Kırat Nedir

Kırat Nedir ? Kırat Ne demek ?

1-)KIRAT



İslam ülkelerinde, basılmış madeni paraları, ecza ve kıymetli maddeleri tartmak için kullanılan bir ölçü birimi. Ortalama dört buğday veya beş arpa tanesi ağırlığında bir ölçü. Beldelerin veya örfün değişmesi yüzünden dört arpa ağırlığının esas alan bilginler de olmuştur. Bu duruma göre, örfi kırat dört veya beş adet orta büyüklükteki arpa ağırlığını ifade ederken, şer'i kırat beş adet orta büyüklükteki arpa ağırlığı için kullanılmıştır.

Darphane usulünde bir kırat, dört buğdaya itibar edilmiş olup, bu, fakihlerin beş arpa itibar ettikleri şer'i kırata ağırlık bakımından eşit kabul edilmiştir.

Kıratlar, hafif ağırlık ölçülerinden olup, elmas gibi kıymetli eşya ve mücevheratı tartmada kullanılmıştır. Bir kırat 0,200046 gram, yani bir gramın milyonda ikiyüzbinkırk altısına eşittir.

Gümüş paranın ağırlık birimi dirhemle, altın paranın ağırlık birimi olan dinar (miskal) temelde kırat birimine dayanır. Bir şer'i dirhem, ondört kırat olup, zekatta, mehirde, diyetlerde, hırsızlık nisabında geçerli olan bu dirhemdir. Hz. Peygamber devrinde tedavülde on, oniki ve yirmi kırat ağırlığında üç çeşit dirhem mevcut iken, Hz. Ömer'in hilafeti sırasına bunlar birleştirilmiş ve üçünün ortalaması olan ondört kırat, İslami bir dirhem olarak kabul edilmiştir. Başka bir rivayette, Hz. Ömer Hicaz'da en çok kullanılan sekiz denk (danik) ağırlığındaki bağali dirhemi ile dört denk ağırlığındaki Teberi dirhemini birleştirerek, ortalama altı denk'i bir İslami dirhem saymıştır. Bu iki rivayet aynı noktada birleşmektedir. Çünkü bir denk dirhemin altıda biri olup altı denk, ondört kırat demektir. Diğer yandan Mekke'de dirhemlerin altı denk'ten yani ondört kırattan ibaret olduğu ve şer'an buna itibar olunageldiği de belirtilmiştir. 356.5 şer'i dirhem bir kg. dır.

Örfi dirhem onaltı kırattır. Bazı fakihlere göre; zekat, mehir, diyet ve diğer konularda her beldenin örfi dirhemi geçrelidir. Ancak bu dirhem, şer'i dirhemden eksik olmamalıdır. Eksik olursa şer'i dirhem esas alınır. Örfi dirhemde, her kırat dört arpa kabul edilirse, bu eksiklik sözkonusu olur. 312 örfi dirhem, bir kg'dır.

Kırat, kıymetli maddelerin ölçü birimi olarak müslümanlara Hz. Ömer devrinde, Suriye ve Mısır'ın fethiyle birlikte, Konstantin devrine ait ölçü sistemi içinde geçmiştir. Bu sistemde yedi ölçü biriminden birisi olan kırat (siliqua) 0.189 gr'dır.

Emevi hükümdarı Abdülmelik b. Mervan (ö. 75/695)'ın para performunda kırat 0.212 gram olarak belirlenmiştir. Bu para cedvelinde altının Konstantin zamanına ait olan ayarı 4,55 gr'dan 4,25 gr'a indirilerek (ki bu müslümanların Suriye'yi fethi sırasında düşen ayarın ağırlığıdır) yeni küçültülmüş miskal meydana getirildi. Böylece miskalin öteden beri var olan taksimatından ayrılmamak amacıyla kırat paranın değeri miskalin 1/20'si olarak belirlendi ve bu yeni kırat dört habbeye değil üç habbeye bölündü. Sonuçta aşağıdaki para birim cedvelleri ortaya çıktı.

Konstantin devri ölçü sistemi:

Libra (rıtl).............................: 327,45 gr.

Uncia (ukıyye)......................: 27,288 gr.

Sextula (miskal)...................: 4, 548 gr.

Drachma (dirhem)................: 3,411 gr.

Obulus (danık)......................: 0,568 gr.

