Muhtariyet Nedir

Muhtariyet Nedir ? Muhtariyet Ne demek ?

1-)Alm. Selbstverwaltung, Autonomie (f), Fr. Autonomie (f) (administrative), İng. Autonomy. Devletin bir veya birkaç bölgesinin, bazı alanlarda, idari bakımdan serbestiyet alması, özerklik. Kişinin kendi kendine serbestçe karar verebilmesi hakkı. Merkezi bir otoritenin içindeki bir kuruluşun, kendi kendini serbestçe idare etme hak ve yetkisi.

Bölgesel idare şekillerinden biri olan muhtariyette, bir ölçüde merkezi devlet otoritesine bağlılık varsa da, bu bağ zayıflamakta olan bir bağdır, uygun zaman ve mekan bulunduğu takdirde istiklale dönüşebilir. Bilhassa ırk, din veya dil farkları bulunan devletlerde, bunlardan birinin baskısı sebebiyle, muhtar bir idare şekline başvurulabilir. Muhtariyet, muhtar bölgeler, eyaletler veya kantonlar şeklinde ortaya çıkar.

İdarenin muhtariyetini bağımsızlıkla karıştırmamak gerekir. Misal olarak “mahkemeler bağımsızdır” denir. Buradaki bağımsızlık, “hakimlere yargı yetkilerini kullanmalarında hiçbir kişi veya makam emir ve direktif veremez” manasındadır. Halbuki, muhtar kuruluşların üzerinde bir denetim vardır. Bu denetim, kamuda birlik ve beraberliğin sağlanması, kamu hizmetlerinin eşit şartlar altında yürütülmesini temin gayesiyle idare tarafından gerçekleştirilir.

18 Ekim 1982 tarih ve 2709 sayılı T.C. Anayasasının 130, 131 ve 132 nci maddelerinde, yüksek öğretim kurumları, üniversite ve yüksek öğretim üst kuruluşları düzenlenmiş, bunların kamu tüzel kişiliğine ve ilmi muhtariyete sahip oldukları belirtilmiştir. Üniversiteler, kararnamelerle tayin edilen öğretim üyeleri tarafından yönetilir. Organları ise kendi aralarından seçilen öğretim üyelerinden teşkil edilmiştir. Üniversite bütçesi, “konsolide bütçe” içinde “katma bütçeli” kuruluşlara dahildir. Bütçenin hazırlanması, Hükümete sunulması Türkiye Büyük Millet Meclisinde müzakere edilerek kabulü, “katma bütçe” esaslarına göre yürütülmektedir. Üniversiteler ilmi sahalarda araştırma geliştirme, diğer ülkelerin üniversite otoriteleriyle karşılıklı bilgi alış verişinde bulunmak, seminer ve sempozyumlar düzenlemek gibi hususlarda tam bir serbestlik içinde bulunmaktadır.

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu da 1982 Anayasası ile muhtariyet ve tarafsızlık bakımından yeni bir şekil almıştır. Kurumun yönetim ve denetiminde yönetim organlarının teşekkülünde ve her türlü radyo ve televizyon yayınlarında “tarafsızlık” ilkesinin gözetilmesi esası getirilmiştir. TRT’nin Devletin yanında yer alması, toplumun huzurunu, genel ahlakı koruyucu yayın yapması düzenlenmiştir.

Gerek üniversiteler ve gerekse TRT, kamu tüzel kişiliği vasfını taşıdıkları için 1982 Anayasasından önce, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanun ve tüzüklerin uygulanması ile ilgili yönetmelikler çıkarabilmekte idi. “Yönetmelik yapma” yetkisi, yönetim kuruluşlarının muhtariyete sahip olmalarının başta gelen alameti sayılıyordu. Yeni anayasa ile, bu duruma son verilmiş, yönetmelik çıkarılması, sayıştayın vizesini müteakip, kararname ile yürürlüğe konulması esası düzenlenmiştir.

Belediyeler, köyler, il özel idareleri de merkezin ve hükümetin hiyerarşik denetimine tabi olmadığı, kamu tüzel kişiliğine sahip bulundukları, müstakil olarak mal varlığı ve karar organları bulunduğu cihetle muhtardırlar. Ancak bu muhtariyet mutlak değildir. Bazı bakımlardan merkezi idarenin denetimine tabi bulunmaktadırlar.


2-)Özerklik
Örnek:Belgrat paşalığının muhtariyeti hakkında şifahi bir anlaşma yaptı. F. R. Atay


3-)Bk. özerklik


Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 


Dil
Anlamı
İngilizcesi İngilizce
Autonomie.
İngilizcesi İngilizce
Autonomy.
İngilizcesi İngilizce
Self-Government.

  • alacak davası açmakla Muhtariyetine
  • Temyiz dosyasina delil olarak sunma Muhtariyetine

Sizde içinde Muhtariyet kelimesi geçen bir şeyler paylaşın !

Muhtariyet kelimesi anlamı 1209 defa okunmuştur. [239237] Muhtariyet kelime anlamı, Muhtariyet nedir, Muhtariyet ne demek, Muhtariyet sözlük anlamı

Paylaş