Mezar Taşları Nedir

1-)Alm. Garbsteine (m.pl.), Fr. Pierre (f.), tombale, İng. Tombstones. Mezarların baş ve ayak kısmına dik olarak konan taşlar, hece taşları. Yüzyıllardır Müslümanların mezarlara diktikleri taşlar, sanat ve tarihi değer bakımından önem taşırlar. Osmanlı mezartaşlarından, mezarda gömülü olanın sosyal durumu kolayca anlaşılır. Mezarın baş ucundaki taşın özelliklerinden ölünün cinsiyeti, askeri, mülki ve sivil hayattaki yeri ve dereceleri bilinebilmektedir. Mezar taşlarının üzerlerindeki yazılar, hattatlıkla edebiyat ve tarih bakımından önem taşır. Kabirlerimizdeki manevi çekiciliği, güzellik sırrını, dinlendiriciliği bir tarih olarak mezar taşlarında her zaman görmek mümkündür. Yalnız zamanımızdaki mezarlar tedkik edildiğinde, devrilmiş kavuklar, upuzun yatan taşlar sahipsizliğin nişanı olarak görülmektedir. Bunların bir kısmı çiğnene çiğnene toprağa gömülmüş, bir kısmı duvarlara hatıl, basamaklara taş olmuştur.

Bir mezar taşında; hattat, nakkaş ve mermer ustası gibi üç sanatkarın emeği vardır. Önce taşa kazılacak söz seçilir. Hattat hangi yazı karakteriyle yazılacaksa onunla ilgili ön hazırlığı yapar. Önce taşın ebadında siyah bir kağıt hazırlanır, bunun üstüne zırnık adındaki tabii boya ile kalın kamış kalemle veya hazırlanmış tahta kalemle yazı yazılır. Buna, “kalıp yazı” denir. Bu kalıbın altına, aynı büyüklükte bir beyaz kağıt konur. Zırnıklı yazının dışından iğneyle sık delikler delinir. Deliklerin altındaki beyaz kağıda kolay geçmesi için kağıtların altına ıhlamur ağacından bir levha konur. Yazı işi tamamlandıktan sonra nakkaş tarafından taşın şekli belirlenir. Bundan sonra kompozisyon için gerekli ilaveler yapılır. İş mermer ustasına kalır. Mermer ustası, büyük bir sabırla günlerce çalışır. Elindeki çekiç ve kalem denen ucu elmas çelik çubukla yazıları mermere nakşeder. Hüsnühatta (güzel yazı) milimetrik hatalar bile sırıtacağından, bu çalışma da çok dikkat ve incelik ister. Yazılardan sonra, konacak olan sarığın kıvrımları, fesin püskülleri, gül ve karanfil demetleri bıkıp usanmadan ince ince işlenir.

İslam alimleri mezar taşlarının zamanla yıkılıp ayak altında kalacaklarını düşünerek bunlara ayet-i kerime ve hadis-i şerif yazılmalarına izin vermemişlerdir.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?