Musahere Nedir

1-)MUSAHERE



Sıhri hısımlık, evlenme yoluyla meydana gelen akrabalık; kadının kan hısımlarıyla koca arasında kurulan akrabalık.

"Sıhr" kelimesi sözlükte "damat" ve "enişte" anlamlarına gelmektedir. Buna göre, bir kimse kızının veya kızkardeşinin evlenmesiyle kayınpeder ve kayınbirader olarak o kişinin sıhri hısmı olur.

Musahere; kan bağından değil, akidten doğan bir hısımlık şeklidir. Karı kocadan birinin kan hısımları diğerinin aynı derecede sıhri hısmı olur. Mesela bir kimse ile kocasının ana babası, erkek ve kızkardeşleri arasındaki hısımlık sıhri hısımlıktır. Buna karşılık karı koca arasında hısımlık ilişkisi yoktur. Aynı şekilde karı kocanın hısımları arasında da bir ilişki yoktur. Mesela kocanın babası ile karısının babası arasında hısımlık ilişkisi yoktur.

"Haten" (damad) kökünden gelen "muhatene" de "musahere" ile eşanlamlıdır. "Aliyyun hatenu Rasulillah: Ali Allah Resulünün damadıdır." Bu kelime kayınpeder anlamında da kullanılır. "Ebu Bekr ve Ömer hatena Rasulillah: Ebu Bekir ve Ömer Rasulüllah'ın kayınpederleridir" denilmiştir (el-Mutarrızi, el-Muğarrib, 138).

Kur'an'da "neseb" ve "sıhr" kelimeleri Furkan suresinin 54. ayetinde, birlikte geçmektedir: "O sudan bir insan yaratıp onu neseb ve sıhriyet akrabalıklarına dönüştüren O'dur. Rabbinin her şeye gücü yeter. "

Allah insanları bir erkek ve bir dişiden yaratarak aralarına sevgi ve acıma duygusunu yerleştirmiş; evliliği neslin devamı, insanların birbirleriyle münasebeti ve akrabalık ilişkileri kurması için bir vasıta kılmıştır. Şüphesiz bu Allah'ın insanlar üzerine bir nimeti ve ihsanıdır: "Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan da eşini yaratan ve ikisinden birçok erkek ve kadınlar üreten Rabbinizden sakının. Adını kullanarak birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah'tan ve akrabalık haklarına riayetsizlikten de sakının. Şüphesiz Allah sizin üzerinizde gözetleyicidir" (en-Nisa, 4/1).

İslam dini akraba ilişkilerine çok önem vermiş, akraba ile ilgiyi kesmeyi (kat-rahm) büyük günah saymış, sıla-ı rahmi, akraba ziyaretini farz kılmıştır. Bu konu ile ilgili ahlaki tavsiyeler, fıkhi hükümler Kur'an ve Sünnette geniş olarak yer almaktadır.

İslam hukukunda hısımlık üç kısma ayrılır:

1. Neseb (soy, kan) hısımlığı (karabet-i nesebiye).

2. Sıhri hısımlık (karaet-i sıhriye, musaheret).

3. Süt hısımlığı.

Bu üç grup akrabalıkta evlenme engeli teşkil eder (en-Nisa 4/23. Ayrıca bk. Muharremat).

Sıhriyet sebebiyle evlenilmesi yasak olanlar (hurmet-i musahere) dört sınıftır:

1. Babanın eşi: Üvey anne, 2. Oğlun eşi: Gelin, 3. Eşin annesi: Kayınvalide, 4. Eşin kızı: Kocanın kendisiyle zifafa girdiği eşinin kızı, yani kendisinin üvey kızı, (en-Nisa 4/23).

Bu dört grup sıhri hısımla evlenmek ebedi olarak haramdır.

İki kızkardeşle aynı anda evlenmek de sıhri civar hısımlığına girer ve buna göre baldız da geçici olarak haramdır. Yani bunlardan biri ile evlilik her suretle olursa olsun yani ölüm veya talakla sona erdiği takdirde diğeri ile evlenmek mümkündür.

Sıhri hısımlıktan dolayı evlenme yasağının birçok hikmet ve faydası vardır: Bilindiği gibi İslam hukukunda kendileriyle evlenmek haram olan yakın akraba (mahrem)'nın bir arada bulunmaları yasak değildir. Böyle bir yasaklığın bulunmaması, akrabaların birbirlerine cinsi ve şehevi duygularla değil, saygı ve şefkat duygularıyla yakın olmalarının bir sonucudur. "Mahrem" kelimesinin anlamı da esasen "hürmet edilen"dir. Akraba arasındaki bu hürmet duygusu doğuştan gelen (fıtri) bir his, İslami terbiyenin geliştirdiği bir ahlak ve ilahi bir kanundur. Sıhri hısımlar arasındaki evlenme yasağı hükmü kadının ve erkeğin maslahatına olan bir hükümdür. Çünkü kadının yanına kocasının babasıyla oğulları, erkeğin yanına da karısının annesi ve kızları giremeyecek olsalar kadın evinde hapsedilmiş olur. Akrabalığın gerektirdiği zaruri münasebetler kesilerek karı kocanın aleyhine bir durum ortaya çıkmış olur (Ö.N.Bilmen, Hukuk-ı İslamiye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, II, 99).

Sıhriyetin evlenme engeli olmasıyla ilgili bazı hükümler şöyledir:

- Sıhriyet dolayısıyla haram olan kadınlar neseb yönünden haram oldukları gibi süt yönünden de haram olurlar. Mesela bir erkek için karısının neseb yönünden annesiyle ve kızıyla evlenmek caiz olmadığı gibi, karısının süt annesiyle ve süt kızıyla evlenmek de caiz değildir (Ö.N.Bilmen, a.g.e., II, 99).

- Sıhriyet sebebiyle haramlık cima yapmakla sabit olduğu gibi, dokunmak, öpmek ve şehvetle ferce bakmakla da sabit olur.

- Bir kimse bir kadınla zina etse, o kadının anası, anasının anası... ve kızı, kızının kızı o adama haram olur. Yine zina olunan kadında zina eden erkeğin babasına, babasının babasına... oğluna, oğlunun oğluna... haram olur.

Şafii mezhebine göre zina sıhri hısımlıktan dolayı evlenme yasağı doğurmaz (Fetavay-ı Hindiyye II, 278 A.Akgündüz, Türk Hukuk Tarihi, II, 72).

Halit ÜNAL

Bu bilgi faydalı oldu mu ?