Kukla Nedir

1-)Alm. 1. Handpuppe (f), 2. Marionette (f), Fr. 1. Poupée (f) 2. Marionette (f), fantoche (m), İng. 1. Doll 2. puppet. Baş, kol, ayak gibi hareket etmesi gereken yerleri iplikle sanatçının parmaklarına bağlanıp perdenin üstünden özel sahnelerde oynatılan karton, tahta vb. şeylerden yapılmış bebeklere verilen ad.

Kendi arzu ve isteği dışında, başkalarının istediği gibi hareket eden zayıf karakterli insanlara, hareketleri ve yönetimi başkaları tarafından olanlara da “kukla” ismi verilmektedir.

Kukla antik çağda, Çin’de, Mısır’da ortaya çıktı. Yunanistan ve Roma’da da çok yaygındı.İtalya’da kukla ortaçağdan beri vardı. Sonradan Fransa, İspanya, İngiltere, Almanya, Hollanda, Avusturya ve Türkiye’de de gelişti.

Kuklalar başlıca üç çeşittir:

1. El kuklası: Tahta, alçı veya plastik maddelerden yapılır. Diğer kuklalara nazaran daha büyüktür. Bu kuklaların boyun (ense) kısmındaki açıklıktan kukla oynatan şahıs elini sokarak parmaklarını da özel deliklere geçirir. El ve parmak hareketleriyle kuklaların çeşitli azalarını oynatır.

2. Çubuklu kukla: El kuklası ile yapılan maddelerden oluşur. Diğer kuklalardan ayrılığı, ayaklarına ve ellerine tutturulan çubuklar vasıtası ile aşağıdan idare edilmesidir.

3. İpli kukla: Kuklanın en yaygın türü olup, kuklacılar arasında “holden kukla”da denir. Bunların boyları fazla büyük değildir. Dünyadaki birçok kukla tiyatrolarında, çok çeşitli sahne eserlerinin oynandığı kukla türüdür. İpli kuklaların vücutlarında birçok oynak yer vardır. Organların oynaması çeşitli yerlerine bağlanan iplerle sağlanır. Bu ipler de kontrol çubuğuna bağlıdır. Kontrol çubuğu da 25 cm uzunluğundaki bir sopa ile buna çapraz olarak tutturulmuş daha kısa başka bir sopadan meydana gelir. Bu sopa kuklanın ağırlığını taşır. Küçük sopaya da kuklanın kulaklarının yanından gelen iki ip bağlıdır. Ellerden gelen ipler, kontrol sopasının önüne belden gelen ipler de arkasına bağlıdır. Kuklacı bazan ipleri, bazan da kontrol çubuğunu hareket ettirerek kuklaları oynatır.

Bu kuklaların sahnesi tiyatro sahnelerinin bir benzeridir. Aradaki fark, ipli kuklaların girip çıkabilmesi için sahnenin iki yanının açık olmasıdır.

Bunlardan başka;

Araba kuklası: Arabalarda oynatılır.

İskemle kuklası: Daha çok çingenelerin oynattığı kukla türü olup, hareket imkanları sınırlıdır.

Dev kuklalar da vardır.

Kuklalardaki konular genellikle serbest olup kuklacıya bağlıdır.

2-)Hareketli yerleri iplikle sanatçının parmaklarına bağlanarak veya eldiven gibi bir kesiti kullanarak bir perdenin üzerinden oynatılan, bez, karton vb. hafif nesnelerden yapılmış insan ve hayvan figürleri
Örnek:Salıncağın üzerindeki kızlar, iki zarif kukla gibi fıldır fıldır dönüyorlardı. O. C. Kaygılı

3-)Ayakları olmayan, alttan içine el sokularak oynatılan çeşitli nesnelerden yapılmış bebek.

4-)Bu bebeklerle oynatılan oyun.

5-)Başkasının etkisinde olan, onun isteklerine göre davranan (kimse).

6-)Kimi kez parmaklara takılarak, kimi kez de iplerle ya da değneklerle oynatılan gösteri bebeklerine verilen ad.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?