Kıraata Ücretı Caız Gıbı Gösteren Delıller Ve Tartısması Nedir

1-)

1.Ibni Abbas'tan rivayet edilen "LEDIG" hadisi :

"Rasulüllah'ın ashabından bir grup, bir suyun yanına uğramıştı. Orada bulunanlardan birini yılan sokmuştu. Bir adam onlara gelip : "Içinizde "rukye" (okuyarak tedavi) yapan kimse var mı? Buradakilerden birini yılan soktu" deyince içlerinden birisi çıktı ve bir koyun karşılığı "Fatiha"yı okudu. Koyunu alıp arkadaşlarının yanına gelince, onlar bunu hoş görmediler ve: "Allah'ın Kitabı karşılığı ücret aldın ha?!" dediler. Medine'ye döndüklerinde de, Rasulüllah'a (s.a.v.), "Bu adam Allah'ın kitabı'na ücret aldı" diye şikayette bulundular. Bunun üzerine Rasulüllah (s.a.v.) : "Ücret almanıza en layık olan şey Allah'ın Kitabı'dır. " buyurdular. " (Sevkani, Neylü'l-evtar, Mısır, e!-Babi'I-Halebi I391 (l971 ) V/325; Buhari,N/121; el-Âyni, ‚Umdetü'l-Kar-i, Darü'-Ihyai't-türasi'l-Arabi (Tarihsiz ofset), XN/95.)

Münakaşası :Bu hadis-i şerif, ifadenin umumiliğine bakıldığında, Kur'an Kerimi hem öğretme, hem de okuma karşılığı ücret almayı caiz kılar gibi görülür. Ancak az sonra sıralayacağımız, haram kılan Hadislerden sonra, onlarla çatışır gibi görünen bu hadis-i şerifin şu manada olduğu anlaşılır :

a - Burada karşılığında ücret almak caiz olan şey, Kur'an okumak değil, rukye yapmaktır. (Sevkani, age. V/326. ) Rukye'de Kur'an'dan unsurlar bulunması, bu hükmü değiştirmez. (‚Ayni, age. Vll/96.) Ayrıca rukye tedavi için yapılır. Tedaviden ücret almak ise caizdir. (el-Ceziri, el-Fıkh'u ‚ale'l-mezahibi'I-erba'a, Mısır, l392 NI/l28.)

b - Bu nassın Kur'an okuma karşılığı ücret almayı tecviz ettiği düşünülse bile, -biraz sonra kaydedileceği üzere- ücreti men eden bir kısım haberler de vardır. "Birisi haram, diğeri helal kılan iki haber tearruz ettiğinde, helal kılanın mensuh olduğuna hükmedilir. " (el-Ceziri, el-Fıkh'u ‚ale'l-mezahibi'I-erba'a, Mısır, l392 NI/l28.)

c - Ibnü'1-Cevzi de, kendi mezhep imamlarından naklen, buna şöyle cevap vermiştir: "Suyun yanında bulunan ve rukye yaptıran insanlar kafir idiler. Kafirin malını almak caizdir. Sonra misafir ağırlamak farzdır; onlar buna riayet etmemişlerdi. Binaenaleyh, misafir, kendisini ağırlamayanın malından, ihtiyacı miktarı alabilir. Ayrıca rukye, salt ibadet değildir. Yani rukyeye ücret alınabilir. " .

Kurtubi de; Rukyeden ücret almanın caiz olmasını, Kur'an'dan ücret almanın cevazına delil kabul etmeyiz." diyor. (‚Ayni, age. Xll/96; Ibni Abidin, Sifa'u!-‚alil, s.155, Raddü'l-Muhtar, VI/57.)