Siliqua (kırat).......................: 0,189 gr.

Granum (habba)...................: 0,047 gr.

Abdülmelik devri ölçü sistemi:

Rıtl.........................................: 306 gr.

Ukıyye....................................: 25,5 gr.

Miskal.....................................: 4,25 gr.

Dirhem.................................. : 3,186 gr.

Danık (denk)...........................: 0, 531 gr.

Kırat.......................................: 0,212 gr.

Habba....................................: 0,071 gr.

Bu listede miskal 4,25 gr'a düşürülünce, gümüş dirhemin Hz. Ömer devrinde belirlenen altın dinara olan onda yedi (7/10) oranını korumak için, dirhemin ağırlığını da 2,97 gr.a düşürmek gerekmiştir. Bunun sonucunda 3,186 gr.lık dirhemin basımı imkansız hale geldi. 0,212 gr.lık para olarak, kırat'a kıymet veya fiyat tesbitinde çokça rastlanır. Yanında altın veya gümüş kaydı olmayınca, prensip olarak altın birimi için kullanıldığı kabul edilir.

Günümüzde, mücevher, kıymetli maden ve ilaç gibi hafif ağırlık sistemi olarak doğuda, son zamanlara kadar Avrupa'da çeşitli ağırlıkta kırat'a rastlanır. Kırat, İstanbul'da 0,2073, Şam'da 0,200, Bağdat'ta 0,2103, İran'da 0,151, Hind adalarında 0,198 gr. dır. İngiltere'de mücevher için kırat 0,20531, Hollanda'da 0,2059, Fransa'da 0,2055, Almanya'da 0,2055, Avustralya'da ise 0,2061 gr.dır. Tedavülde kullanılan basılmış madeni paralar için, kırat daima dinarın 1/24'ini ifade eder (İbnü'l Hümam, Fethu'l-Kadir, II, 522, Tecrid-i Sarih Tercümesi V,40,48,49; Bilmen, lstılahat-ı Fıkhıyye Kamusu, IV,121,124; Hamdi Döndüren, İslam Hukukuna Göre Alım Satımda Kar Hadleri, Balıkesir 1984, s. 64,65; Artuk, "Sikke" A. X, 622, E. V. Zambaur, "Kırat", İA., VI,734,735; Feriduningin, İktisat, İstanbul, 1964, s. 539; M. Z. Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1971, "Kırat " mad.).

Hamdi DÖNDÜREN


2-)Eshab-ı kiramın zamanında, eski Arab meskukatı (basılmış paraları) kullanıldığı gibi, basılmamış altın ve gümüş parçalar da, tartılarak kullanılırdı. O zaman ağırlıkları başka başka üç çeşit dirhem vardı. Hazret-i Ömer bu üç dirhemin toplam ağırlığının üçte biri ağırlığında ortalama bir dirhem kabul etti. Kıratın ağırlığını da değiştirip, dirhemin ağırlığının on dörtte birine bir kırat dedi. Yirmi kırata bir miskal dedi. Hazret-i Osman, bu hesab üzerine altın ve gümüş para bastırdı. (Eyyub Sabri Paşa)

"Bir miskal 20 kırattır" deyince, şer'i miskal (4.8 gr'lık ağırlık) anlaşılır. Bu miskalin kaç gram olduğunu anlamak için, 20'yi bir şer'i kıratın ağırlığı olan 0,24 ile çarpmak gerekir. (Âsım Efendi)


3-)Elmas, zümrüt vb. değerli taşların tartısında kullanılan iki desigramlık ölçü birimi.


4-)Nitelik, değer, düzey, seviye
Örnek:Karşısındaki oyuncu belki de orta kıratı hiçbir zaman geçmeyen birisi idi. T. Buğra


5-)Elmas, zümrüt gibi değerli taşların tartısında kullanılan ölçü birimi.


6-)Nitelik, değer.


Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 

Kelime Türü Nedir ?

Bu kelime Dini bir Terimidir.

Dil
Anlamı
İngilizcesi İngilizce
Carat.

Sizde içinde Kırat kelimesi geçen bir şeyler paylaşın !

Kırat kelimesi anlamı 485 defa okunmuştur. [242102] Kırat kelime anlamı, Kırat nedir, Kırat ne demek, Kırat sözlük anlamı

Paylaş