Kınalızade Ali Efendi Biyografisi
Kınalızade Ali Efendi : Osmanlılar zamânında yetişen meşhur âlimlerden. Dedesi Abdülkâdir Hamîdî sakalına kına kullanmakla meşhur olduğu için Kınalızâde diye şöhret bulmuştur. Abdülkâdir Hamîdî, Fâtih Sultan Mehmed Hanın hocalarındandır. Ali bin Emrullah, 1516 senesinde Isparta’da doğdu. İlk tahsiline akrabâsı olan Kadri Efendiden ders alarak başladı. Sonra İstanbul’a giderek Mahmûd Paşa Medresesinde Müderris Sinân’dan, Atik Ali Paşa Medresesinde Merhabâ Efendiden, bir de Sahn-ı Semân Medresesinde Kul Sâlih Efendiden ders aldı. Kur’ân-ı kerîm ile pekçok hadîs-i şerîfi ezberledi. Yazı(hat) sanatında usta olup, tesirli hitâbeti ve kuvvetli bir hâfızası vardı.
Tahsilini mükemmel bir şekilde tamamlayan Kınalızâde Ali Efendi, tefsir, hadis ve fıkıh ilimlerinde söz sâhibi oldu. Şeyhülislâm Ebüssü’ûd Efendi tarafından Edirne’deki Hüsâmiye Medresesine tâyin edildi. Daha sonra Hamza Bey Medresesi ile Kütahya Rüstem Paşa Medresesinde, İstanbul’un çeşitli medreselerinde ve Süleymâniye Medresesinde müderrislik yaptı. Bu vazîfelerinden sonra da; Şam, Kâhire, Bursa, İstanbul kâdılığı (1570) ve Anadolu Kazaskerliği (1571) yaptı.
Arapça ve Farsçada; edebiyât, tefsir ve hadis ilminde emsâlsiz olan Kınalızâde Ali Efendi, tefsir metinlerini anlamakta güçlük çekenlerin mürâcaat kaynağıydı. Şam ve Mısır’daki vazîfesi sırasında görüştüğüArap âlimleri, kendisinin Arapçada derin bilgi sâhibi olduğunu ve ilminin yüksekliğini gördüklerinden, faydalanmak için mürâcaât ettiler. Arapça ve Farsçaya vâkıf olan Ali bin Emrullah, Türkçeden başka bu dillerde de şiirler yazmış, Ali mahlasını kullanmış ve şiirleri bir dîvânda toplanmıştır.
Kınalızâde Ali Efendi, fen ve hikmet ilminde de iyi yetişmiştir. Felsefeyi de incelemiş, fakat felsefecilerin bozuk fikirlerine kapılmamıştır. Ahlâk ilmi üzerine çalışmış, bu hususta yazılan eserleri inceleyip, İslâm ahlâkını esaslı bir şekilde yazmıştır.
Kıymetli eserler yazan ve ilmî çalışmalar yapan Ali bin Emrullah Efendi, 1571 senesinde, Ramazan ayının altıncı günü Edirne’de vefât etti. Cenâze namazında başta âlimler olmak üzere, büyük bir cemâat hazır bulundu. Cenâze namazı Câmi-i Atik’te kılındıktan sonra Edirne-İstanbul yolu üzerindeki Vaki Nâzır adı ile meşhur kabristanda defnedildi.
Eserleri:
1) Ahlâk-ı Alâî, 2) Tecrid Hâşiyesi, 3) Mevâkıf Hâşiyesi, 4) Dürer ve Gurer Hâşîyesi, 5) Kalemiyye Risâlesi, 6) Sayfiyye Risâlesi, 7) Tefsîre ve Vakfa Dâir Risâleleri, 8) Şiirlerinin toplandığı bir Dîvân’ı, 9) Tabakât-ı Hanefiyye (İmâm-ı A’zâm hazretlerinden İbn-i Kemâl Paşaya kadar).
Ali Efendi, daha çok Ahlâk-ı Alâî adlı eseriyle tanınmıştır. Bu eserini 1564 senesinde Şam’da vazîfeliyken, Sûriye Beylerbeyi Ali Paşa adına te’lif ederek, eserinin adını ona izâfeten Ahlâk-ı Alâî koymuştur. Ahlâk-ı Nâsırî Ahlâk-ı Celâlî, Ahlâk-ı Hüseynî ve İmâm-ı Gazâlî hazretlerinin İhyâu Ulûmiddîn ve Eyyühel-Veled adlı eserlerini inceleyerek yazdığı bu eserinde, nakiller ve îzâhlar yapmıştır. Eser defâlarca basılıp, asırlarca ahlâk kitaplarına kaynak olmuş veOsmanlı Devletinin son zamanlarına kadar medreselerde ve liselerde okutulan ahlâk derslerinde temel teşkil etmiştir. Bu eser İstanbul’da İhlâs A.Ş. tarafından yayınlanmıştır.
