Porto Riko Nedir

Porto Riko Nedir ? Porto Riko Ne demek ?

1-)DEVLETİN ADI : Porto Riko Müstemlekesi (Sömürgesi)

Başkenti : San Juan

YÜZÖLÇÜMÜ : 9.104 km2

NÜFÛSU : 3.308.000

RESMÎ DİLİ : İspanyolca ve İngilizce

DÎNİ : Hıristiyanlık (Katolik)

PARABİRİMİ : Amerikan Doları (=100 sent)

Güney Amerika kıtasının kuzeyinde, Karayib Denizinde bulunan Büyük Antil Adalarının en doğusunda yer alan ve ABD’ye bağlı olarak geniş ölçüde kendi kendisini yöneten bir eyalet. 17°56’ ve 18°31’ kuzey enlemleriyle, 65°35’ ve 67°16’ batı boylamları arasında yer alır.

Tarihi

Porto Riko’nun bilinen ilk yerlileri Taino Kızılderilileridir. Ada ilk olarak beyazlar tarafından, 1493 yılında bulundu. Christopher Columbus adanın adını değiştirerek San Juan Bautista adını verdi. 1521 yılına kadar bu isimle bilindi. Bundan sonra Porto Riko adını aldı.

1625 yılında adaya İskoçlar saldırdı ve başşehir San Juan’ı yakıp yıktılar. 1797 yılında ise İngiltere San Juan’ı işgal etmek için teşebbüs ettiyse de, başarısız oldu. Beyazların gelmesiyle başlayan köle ticareti ancak 1873 yılında yasaklanabildi. 1897 yılında İspanya, Porto Riko’ya “otonom hükümet” hakkı tanıdı. Böylece 300 yıllık İspanyol sömürgeciliği son buldu. İspanyolları adadan uzaklaştıran başlıca sebep, 1898 Amerika-İspanya savaşı oldu.Savaşın sonunda imzalanan Paris Antlaşmasıyla, İspanya, Porto Riko’yu Amerika’ya bıraktı.Mahalli bir hükümet kurularak, Porto Riko bir Amerikan kolonisi oldu. 1940 yılında yapılan seçimleri, İspanyol idaresi döneminin en son başbakanı olan Luis Munoz Marin’in partisi kazandı. 1942 yılında hükümet “Pootstrap Hareketi” adıyla başarılı bir kalkınma programı hazırladı. 1947 yılında ada halkı “kendi idarecisini kendisi seçme” hakkını kazandı. 1950 yılında ise, “Amerikan eyaleti” statüsüne girdi. 1964 yılında genel valiliğe Sanchez Vilella getirildi. 1972 seçimlerini ise Demokratik Parti kazandı. Rafael Herrandez Colon vali oldu. 1975 yılında Eyalet Statüsü yerine “Serbest Birleşik Devlet” haline getirildi. 1981 yılında yapılan seçimleri ise Romero Borcelo kazandı.

Fiziki Yapı

Porto Riko, GüneyAmerika kıtasının kuzeyinde,Karayib Denizinde bulunan Büyük Antil Adalarının en doğusunda bulunan bir ada devletidir. Yengeç dönencesinin güneyinde olup, Haiti Adasından yaklaşık 80 km uzaklıktadır. Panama Kanalında ve Karayip Denizine uzanan ana giriş yolunun hemen ağzında stratejik bir mevkidedir. Batısında Dominik Cumhuriyeti ve doğusunda ABD’nin VirginAdaları yer alır.

Kabaca dikdörtgen bir şekle sahip olup, doğudan batıya yaklaşık 160 km ve kuzeyden güneye 55 km uzunluktadır. Kendisine bağlı Vieques (Yengeç Adası), Culebra ve Mona adalarıyla birlikte toplam olarak 8897 km2 civarında yüzölçüme sahiptir. Yaklaşık 120 km genişlikteki Mona Geçitiyle Hispaniola (İspanyol Adası) Adasından ayrılır.

