Meyve Nedir

1-)Alm. Frucht (f.); Obst (n), Fr. Fruit (m.), İng. Fruit. Çiçeğin dişi organının, döllenme sonucunda farklılaşıp, yumurtalığın gelişmesiyle meydana gelen ve tohumları taşıyan organ. Olgunlaşma esnasında çiçeğin ovaryumundan başka, diğer kısımları genellikle dökülür ve ovaryum olgunlaşarak meyveyi teşkil eder. Ovaryumu meydana getiren karpeller (meyve yaprağı), meyve kabuğu (perikarp) haline ve ovaryum içindeki tohum taslakları da tohum haline döner. Döllenme meydana gelmeden meyve teşekkülüne partenokarpi, böyle meyvelere de partenokarp meyve denilir.

Meyveleri basit meyveler, küme (agregat) meyveler ve bileşik meyveler olmak üzere üç kısma ayırmak mümkündür. Basit meyveler bir çiçeğe ait bir tek ovaryumun gelişmesiyle meydana gelir. Agregat meyveler, bir çiçeğe ait birbirinden ayrı ovaryumlardan, mesela böğürtlen, çilek gibi; bileşik meyveler ise birden fazla çiçeğe ait ovaryumların bir bütün olarak gelişmesiyle meydana gelir, mesela dut ve incirde olduğu gibi.

Meyveyi teşkil eden meyve kabuğu (perikarp), üç kısımdan meydana gelmektedir: Dıştan içe doğru dış kabuk (ekzokarp), orta tabaka (mezokarp) ile iç kısımdır ve çoğunluk sertleşmiştir (endokarp).

Basit meyveler, kuru ve etli meyveler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Fındık, buğday, ayçiçeği, keçiboynuzu, bakla ve fasulye kuru meyvelere misal verilebilir. Etli meyveler de üzümsü (bakka) ve eriksi (drupa) olmak üzere ikiye ayrılır. Üzümsü meyvelerde dış kabuk (ekzokarp) ince ve zarımsıdır. Orta (mezokarp) ve iç (endokarp) kısım etlidir. Bu tip meyvelere üzüm, portakal, limon, kabak misal gösterilebilir. Eriksi meyvelerde ise iç kısım (endokarp) sertleşmiştir. Erik, kiraz, şeftalide olduğu gibi.

Memleketimizde takriben 70 tür kadar meyve yetişmektedir. Aynı zamanda memleketimiz fındık, alıç, antepfıstığı, vişne, üzüm ve incir gibi meyvelerin de anavatanıdır. Kuru incir, zeytin, kuru üzüm, antepfıstığı, fındık geleneksel ihraç ürünlerimizdir. Ayrıca ülkemizde, elma, armut, çilek ve fındık gibi serin iklim meyveleri; şeftali, vişne, kayısı gibi sıcak iklim meyveleriyle muz, limon, portakal gibi subtropik iklim meyveleri ayrı ayrı yetiştirilmektedir. (Bkz. Meyvecilik)

Kullanışı: Meyveler, taze olarak, kurutulmuş olarak veya özel gıdalar yapılmak suretiyle tüketilirler. Yapılan araştırmalar göstermiştir ki meyveler vitamin ve mineral tuzlar yönünden zengindir. Beslenmede önemli rol oynadığı gibi sindirimi de kolaylaştırmaktadır. Ülkemizde meyveler geleneksel olarak kurutularak ve pestil, pekmez, reçel, şıra yapılarak da tüketilir. Normal şartlarda uzun süre muhafaza edilemezler. Bu durumda, meyvelerin işlenerek saklanılması önem arz etmektedir. Bazı ileri ülkelerde dondurularak saklama, meyve suyu yapma, konservecilik ileri seviyeye gelmiş, bu şekliyle tüketim yapılmaktadır. Ülkemizde de meyve suyu teknolojisi önemli merhaleler almıştır.

Meyvelerin beslenmedeki önemi: Meyvelerin insan beslenmesindeki önemi, bilhassa vitaminler ve minerallerce zengin olmalarından ileri gelmektedir. Ayrıca bir kısım taze meyveler de kalori ve protein bakımından zengindir.

Meyveler, gıda değerlerine ve beslenmedeki özelliklerine göre; sulu taze meyveler, unlu meyveler, kuru meyveler, yağlı meyveler olmak üzere gruplara ayrılmaktadır.