Kınalızade Ali Efendi : Kınalızade Ali Efendi . müderris, yazar
Osmanlılar zamanında yetişen meşhur alimlerden. Dedesi Abdülkadir Hamidi sakalına kına kullanmakla meşhur olduğu için ‘Kınalızade’ diye şöhret bulmuştur. Abdülkadir Hamidi, Fatih Sultan Mehmet Han’ın hocalarındandır. Ali bin Emrullah, 1516 senesinde Isparta’da doğdu. İlk tahsiline akrabası olan Kadri Efendi’den ders alarak başladı. Sonra İstanbul’a giderek Mahmut Paşa Medresesi’nde Müderris Sinan’dan, Atik Ali Paşa Medresesi’nde Merhaba Efendi’den, bir de Sahn-ı Seman Medresesi’nde Kul Salih Efendi’den ders aldı. Kur’an-ı Kerim ile pek çok hadis-i şerifi ezberledi. Hat sanatında usta olup, etkili hitabeti ve kuvvetli bir hafızası vardı.
Tahsilini mükemmel bir şekilde tamamlayan Kınalızade Ali Efendi, tefsir, hadis ve fıkıh ilimlerinde söz sahibi oldu. Şeyhülislam Ebussuud Efendi tarafından Edirne’deki Hüsamiye Medresesi’ne tayin edildi. Daha sonra Hamza Bey Medresesi ile Kütahya Rüstem Paşa Medresesi’nde, İstanbul’un çeşitli medreselerinde ve Süleymaniye Medresesi’nde müderrislik yaptı. Bu vazifelerinden sonra da; Şam, Kahire, Bursa, İstanbul kadılığı (1570) ve Anadolu Kazaskerliği (1571) yaptı.
Arapça ve Farsçada; edebiyat, tefsir ve hadis ilminde emsalsiz olan Kınalızade Ali Efendi, tefsir metinlerini anlamakta güçlük çekenlerin müracaat kaynağıydı. Şam ve Mısır’daki vazifesi sırasında görüştüğü Arap alimleri, kendisinin Arapça’da derin bilgi sahibi olduğunu ve ilminin yüksekliğini gördüklerinden, faydalanmak için müracaat ettiler. Arapça ve Farsça’ya vakıf olan Ali bin Emrullah, Türkçe’den başka bu dillerde de şiirler yazmış, Ali mahlasını kullanmış ve şiirleri bir divanda toplanmıştır.
Kınalızade Ali Efendi, fen ve hikmet ilminde de iyi yetişmiştir. Felsefeyi de incelemiş, fakat felsefecilerin bozuk fikirlerine kapılmamıştır. Ahlak ilmi üzerine çalışmış, bu hususta yazılan eserleri inceleyip, İslam ahlakını esaslı bir şekilde yazmıştır.
Kıymetli eserler yazan ve ilmi çalışmalar yapan Ali bin Emrullah Efendi, 1571 senesinde, Ramazan ayının altıncı günü Edirne’de vefat etti. Cenaze namazında başta alimler olmak üzere, büyük bir cemaat hazır bulundu. Cenaze namazı Cami-i Atik’te kılındıktan sonra Edirne-İstanbul yolu üzerindeki Vaki Nazır adı ile meşhur kabristanda defnedildi.
ESERLERİ:
1) Ahlak-ı Alai, 2) Tecrid Haşiyesi, 3) Mevakıf Haşiyesi, 4) Dürer ve Gurer Haşiyesi, 5) Kalemiyye Risalesi, 6) Sayfiyye Risalesi, 7) Tefsire ve Vakfa Dair Risaleleri, 8) Şiirlerinin toplandığı bir Divan’ı, 9) Tabakat-ı Hanefiyye (İmam-ı A’zam hazretlerinden İbn-i Kemal Paşaya kadar).
Ali Efendi, daha çok Ahlak-ı Alai adlı eseriyle tanınmıştır. Bu eserini 1564 senesinde Şam’da vazifeliyken, Suriye Beylerbeyi Ali Paşa adına te’lif ederek, eserinin adını ona izafeten Ahlak-ı Alai koymuştur. Ahlak-ı Nasıri Ahlak-ı Celali, Ahlak-ı Hüseyni ve İmam-ı Gazali hazretlerinin İhyau Ulumiddin ve Eyyühel-Veled adlı eserlerini inceleyerek yazdığı bu eserinde, nakiller ve izahlar yapmıştır. Eser defalarca basılıp, asırlarca ahlak kitaplarına kaynak olmuş veOsmanlı Devleti’nin son zamanlarına kadar medreselerde ve liselerde okutulan ahlak derslerinde temel teşkil etmiştir.
Bu bilgi faydalı oldu mu ?
