Planlama Nedir

1-)Alm. Planung (f), Fr. Planing (m), İng. Planning. Bir ekonomide gayelere optimum şekilde ulaşmada kullanılan bir iktisadi strateji aracı ve üretim bölüşüm, yatırım ve tüketime dair ekonomik işlemlerde kullanılan bir sistem. Planlama, belirli ekonomik hedeflerin tespiti ve bu hedeflere ulaşmak için gerekli usullerdir. Planlama matematiksel olarak bir “sınırlamalı maksimizasyon”dur. Planlama belirli bir ekonomik gayeye ulaşmak ve onu açığa çıkartmak için ekonominin elindeki kıt kaynakları kullanma biçimini belirler.

Planlamanın tatbik edildiği sahalar çok fazladır. Bir devletin kendine has savunma strateji planlaması olabileceği gibi, NATO veya diğer savunma kuruluşlarının da ortak savunma planlamaları vardır. Planlamanın en dar çerçeve içerisinde tatbik edildiği saha üretim ve donatım planlamasıdır. Bu planlamada işletmenin bir işi en verimli şekilde yapması için uygun malzeme, insan ve makina gücünü uygun zamanlamalarla kullanarak işin belli bir sıraya göre yapılması dikkate alınır.

Planlamanın girdiği bir saha da, arazi planlamasıdır. Memleket çapında arazinin en iyi bir şekilde değerlendirilmesi ve ekonomik gelirin arttırılması için dağıtımının planlanması lazımdır. Bir arazi planlaması yapılırken az gelişmiş bölgenin canlandırılması, nüfusun bölgelere eşit dağılımı gözönünde bulundurulur. Böylece göçler önlenmiş, belli bölgelerde ani nüfus patlamaları ile doğacak sosyo-ekonomik problemler önceden çözülmüş olur.

Planlama genel anlamda hükümetlerin ekonomik ve siyasi alanlarda tasarladığı planları, aldığı tedbirleri içine alır. Devletlerin iktisadi ve siyasi alanda hazırladıkları planlamaya kalkınma planlaması denir ve belli zaman süresi içinde planlama işlerinin tamamlanması ile arkasından yeni planlama yapılması esas alınır. Ekonomik yapıya göre planlama, ya devlete ait olur veya özel mülkiyeti de dikkate alacak şekilde olur. İlk devlet kalkınma planlaması komünist Rusya ve Nazi Almanya’sında tatbik edilmiş, batı devletlerinde beş yıllık kısa süreli kalkınma planları 1960’larda uygulanmaya başlamıştır.

Türkiye’de ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı, özellikle sanayinin ve tarımın yurt seviyesinde dengeli ve uyumlu biçimde hızla gelişmesini, ülke kaynaklarının döküm ve değerlendirmesini yaparak verimli şekilde kullanılmasını planlamak ve bu gayeyle gerekli teşkilatı kurmak devletin görevidir. Devlet bu görevini gerçekleştirirken, iktisadi kalkınmayı plana bağlaması ve kalkınma planı yapması mecburidir. Kalkınma planları, Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlandıktan sonra, Başbakanlığa sunulur. Yüksek Planlama Kurulu planı tetkikle rapor halinde Bakanlar Kuruluna sevk eder. Bakanlar Kurulunun onayından geçen planlama tasarısı, Meclise sunularak kanunla onaylanır.

Kalkınma planlamasının başarılı olması uzun vadeli bütçe planlaması, hedef ve stratejisi bulunan devletlerde mümkündür. Planlamanın başarılı olması ayrıca bilgi toplayan müesseselerin mevcut olmasıyla da ilgilidir. Devlet İstatistik Enstitüsünün planlamadaki önemi büyüktür.

Bir ekonomide uygulanacak planın hazırlanması, çeşitli safhaları gerekli kılar. Bu durum safhaların birbirlerine bağlanmasında ve koordinasyonun, planın gerçekleşme derecesinde çok büyük rol oynar.

Genel olarak planlama çeşitleri: Nüfus Planlaması (5 yıllık), Kalkınma Planlaması, Üretim Planlaması, (ihracat), Satış Planlaması(Pazarlama), Yedek Parça Planlaması, Tezgah ve Yedekleri Planlaması, Âile Planlaması vs. gibi çeşitleri vardır.

2-)Hükumet tarafından ulaşılacak amaçları belirleyen, tarım, ulaşım, sanayi vb. kesimlerdeki artış ölçüsünü tespit eden ve uygulanması gerekli çareleri önceden gösteren ekonomik, sosyal programın belli süreler için hazırlanması işi.

3-)Planlamak işi.

4-)Bk. tasarlama

Bu bilgi faydalı oldu mu ?