Kaygusuz Abdal Biyografisi
Kaygusuz Abdal : on beşinci asır halk şâirlerinden. Doğum ve ölüm yılı kesin olarak bilinmemekle birlikte, 14. yüzyılın ikinci yarısında doğduğu tahmin edilmektedir. Asıl adı Alâeddin Gaybi’dir ve Alâiye (Alanya) beyinin oğludur. Abdal Mûsâ’nın yanında bir müddet kalıp ve onun isteği üzerine yanına kırk dervişi alıp Mısır’a gittiği, orada bir tekke kurduğu, Mısır’da dervişleriyle birlikte tarikatını yaymaya çalıştığı söylenirse de ölümüne kadar burada kalıp kalmadığı bilinememektedir. Fakat şiirlerden Edirne’ye Sofya’ya, Filibe ve Hicaz’a gittiği anlaşılmaktadır. 1444 yılında öldüğü zaman Mısır’daydı ve vasiyeti üzerine tekkesinin yanındaki bir mağaraya gömüldü.
Kaygusuz’un coşkun, içten ve bâzan da alaycı bir dili vardır. Şiirlerinde samîmî bir anlatımdan birden bire alaycı bir dile veya tekerlemeye geçmekte, normal hayatta olağan görebileceğimiz bâzı hareketleri alaya almakta, hicvetmektedir. Bâzı şiirleri ise ilâhî ve nutuk tarzındadır. Akıl, gönül, nefs, mürşid gibi tasavvufun çeşitli meselelerini heyecanlı bir üslupla anlatır. Fakat daha çok didaktik bir muhteva hâkimdir. Kaygusuz’un nesirleri, nazmına göre daha ağır basar. Mesnevîlerinde lirizmin zirvesine ulaşır. Canlı ve daha çok masal şeklinde olan bu nesirlerinde, anlatımda zorlamaya gidilmeden tatlı secîler görülür.
Ayrıca anlatıma renk katan tekerlemeleri de göz önüne almak gerekir. Kısa ve sâde cümlelerle hayal âleminde gördüklerini, bir masal şeklinde anlatmıştır.
Eserleri: Başlıca eserleri, manzum, mensur ve manzum-mensur karışık olmak üzere başlıca üç grupta toplanır.
Manzum eserleri: Divân, Gülistân, Mesnevî-i Bab-ı Kaygusuz, Gevhernâme, Minbernâme.
Mensur eserleri: Budalanâme, Kitâb-ı Miglate, Vücûdnâme.
Manzum-mensur karışık: Saraynâme, Dilguşâ.
Gel Hakka olma âsi
Ta gide gönlün pası
Dört kitâbın ma’nîsi
Var edeb öğren edeb
Gaflet içinden uyan,
Edebsüz olma iy cân
Edebdür asl-ı îmân
Var edeb öğren edeb
Edeb gerekdür eve
Tâ yolı doğru vara
Edebsüz olma yine
Var edeb öğren edeb.
Kaygusuz Abdal uyan
Işkı bil işka uyan
Şöyle dimişdür diyen
Var edeb öğren edeb
Kaygusuz Abdal : Kaygusuz Abdal . halk aşığı, şair
Onbeşinci asır halk şairlerinden. Doğum ve ölüm yılı kesin olarak bilinmemekle birlikte, 14. yüzyılın ikinci yarısında doğduğu tahmin edilmektedir. Asıl adı Alaeddin Gaybi’dir ve Alaiye (Alanya) beyinin oğludur. Abdal Musa’nın yanında bir müddet kalıp ve onun isteği üzerine yanına kırk dervişi alıp Mısır’a gittiği, orada bir tekke kurduğu, Mısır’da dervişleriyle birlikte tarikatını yaymaya çalıştığı söylenirse de ölümüne kadar burada kalıp kalmadığı bilinememektedir. Fakat şiirlerden Edirne’ye Sofya’ya, Filibe ve Hicaz’a gittiği anlaşılmaktadır. 1444 yılında öldüğü zaman Mısır’daydı ve vasiyeti üzerine tekkesinin yanındaki bir mağaraya gömüldü.
Kaygusuz’un coşkun, içten ve bazan da alaycı bir dili vardır. Şiirlerinde samimi bir anlatımdan birden bire alaycı bir dile veya tekerlemeye geçmekte, normal hayatta olağan görebileceğimiz bazı hareketleri alaya almakta, hicvetmektedir. Bazı şiirleri ise ilahi ve nutuk tarzındadır. Akıl, gönül, nefs, mürşit gibi tasavvufun çeşitli meselelerini heyecanlı bir üslupla anlatır. Fakat daha çok didaktik bir muhteva hakimdir. Kaygusuz’un nesirleri, nazmına göre daha ağır basar. Mesnevilerinde lirizmin zirvesine ulaşır. Canlı ve daha çok masal şeklinde olan bu nesirlerinde, anlatımda zorlamaya gidilmeden tatlı seciler görülür.
Ayrıca anlatıma renk katan tekerlemeleri de göz önüne almak gerekir. Kısa ve sade cümlelerle hayal aleminde gördüklerini, bir masal şeklinde anlatmıştır.
ESERLERİ:
Başlıca eserleri, manzum, mensur ve manzum-mensur karışık olmak üzere başlıca üç grupta toplanır.
Manzum eserleri:
Divan, Gülistan, Mesnevi-i Bab-ı Kaygusuz, Gevhername, Minbername.
Mensur eserleri:
Budalaname, Kitab-ı Miglate, Vücudname.
Manzum-mensur karışık:
Sarayname, Dilguşa.
BİR ŞİİRİ
Gel Hakka olma asi
Ta gide gönlün pası
Dört kitabın ma’nisi
Var edeb öğren edeb
Gaflet içinden uyan,
Edebsüz olma iy can
Edebdür asl-ı iman
Var edeb öğren edeb
Edeb gerekdür eve
Ta yolı doğru vara
Edebsüz olma yine
Var edeb öğren edeb.
Kaygusuz Abdal uyan
Işkı bil işka uyan
Şöyle dimişdür diyen
Var edeb öğren edeb
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
