında yer alması; Bilkent Kütüphanesi’nin dünyadaki ve Türkiye’deki bütün araştırmacıların kullanımına açık olması ve Hasan Âli Yücel’e ait koleksiyonun bölünmeden ayrı bir salonda kullanıma sunulma imkanı verilmesi nedeniyle Bilkent Üniversitesi’ni tercih ettiklerini belirtti. Rektör Beye, kütüphane yönetimine ve koleksiyonun kullanıma hazırlanması aşamasında emeği geçen kütüphane personeline teşekkür etti.
Üçüncü konuşmacı olarak söz alan Prof. Dr. Talat Halman, Hasan Âli Yücel’in eğitim ve kültür hayatına sağladığı katkılardan bahsetti ve böyle değerli bir koleksiyonun Bilkent Üniversitesi’ne kazandırılmasından duyduğu memnuniyeti belirtti.
Son olarak söz alan Prof Dr. Abdullah Atalar, Hasan Âli Yücel’in eğitim ve kültür alanındaki öneminden bahsetti ve böyle değerli bir koleksiyonun dünya çapında tüm kullanıcılara hizmet veren ve kullanıcılar tarafından yoğun bir şekilde kullanılan Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi ile daha çok insana ulaşacağından duyduğu memnuniyeti belirtti.
Konuşmaların ardından koleksiyonun açılışı yapıldı ve misafirlere koleksiyon gezdirildi. Daha sonra Kütüphane Sanat Galerisi’nde düzenlenen kokteyl ile Hasan Âli Yücel’e ait fotoğraflardan oluşturulan sergi gezildi.
Fotoğraf sergisi 23 Mayıs 2014 tarihine kadar sabah 3A00 – 17:00 saatleri arasında görülebilir.
Ayrıca, Hasan Âli Yücel anısına koleksiyonda yer alan materyallerin listesinin yer aldığı 132 sayfalık bir kitapçık basılarak davetlilere dağıtıldı.
KOLEKSİYONA AİT VERİLER
Hasan Âli Yücel Koleksiyonu Materyal Türüne Göre
Sayılar
Kitap
7068
Dergi
827
Ayrı Basım
118
Fotoğraf Albümü
73
Toplam
8086*
Hasan Âli Yücel Koleksiyonu Kitaplar Konularına Göre
Sayılar
Genel
120
Felsefe, Psikoloji, Din
765
Tarihe Yardımcı Bilimler
84
Tarih
1305
Coğrafya, Antropoliji
122
Sosyal Bilimler
300
Siyasal Bilim
140
Hukuk
250
Eğitim
549
Müzik
43
Güzel Sanatlar
246
Dil ve Edebiyat
2675
Bilim
215
Tarım
19
Teknoloji ve Mühendislik
44
Askerlik
22
Denizcilik
2
Tıp
130
Kütüphanecilik
37
Toplam
7068
Hasan Âli Yücel Koleksiyonu Kitaplar Dile Göre
Sayılar
Türkçe
4881
Fransızca
1156
Osmanlıca
642
İngilizce
249
Almanca
72
Farsça
20
Rusca
17
Arapça
13
İtalyanca
7
İspanyolca
3
Lehçe
3
Yunanca
2
Latince
1
Macarca
1
Ermenice
1
Toplam
7068
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
