Mustafa Behçet Efendi Kimdir ?

Mustafa Behçet Efendi Biyografisi

Mustafa Behçet Efendi Kimdir ? Biyografisi, Hayatı, Eşi, Nereli, Kaç Yaşında, Öldü mü ?

Mustafa Behçet Efendi : Osmanlı Devletinde modern tıbbın kurucularından. 1774’te İstanbul’da Eyüpsultan’da doğdu. Hâcegândan Mehmed Emîn Şükûhî Efendinin oğlu olup, Üçüncü Mustafa Han devri hekimbaşılarından Büyük Hayrullah Efendinin kızı tarafından torunudur. Yine hekimbaşı Abdülhak Mollanın ağabeyi, şâir Abdülhak Hâmid’in amcasıdır.

Süleymâniye Tıp Medresesini bitiren ve hekim olan Mustafa Behçet Efendi, birkaç yabancı dil öğrenerek bu dillerdeki tıp kitaplarından tercümeler yaptı. 1800’lerde bir fizyoloji kitabı ile Bouffon’un Histoire Naturelle adlı eseriniTürkçe’ye tercüme etti. Bu faaliyetleri o devir Osmanlılarında hâkim olan tıp ve biyoloji anlayışı dışına çıkma temâyülü gösteren ilk çalışmalar oldu. 1803’te Mes’ûd Efendinin yerine hekimbaşı tâyin edildi. Hacca giden Müslümanlar için sağlık rehberi niteliğindeki Tertîb-i Eczâ adlı esere bir bölüm ekleyerek, 1817 yılında Türkçe basılan ilk tıp kitabını ortaya koydu. Mustafa Behçet Efendi, 22 Aralık 1826’da Sultan Birinci Mahmûd Hana, yeni kurulan ordunun hekim ve cerrah ihtiyâçlarının karşılanması için, bir tıp okulu açılmasını teklif etti. Teklifinin uygun bulunması üzerine, 14 Mart 1827’de Şehzâdebaşı’nda yeniçerilerden boşalan Tulumbacıbaşı konağında Tıphâne-i Âmire ve Cerrahhâne-i Âmire adlı iki bölümü bulunan bir tıp okulu açıldı. Okulun Tıphâne bölümünde İtalyanca, Cerrahhâne bölümünde Türkçe öğretim yapılıyordu. Mustafa Behçet Efendi, bu okulun nâzırlığına tâyin edildi. O sıralarda mikrobu henüz keşfedilmemiş olan kolera hakkındaki epidemiyolojik müşâhadelerini 1831 yılında yayınladı. Bilhassa epidemilerin çıkış noktası hakkındaki gözlemleri dikkati çektiğinden, bu risâlesi Almanca’ya tercüme edildi.

Jenner’in Aşı Risâlesi’ni, Yukan’ın Ameliyât-ı Tıbbiye’sini, Burne’nin Hikmet-i Tabiiyye’sini Türkçe’ye tercüme eden Mustafa Behçet Efendi, Risâle-i Rûhiye’yi yazmış ve Bouffon’un Mârifet-i Arz ve Tercüme-i Hayvânât adlı eserlerini dilimize kazandırmıştır. Yine Risâle-i İllet-i Efrenc de tıpla ilgili tercüme eserlerindendir. Avrupa dillerinin yanında Arapçayı da çok iyi bilen Mustafa Behçet Efendi, Mısır ulemâsından Şeyh Abdurrahmân Cebertî’nin Mazhar-üt-Takdîs bi-Hurûc-i Tâifet-il-Fransis adlı, Fransızların Mısır’ı işgâlini anlatan eserini de Türkçe’ye tercüme etti.

Üçüncü Selim ve İkinci Mahmûd Han zamânında iki defâ hekimbaşılık yapan Mustafa Behçet Efendi, 1832 yılında vefât ederek Üsküdar’daki Nasûhî dergâhına defnedilmiştir.


Mustafa Behçet Efendi : Mustafa Behçet Efendi (1774)- (1834) 1774 yılında doğdu.Osmanlı saray hekimlerinden Mustafa Behçet Efendi, Tıbbiye’nin kurulmasında emeği geçmiş, tıp ve tabiyat bilimlerinin önemli eserlerinden bazılarını Türkçe’ye çevirmiştir. Divan-ı Hümayûn katiplerinden Mehmed Emin Şükühi Efendi’nin oğlu, Hekimbaşı Abdülhak Molla’nın ağabeyi, Abdülhak Hamid’in büyük amcasıdır. Büyük bir ihtimalle Süleymaniye Tıp Medresesi’nde okuduktan ve hekimlik deneyimi kazandıktan sonra, 1791’de Sinan Ağa Medresesi Müderrisliğine (asistan), 1796’da saray hekimliğine, 1803’te Padişah III. Selim’in hekimbaşlığına getirildi. 1807’de Padişah III. Selim’in tahttan indirilmesi üzerine bu görevine son verildiyse de, on yıl sonra, Padişah II. Mahmud zamanında yeniden hekimbaşı yapıldı.
Doğu ve Batı dillerinden birçoğunu kendi çabasıyla öğrenen Mustafa Behçet Efendi, 18. yüzyılın ünlü tabiyat bilginlerinden Buffon’un “Genel ve Özel Tabiyat Tarihi” adlı 44 ciltlik dev eserinin iki kitabını, Arap tarihçi Abdurrahman B. Hasan el-Ceberti’nin Fransız işgali altındaki Mısır’ın birkaç yıllık tarihini günü gününe tutulmuş notlarla anlatan eserini de Türkçe’ye kazandırmıştır.
Bu arada, eski çağlardan kalma tedavi yöntemleriyle ilaçlar derlemek amacıyla yazmaya başladığı ve ancak 850 sırrı derleyebildiği “Bin Sır” adlı kitabı ölümü üzerine yarım kalmış, kardeşi Abdülhak Molla’nın bitirmeye çalıştığı bu eseri tamamlayarak yayına hazırlayan, Abdülhak Molla’nın oğlu Hayrullah Efendi olmuştur. 1834 yılında ölmüştür.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 

Mustafa Behçet Efendi Özgeçmişi

Mustafa Behçet Efendi Hayatı

Sizde Mustafa Behçet Efendi ile ilgili bildiklerinizi paylaşır mısınız ?

Mustafa Behçet Efendi biyografisi 295 defa okunmuştur. [949]