d - Hanefilerden bazıları: "Ücret almanıza en layık olanı Allah'ın Kitabı'dir." sözü, ifadenin gelişine bakarak, rukye yapmak istediğinizde.:." takdiriyle düşünülmelidir, demişlerdir. (‚Ayni, age. X/ll/96)Bazıları buradaki "ücret"ten muradın "sevab" olduğunu söylemişlerse de, hadis-i şerifin söyleniş sebebi buna engeldir. Yine bu hadis-i şerifin ücreti men eden diğer hadis-i şeriflerle neshedildiği görüşü de, "sırf ihtimalle nesh sabit olmaz." denilerek tenkide uğramıştır. (Sevkani, age. V/326; ‚Ayni, age. XN/96)2 - Buhari ve Müslim'in rivayet ettikleri Sehl b. Sa'id Hadisi : (Buhari, Vll/8; Müslim, N/1040 (Kitab l6, bab 13)) Bu uzun hadis-i şerifte Rasulüllah (s.a.v)ın evlenmek isteyen bir kadını, yanında bulunan bir istekliye: "Kur'an'dan bildiğinle onu sana nikahladım. (Sevkani, age. Vl324, 325.)" Bir başka rivayette: "... Mülküne verdim. Buhari, Fedailü'I Kur'an 21, Nikah 37, 40; Ebu Davud, nikah l7; Tirmizi, nikah 23; Ibn Mace nikah 17; Darimi nikah 19.)" Müslim'in bir rivayetinde: "Ona Kur'an öğretmen karşılığında onu sana eş yaptım. (Buhari nikah I4; Müslim nikah 76.)" Ebu Davud'un bir rivayetinde:

"Ona yirmi ayet öğretirsen, o senin karındır. (Müslim nikah 77.)" Ahmed'in bir rivayetinde: "Kur'an'dan bildiklerine karşılık, onu sana nikahladım." buyuruyor (Ebu Davud, nikah 30.)

Münakaşası:Buradan mutlak cevaz anlamak isteyenler olmuşsa da, cevap olarak :ta Rasulüllah (s.a.v.) bu kadını adı geçene, ona Kur'an öğretmesini mehir yaparak değil, Kuran'dan birşeyler ezbere bilmesine ikram için, aslen mehirsiz olarak nikahlamıştır. (Müsned V/330, ayrıca bk. Buhari nikah 50. Sevkanı, age. V/325.)

b - Bu muamele, sadece o kadın ve o erkeğe hastır. Sa'id b. Mansur'un Nu'man el-Ezdi'den rivayet ettiği şu hadis-i şerif de bunu gösterir :"Rasulüllah (s.a.v.), bir kadını, Kur an'dan bir süre karşılığında evlendirdi ve buyurdu ki: "(Kur'an) Senden sonra hiç kimse için mehir olmayacaktır." (a.y.) Işte bu hadis-i şerif için bu görüşler serdedilmektedir; ancak Ebu Davud rivayeti, birinci izahı yersiz kılmaktadır.

3 - Ahmed b. Hanbel'in Halid b. "Adıyy'den rivayet ettiği :

"Kime, istemeksizin ve gönlünden de arzu etmeksizin kardeşinden bir şey gelirse, onu kabul etsin; reddetmesin. O ancak A1lah'ın ona gönderdiği bir rızıktır. (Heysemi, Mecma'u'z-Zvaid NI/100.)" mealindeki, hadis-i şerif:

Ve yine aynı manada Ibni Ömer hadisi:

" Bu maldan (zekat malından) istemeksizin ve gönlünden de geçmeksizin sana bir şey gelirse onu al. Böyle olmazsa alma ve onu kendin için kullanma. (Buhari, ahkam 17, zekat 51; Müslim, Zekat 110, 111; Nesai, zekat 94; ayrıca bk. Sevkanı age. IV/183.)

Münakaşası:

a - Her iki hadis-i şerif de umumidir; konunun diğer hadisleriyle tahsis edilirler. (Sevkanı, age V/325)

b- Ibni Ömer rivayetindeki "Böyle olmazsa alma... "kaydından da anlaşılacağı gibi, ücretle Kur'an okuma, bu hükmün yine dışında kalır. Zira okuduğunun karşılığında, tesadüfen, bir iki defa bir şeyler alanlar, çok nadir bir ihtimalle, böyle bir bekleyiş içinde olmayabilirler ama, başkaları tarafından bu işin parayla icra edildiğini bilen bir okuyucunun. işin sonundaki ücreti düşünmemesi. muhal derecesinde nadirattandır. Binaenaleyh, tecviz konusundaki bu kapalı ve ‚amm' naslarla, Kur'an-ı Kerim tilavetine ücret alınabileceğine fetva vermek, ne nasla amel, ne de sağlam ictihat olmuş olur.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?