Porto Riko topraklarının dörtte üçü dağlıktır. Kıyıları ise oldukça girintili çıkıntılıdır. Adanın ana dağ silsilesini Cordillera Dağları teşkil eder. Bu dağlarda yer alan Cerro de Punta Tepesi 1338 m ile ülkenin en yüksek tepesidir. Adada yaklaşık 1000 tane küçük nehir vardır. Ancak bunlardan 45 tanesi denize kadar ulaşabilir. Loiza, La Plata, Manati,Anasco, Caonillas ve Arecibo başlıca büyük nehirleridir. Tabii göl yoktur, bunun yerine hidroelektrik enerji programı neticesi meydana gelen sun’i göller mevcuttur.

İklim

Genel olarak tropikal deniz iklimi hüküm sürer. Sıcaklık ve yağış dağılımı (ılımlı) kuzeydoğu alize rüzgarlarına bağlı olarak değişir. Kuzey kıyı bölgelerinde aylık sıcaklık yazın 27°C ve kışın 24°C civarındadır. Nem miktarı yaz aylarında oldukça yüksek olup, özellikle Mayıs ve Eylül ayları arasındaki yağışlar hemen hemen 1500 mm’yi bulmaktadır. Güney kıyı bölgelerinde ise sıcaklık biraz daha fazladır. Dağlık alanlarda ise 22°C civarında değişir. Yağış miktarı kuzeye nazaran düşük olup, 500 mm civarındadır.

Tabii Kaynakları

Porto Riko topraklarının sadece üçte biri ekime elverişlidir. Bunun ise ancak % 5’i verimlidir. Yaklaşık 37.000 hektarlık bir ormanlık arazi mevcuttur. Ülkedeki mevcut nehirlerden ülke elektriğinin yaklaşık % 3’ü hidroelektrik olarak sağlanabilmektedir. Yeraltı kaynakları olarak bakır ve fosfat mevcuttur. Ayrıca petrol rezervlerinin olduğu tahmin edilmektedir. Porto Riko şişe ve cam yapımına uygun zengin kumluklara sahiptir. Mevcut mermer taşları ve kireçtaşı diğer önemli tabii kaynaklarıdır. Altın yatakları az da olsa mevcuttur. Porto Riko’nun tropikal bitki örtüsü çok çeşitli türde bitkileri ihtiva eder. Kıyı ve bataklık bölgelerde mangrov ve kokanat, dağlık bölgelerde ise cengeller mevcuttur. Bunlar arasında orkideler, eğrelti otları, yumuşak tahtalı balsa (yağruma), maun ve sert tahtalı tropikal ağaçlar çoğunluktadır. Güneybatıda ise çöl bitkileri yer alır.

Porto Riko’da hayvan türü olarak çok çeşitli cinste kuşlar, birkaç zararsız yılan, soyları oldukça çok olan küçük kertenkeleler ve az miktarda da ağaç kurbağası vardır.

Nüfus ve Sosyal Hayat

Porto Riko nüfusunun üst tabakasını genellikle saf İspanyol asıllı insanlar meydana getirirken, halkın büyük bir bölümü Kızılderililer ve siyah nesil insanlardan teşekkül etmiştir. İspanyolca, konuşulan müşterek dildir. Ayrıca üst tabaka arasında İngilizce yaygındır. Yirminci yüzyılla birlikte üst ve alt tabaka insanlarından başka bir de orta tabaka meydana gelmiştir. Halkın çoğunluğu katoliktir. Halkın adetleri, esas olarak İspanyol hayat tarzının Amerikan nüfuzu ile değişikliğe uğramış bir şeklin tesirindedir.

Porto Riko nüfusu 3.308.000’dir. Kilometrekareye 363 kişi düşer.

Porto Riko kültür bakımından, iki ayrı dile parelel olarak İspanyol veAnglo Amerikan (İngiliz asıllı Amerikalılar) kültürlerinin tesiri altındadır. Eğitim ve öğretimde ilk ve orta okullarda İspanyolca, üniversitelerde başlangıç olarak İngilizce kullanılır. Ülkede beş üniversite mevcuttur. Ayrıca özel ve tatil dönemi okul ve eğitim merkezleri vardır. Okuma-yazma oranı % 92’dir. Başşehir San Juan ülkenin en önemli, endüstri, ticaret ve kültür merkezidir. Ayrıca zengin bir tabiat manzarasına sahiptir. Özellikle “Altın Sahili” her yıl bir milyonun üzerinde turisti Porto Riko’ya çeker. Moyagüez ve Ponce gibi diğer şehirleri az gelişmiş ve küçüktür.

