Mühimmat (Cephane) Nedir

Mühimmat (Cephane) Nedir ? Mühimmat (Cephane) Ne demek ?

1-)Alm. Munıtıon, Fr. Munıtıon (f), İng. Ammurıtıon. Personele, malzemeye veya askeri hedeflere zarar vermek için bir yere yerleştirilen, atılan ve havadan bırakılan, güdümlü olarak veya diğer bir şekilde yönetilen patlayıcı veya kimyevi, biyolojik ve radyolojik bir maddeyi veya maddeleri ihtiva eden harp malzemeleri.

Tarihçesi: Silah, insanoğlunun aralarındaki ilk mücadelelerinde taş, sopa olarak doğmuştur. Taş; bugünkü merminin atası olup, önceleri silah idi. Silahların geçirdiği safhalarla birlikte mermiler de geliştirilmiş ve bugünkü duruma getirilmiştir.

Eldeki bilgilere göre kara barutun miladdan 400-600 yıl önce bulunmasından sonra ateşli silahlar yapılmaya başlanmıştır. İlk yapılan ateşli silah (top)tur. On beşinci yüzyıla kadar mermiler, taş gülleler halinde olup, toplarda çoğunlukla kalelerde ve kalelerin muhasaralarında kullanılırdı.

Türkler, Anadolu’ya geldikten sonra topçuluğa önem verdiler. Osmanlıların muharebelerdeki başarılarında, topun önemli bir yeri vardır.

Fatih Sultan Mehmed Han zamanında başlayan Osmanlı topçuluğu; top Mühendisleri Muslihiddin ve Sarıca Sekban ile ustabaşı Macar Urban gibi döküm ustalarının bir araya getirilmeleri ile daha da gelişmiştir. Fatih Sultan Mehmed Han, topun ve mermilerin balistik hesaplarını bizzat kendisi yapıyor ve topa göre mermiyi tesbit ediyordu. İstanbul’un kuşatılmasında kullanılan ağır toplardan atılan gülleler mermerden olup, 100 kg barut hakkı kullanılıyordu. Bu mermer güllelerin ağırlığı 528 kilogramdı. Ayrıca İstanbul fethinde kullanılan demirden yuvarlak gülleler döküldü.

Fatih Sultan Mehmed Han topçu tekniğinde bulduğu yeniliğe (Bkz. Top, Topçuluk) paralel olarak mermilerde de değişiklik yaptı. 1450’li yıllarda ilk defa vuruşta paralanıp etrafa parçalar saçan taş ve metal parçalarıyla dolu içi oyulmuş gülleler kullanması, bu günkü şarapnelin öncüsü olarak topçuluk devrini başlatmıştır.

1858 yılında top namlularına da yiv yapıldı ve gülleler uzun mermi şekline döndürüldü. Fatih’in İstanbul’un fethinde kullandığı mermilerin biraz değişiği olarak, içinde karabarut ve misket bulunan mermiler Avrupa’da ancak bu tarihlerde yapıldı. Güllelerin terkinden sonra, bütün mermilere tapa tatbik edildi. Bu tapalar; hedefe çarpınca mermiyi paralandıran (Desmarets) müsademeli tapalar ile 500-800, 1000 ve 1200 metrelik menzillerde mermileri havada paralandıran ihtiraklı tapalardı.

1880’li yıllara kadar ağızdan dolan toplarda kama tertibatına yer verildi ve krupp fabrikasında yapılan namlulara uygun mermiler yapıldı.

Hafif silahlardaki gelişmeler, tabanca ve tüfek mermilerinin değişimine sebep oldu. Barutlar kovan içerisine konarak çekirdek ile kovan birleşerek fişek şeklini aldı.

1900’lü yıllardan itibaren hafif ve ağır silahlardan bilhassa topların yapımında çeşitli mermiler kullanılmaya başlandı. Hedeflerin cinslerine ve mukavemetlerine göre mermilerin çeşitleri arttı. Zırhlara ve tanklara karşı mermiler yapıldı.

Çukur imlalı mermilerin içindeki, ortası konik şekilde olan boşluğuna infilak maddesi konur, merminin tanka çarpması ile infilak enerjisi yani ısı ve basınç, hedef yüzeyinde dar bir alanda toplanarak zırhı deler. Birinci Dünya Savaşına kadar sadece hafif silahların ve topların mermilerinde gelişmeler oldu. Bu arada el bombaları ve mayınlar yapılıp kullanılmaya başlandı.

İkinci Dünya Savaşından itibaren günümüze kadar olan gelişmeler, atom başlıklı mermiler, roketler ve füzeler şeklinde olmuştur. Mermilerdeki 40-50 senelik çok kısa bir zamanda olan bu son gelişmeler, eski devirlerdeki gelişmelerle hiç bir surette kıyas kabul etmez ölçüdedir.