Sulu taze meyveler: Mineraller ve vitaminlerce zengin olup, % 80-90 su ihtiva ederler. İçlerindeki şekerler, hazmı kolay glikoz şeklindedir. 100 gr meyve 50-60 kalori sağlar. Taze meyveler özellikle C vitaminince zengindirler.

Unlu meyveler: Muz, kestane gibi besin değerleri yüksek meyvelerdir. Kestanenin 100 gramında 200, muzda ise 100 kalori vardır. Kestane vitamin ve mineralce de zengindir. Ayrıca % 2,5 yağ ve % 4 oranında protein bulunur. Turunçgiller kadar C vitamini de ihtiva eder.

Yağlı meyveler: Fıstık, fındık, badem, ceviz, zeytin gibi meyvelerdir. Bileşimlerinde % 50-60 oranında hazmı kolay yağ bulunur. Proteince de çok zengindirler (% 10-30). Ayrıca potasyum, magnezyum, kireç, kükürt ve fosfor ihtiva ederler. Yağlı meyvelerde C vitamini az bulunur. Kuru meyveler maden tuzlarından, özellikle potasyum, kalsiyum, magnezyum ve demir bakımından zengindirler. C vitamini kurutma esnasında büyük ölçüde azalır. Kuru kayısı ve iğde B1 ve B2 vitaminlerince zengin olduğu gibi, A vitamini de bol miktarda bulunmaktadır.

Meyvelerin tarım sanayiindeki yeri: Meyveler, tarım sanayiinde hammadde olarak da büyük öneme sahiptirler. Meyvelerin bu yönde en önemli değerlendirilme şekilleri şunlardır:

Meyve suyu olarak: Meyve suyu sanayiinde en çok kullanılan meyveler, elma, vişne, şeftali, nar, turunçgiller ve üzümdür. Meyve suyu sanayii bir yandan tüketiciye taze meyvelerin pazarda bulunmadığı dönemde bu meyvelerin sularından faydalanma imkanı verdiği gibi, sofralık değeri olmayan meyvelerin değerlendirilmesiyle de üreticinin gelirinde artış sağlamaktadır.

Şekerleme imalatında: Meyveler, şekerleme imalatında önemli bir hammadde kaynağıdır. Bilhassa badem, antepfıstığı ve fındık şekerlemeleri dünya piyasalarında çok büyük bir ilgi görmektedir. Bursa’nın kestane şekeri meşhurdur. Bunların yanında kayısı, incir ve portakal gibi taze meyvelerin şekerlendirilmeleriyle yapılan şekerlemeler de büyük önem arz etmektedir.

Pasta imalatında: Meyveler, pastacılıkta ve diğer hamur işlerinde, tatlılarda çok miktarda kullanılmaktadır. Özellikle muz, çilek, üzüm, turunçgillerin pastacılıkta önemli bir yeri vardır.

Kurutulmuş meyve olarak: Üzüm, incir, kayısı, erik, şeftali, dut kuruları iç ve dış pazarlarda önemli bir besin maddesi durumundadır. Meyvelerin kurutulmaları, uzun zaman saklanmalarını mümkün kıldığı gibi, ayrıca nakliye imkanlarında da kolaylık meydana getirmektedir.

Konservecilikte: Meyveler, konserve sanayiinin en önemli hammaddesini meydana getirir. Konserve sanayiinde en çok aranan meyveler, şeftali, armut, kayısı ve çilektir.

Pekmez yapımında: Memleketimizde üretilen pekmezin büyük bir kısmı üzüm ve duttan yapılır. Pekmez, köylümüzün önemli bir besin kaynağıdır. Ancak, son senelerde bal ve şeker üretimindeki büyük artışlar, pekmez yapımını engelleyen önemli faktörler olmuştur.

Reçel ve marmelat yapımında: Reçel ve marmelat yapımında ana madde meyvedir. Son zamanlarda ülkemizde reçel ve marmelat imalatında önemli artış meydana gelmiştir.

Derin dondurulmuş olarak: Bu metodla pekçok meyve çeşidini pişirerek ve sterilize ederek konserve etmek yerine, tazeliklerine ait birçok özellikleri koruyarak saklamak imkanı doğmaktadır. Böylece her mevsim taze meyve bulmak mümkün olmaktadır.

2-)Bitkilerde çiçeğin döllenmesinden sonra yumurtalığın gelişmesiyle oluşan tohumları taşıyan, genellikle yenebilen organ, yemiş.

3-)Ürün, sonuç, kar

4-)Tohumlu bitkilerde döllenmeden sonra karpellerin gelişip olgunlaşması ile meydana gelen yapı.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?