Siyasi Hayat

Porto Riko, geniş ölçüde kendi kendini yönetme hakkına sahip olan bir ABD müstemlekesidir. Ülkenin idaresi bir valinin elindedir. Dört yıllık bir süre için seçilir ve vali kendi yerine halefini seçebilir. Parlamentosu bir senato ve bir millet meclisinden meydana gelir. Senato 27 üyeli olup, dört yıllığına seçilir. Millet meclisi ise normal olarak 51 üyeden teşekkül eder ve yine dört yıllığına seçilir.

Porto Riko, idari olarak herbiri bir şehri veya bir kasabayı ihtiva eden 78 kontluğa bölünmüştür. Bunlardan San Juan ülkenin başşehridir. Diğer büyük şehirleriyse Bayaman, Carolina, Canguas, Moyagüez ve Guaynabo’dur.

Ülke yönetimi bir vali ve 14 üyeli bir bakanlar kurulu kanalıyla yürütülür.

Ekonomi

Önceleri tarıma dayalı olan ülke ekonomisi, bugün için daha çok imalatçılık ve turizm gelirleriyle ayaktadır. Her ne kadar federal hükümet vergisinden muafsa da ekonomik açıdan ABD’nin nüfuzu altındadır. Para birimi olarak dolar kullanılır ve sınırsız serbest ticaret hakkına sahiptir. Dolayısıyla ABD’de mevcut olacak her türlü ekonomik değişikliğin tesiri altındadır. Tekstil, gıda maddeleri, şeker fabrikaları, sigara sanayii, kağıt endüstrisi, mobilyacılık, kauçuk ve plastik eşyalar, metal sanayii, makina ve aletler sanayii önde gelen gelir kaynaklarıdır.

Tarım ürünleri arasında şekerkamışı, kahve ve tütün başta gelir. Tüketim maddelerinin % 60’a yakın bir bölümü ABD’den gelmektedir. Ham petrolü Venezuella’dan alır. Dış ticaretini ABD ve Venezuella’dan başka Karayib Denizi ülkeleriyle de yürütmektedir.

Porto Riko kum, çakıl, taş, çimento ve kalay üretiminden önemli gelirler elde etmektedir. Ülkeye her yıl gelen yaklaşık bir milyonun üzerinde turist, ekonomik gelirlerin büyük bir bölümünü meydana getirir. San Juan milletlerarası havalimanı adanın en büyük havaalanıdır. Ayrıca Ponce’de bir havaalanı mevcuttur. Demiryolu olmadığından, ulaşım büyük ölçüde otomobillerle yapılır. Karayollarının uzunluğu yaklaşık 9350 km’dir. Sadece şekerkamışı taşımacılığında kullanılan 96 km’lik bir özel demiryolu hattı vardır. Porto Riko büyük ölçüde okyanus gemiciliğine muhtaçtır. Kendisine ait ticaret filosu 12 büyük yük gemisi ve yaklaşık 12.000 kadar da küçük gemi (mavna) dan meydana gelir.


Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 


  • Porto Riko asıllı bir aileden gelen New York’lu  Sarai’nin İstanbul’daki feci sonu, Türkiye gibi Amerika’da da büyük ses getirdi.
  • Son çeyrekteki dönüşle Porto Riko buluşması kötü başlayıp mutlu sonla biten bir film gibiydi.

Sizde içinde Porto Riko kelimesi geçen bir şeyler paylaşın !

Porto Riko kelimesi anlamı 128 defa okunmuştur. [239762] Porto Riko kelime anlamı, Porto Riko nedir, Porto Riko ne demek, Porto Riko sözlük anlamı

Paylaş