Günümüzde kullanılan mühimmat iki bölümde incelenir:

A. Hafif silah mühimmatı (cephanesi): Çapları 15,24 mm (0,06 inç) veya daha küçük silahlarda kullanılan cephaneye denir. Hafif silah cephanesinde komple bir atıma “fişek” denir. Bir hafif silah fişeği mermi, kovan, sevk barutu ve kapsülden ibarettir. Fişeğin çapı, silahın çapı ile söylenir. Amerikan cephanesinde kalibre bizde ise milimetre ile ifade edilir. Mesela, 30 kalibrelik bir fişek 7.62 milimetrenin karşılığıdır.

Mermi: Mühimmatın içinde bir eleman olup, doğrudan doğruya veya paçrası ile hedefte tesir meydana getirir. Modern hafif silah mermileri, zırh delmek, yangın çıkarmak veya canlı hedeflere karşı kullanılmak gibi özel maksatlar için gayet hassas olarak yapılmışlardır. Mermi, yer yüzündeki bütün değişik ısı ve hava şartlarında kullanılabilmeli ve her türlü şartlar altında depo edilebilmelidir. Mermilerin gövdesi silindir şeklindedir. Bu kısım bütün uzunluğunca silahın set ve yivleri vasıtası ile çok az miktarda kesilerek merminin dönmesini sağlar. Baş kısımlar toplu tabanca, yarı otomatik tabanca ve makinalı tabanca fişeklerinde yuvarlak, tüfek ve makinalı tüfek fişeklerinde sivridir. Dip kısmı ise, silindirik veya koniktir. Presle, gömlek içe doğru bükülerek, çekirdek üstüne kapatılmıştır.

Fişek kovanı: Pirinç levhalar, fabrikada evvela zımbalanıp yuvarlak şekilde kesilir. Sonra birçok presten geçerek kovan şekli verilir. Tavlama ameliyesine tabi tutularak lüzumu kadar sertleştirilen kovan mekanizma tırnak tertibatının çekmesi için, tırnaklı yapılır. Kovan dip tablasının kenarları nisbeten daha kalın yapılıdır ve ortasına da kapsülün geçmesi için bir delik açılmıştır. Kovanın üç vazifesi vardır. Bunlardan birincisi sevk barutu, kapsül ve mermiyi bir araya getirmek, ikincisi sevk barutunu rutubetten korumak, üçüncüsü ise atış anında sevk barutunun basıncı ile boyun kısmının şişerek geriye gaz kaçırmasını önlemektir.

Kapsül: Kapsül, kovanlarının dip kısmına pres edilerek geçirilir. Yumuşak madenden yapılmış bir yüksüktür. Kapsül eczası (Fülmenat dömerkür) bunun içine konur. Ucu kapsül eczasına doğru uzanmış bir örsten müteşekkildir. İğne kapsüle çarptığı zaman diskle örs arasında sıkışan kapsül eczası ateşlenir. Alevi, kapsülün önündeki alev kanalından, kovanın içindeki sevk barutunu tutuşturur. Kapsülün madeni fişeğin cinsine göre değişebilir.

Sevk barutu: Hafif silah cephanesinde kullanılan sevk barutu, dumansız baruttur. Barut hakkının ağırlığı; kullanılan silahın tayin edilmiş limitleri dahilinde, istenilen mermi hızını sağlayacak hazne basıncını temin maksadı ile, her bir barut kafilesine göre ayarlanır. Bunun için 7.62 milimetrelik cephaneye yaklaşık olarak 3.25 g, 12,7 lik fişeklere de 15,5 g barut konur.

Hafif silah mühimmatı (cephanesi) kullanıldığı maksatlara göre Muharebe Fişekleri ve Özel Fişekler şeklinde ikiye ayrılır.

1. Muharebe fişekleri:

a) Normal (sivri) fişek: Canlı hedeflere ve mukavemeti az madeni hedeflere karşı kullanılır.

b) Çelik çekirdekli fişek: Uçaklara, hafif zırhlı araçlara ve normal mermilere mukavemet eden diğer hedeflere karşı kullanılır.

c) Yangın fişeği: Yangın çıkarma maksadıyla kullanılır.

d) İzli fişek: Atışı gözle takip edebilmek için kullanılır. Yangın çıkarmak ve işaret vermek maksadıyla ikinci derecede kullanılır.

e) Çelik çekirdekli yangın fişeği: Zırh delme ve yangın çıkartmak için kullanılır.

f) İzli çelik çekirdekli yangın fişeği: Çelik çekirdekli yangın fişeği gibidir. Ayrıca iz maddesi vardır.

g) Bomba sevk fişeği: Barutla dolu mermisiz bir fişektir. Tüfek bombalarının atılması için kullanılır.

2. Özel fişekler:

a) Manevra fişeği: İçinde barut bulunan mermisiz kovandan ibarettir. Eğitim, tatbikat, manevralarda ve merasimlerde kullanılır. Türk tipi manevra fişeklerinde sevk barutu olarak kara barut kullanılır. Tahta çekirdekleri vardır.

b) Talim (eğitim) fişeği: Silahın çalışmasını öğrenmek, tetik düşürmek, dolduruş eğitimlerini yapmak ve öğrenmek için kullanılır.

c) Sistem fişeği: Normal fişeğe benzer. Yalnız silah ve namlusunun mukavemet tecrübesinde kullanılır.

d) Namlucuk fişeği: Namlucuk atış eğitimi için kullanılır.

e) Dağılır mermili fişek: Uçaklara karşı eğitim atışlarında kullanılır. Hedefe vurunca mermi dağılır.

B. Ağır silah mühimmatı (cephanesi): Çapları 15.24 milimetreden daha büyük silahlarda kullanılan mühimmattır. Bomba ve mayınlar da bu gruba dahildir.

Topçu mermilerinin çeşitleri:

Topçu mermileri, genellikle şekilleri bakımından birbirlerine az çok benzerler. Bunların silindirik gövdelerinin içi maksada göre bazan boş bazan da çeşitli infilak (patlayıcı) maddeleriyle doludur. Yahut da kimyevi maddeler konur. Mermi gövdesinin içindeki patlayıcı veya kimyevi maddenin cinsi, mermilerin çeşitlerini meydana getirir. Bu bakımdan mermilerden beklenen tesir ve kullanma maksatları değişir.

1. Geliştirilmiş klasik cephane (GKC): Dipten fırlatmalı mermilerdir. Bu mermiler ihtiraklı (yanmalı) tapa ile ateşlenirler ve içinde bombacıklar bulunan tali mühimmatla doldurulmuşlardır. Tali mühimmat ve bu bombacıklar, merminin dip tarafından dışarıya atılırlar ve hedef bölgesine yayılırlar. Bu mermiler iki çeşittir.

a) Antipersonel (AP) mermiler: Açıktaki personele karşı çok etkilidirler. Tapa çalıştığı zaman tutuşan kara barut, mermi gövdesinin içinde bulunan bombacıkları iterek, dip tarafından dışarıya doğru akar. Bombacık dışarı çıkınca, üzerindeki küçük kanatlar yukarıya doğru açılır. Bu kanatlar bombacığı kurar ve onu uçuşta dengeli bir duruma getirir. Bombacığın alt tarafındaki vurucu madensel levha yere değince, çelik top şeklindeki bombacık, 1,5-2 m kadar havaya fırlar ve parçalanır.

b) Çift amaçlı (ÇA-DP) GKC: Hafif zırhlı araçlarla diğer malzemeye karşı çok etkili olduğu gibi, aynı zamanda personele karşı da etkilidir. İnce uzun bir şerit, bombacığı kurar ve onu dengeli bir duruma getirir. Araca çarpınca, hafif zırhlı araçları delme kabiliyetinde olan boşluklu imla haklı bombacık parçalanır. Ayrıca bomba parçaları dışarıya doğru fırlar.

Her geliştirilmiş klasik cephanede bulunan bombacıkların sayısı silahların çapı ve mermi cinsine göre değişir. Mesela; 105 milimetrelik M 444 mermisinde (AP) bombacık sayısı 18 adet, 203 milimetrelik M 509 mermisinde (ÇA-DP) bombacık sayısı 195 adettir.

2. XM 836 mermisi: Geliştirilmiş klasik mühimmatın en yenisi olanlardan biri de XM 836 mermisidir. Milimetrik dalga boylu bir radar cihazı ile ateşlenen ve parçalara ayrılabilen bir harp başlığı vasıtasıyla, zırhlı araçların tepesine dik olarak atılabilen bir mermidir.

3. M 712 Topla atılan güdümlü mermi: Tanklara ve yüksek öncelikli hedeflere karşı kullanılır. 3 ila 16 km mesafedeki lazer ışını ile tesbit edilen hedeflerden çıkan enerjiyle çalışır. Vuruş ihtimali çok yüksektir. Mermi namlu içinden çok büyük bir itme gücü ile atılır. Mermi namluyu terk eder etmez, gerideki kontrol yüzeyi açılır. Tapa ve güdüm sistemi faaliyete geçer. Uzun mesafelerde ve müsait olmayan hava şartlarında arama ve hedef tesbiti için mermi, normal balistik mermi yolunu takip eder; arama ve hedef tesbiti için alçak uçuşa programlanır. Hedefe vuruş sağlanıncaya kadar güdüm devam eder.


Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 

Sizde içinde Mühimmat (Cephane) kelimesi geçen bir şeyler paylaşın !

Mühimmat (Cephane) kelimesi anlamı 6 defa okunmuştur. [239299] Mühimmat (Cephane) kelime anlamı, Mühimmat (Cephane) nedir, Mühimmat (Cephane) ne demek, Mühimmat (Cephane) sözlük anlamı

Paylaş