Sadrazam Nedir

Sadrazam Nedir ? Sadrazam Ne demek ?

1-)Alm. Grosswesir (m), Fr. Grand Vizir (m), İng. Grand Vizier. Osmanlı devlet teşkilatında padişahtan sonra devletin en yüksek rütbeli idarecisi. Sadrazam, “veziriazam” diye de bilinir ve padişahın mutlak vekili olarak devlet işlerini idare ederdi. Sadrazamlara ayrıca “sadr-ı ali, vekil-i mutlak, sahib-i devlet, zat-ı asafi” gibi ünvanlar da verilirdi.

Osmanlı Devletinin kuruluş devresinde, sadrazama sadece vezir denilirdi. Devletin ilk vezirleri hep ilmiye sınıfına mensup devlet adamları arasından seçilirdi. Orhan Gazi devrindeki Vezir Alaeddin Paşa, Ahmed Paşa bin Mahmud, Hacı Paşa ve Sinaneddin Yusuf Paşa ilmiye sınıfından vezirliğe getirilmişler; aynı şekilde Çandarlı Kara Halil ile oğulları da kazaskerlikten vezir olmuşlardır. Devletin ilk zamanlarında bir vezir bulunmaktayken, Sultan Birinci Murad Han zamanından itibaren vezir sayısı artınca hükümdarın vekili olan veziri diğerlerinden ayırmak üzere “veziriazam” veya “sadrazam” ünvanı ortaya çıktı. Tarihlerde belirtildiğine göre, ilk veziriazam, Çandarlı Halil Hayreddin Paşadır. On beşinci asır sonlarına kadar vezir adedi üçü geçmedi. Vezirler; divan-ı hümayunda, kubbealtında toplanıp kendilerine verilen işlere baktıkları için, “kubbe veziri” veya “kubbenişin” adını da almışlardır.

Fatih devrinde sadrazamlık, devşirme yoluyla devlet kadrolarına giren liyakatlı devlet adamlarına da verilmeye başlandı ve bu usul on sekizinci asra kadar devam etti.

Veziriazam veya sadrazamlar hükümdarın mutlak vekili olduklarından, onun beyzi ve yüzük şeklindeki tuğralı mührünü taşırlardı. Bu sebeple sözü ve yazısı padişahın iradesi ve fermanı demekti. Nitekim Fatih Kanunnamesi’nde sadrazamın devlet içindeki yeri şu şekilde yazılıdır:

“Bilgil ki vüzera (vezirler) ve ümera (emirler)nın, vezir-i azam, başıdır, cümlenin ulusudur, cümle umurun vekil-i mutlakıdır ve malımun vekil-i defterdarıdır ve ol vezir-i azam nazırıdır ve oturmada ve durmada ve mertebede vezir-i azam cümleden mukaddemdir (önce gelir).”

Sarayda toplanan ve önemli devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı divan-ı hümayunda, Fatih Sultan Mehmed Hana kadar bizzat padişahlar reislik ederken, bu görev daha sonra veziriazamlar tarafından yerine getirilmeye başlandı. Veziriazamlar, divan-ı hümayunda neticeye kavuşturulmayan veya arza lüzum görülmeyen işleri, kendi konaklarında Pazartesi, Çarşamba, Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri ikindi ezanından sonra topladıkları divanda görüşürlerdi ki buna “ikindi divanı” adı verilirdi.

Osmanlı Devleti dahilindeki bütün tayin, azil, terfi ve yükselmelerde birinci derecedeki merci “sadaret” olup, bu işlerin hepsi sadrazamın emri ile yapılırdı. Sadrazam, sadece Enderun ile ilgili işlere karışamazdı. Padişahın seferde olmadığı zamanlarda bazı yüksek dereceli memurların muamelelerinde, hükümdarın izni alınırdı. On yedinci asra kadar padişahın mutlak vekili olma hususiyetlerini korudular. Ancak, bu devirden sonra sadrazamların tesir alanları daraldı.

Sadrazamların, devletin ekonomik hayatında da önemli rolleri vardı. 5999 akçeye kadar timarları, padişahın iradesini almaksızın hak sahiplerine verebilirlerdi. Ayrıca timarın zeamete veya bir hasın zeamete çevrilmesi gerektiğinde padişahın iradesi alındıktan sonra, verilen beratın tuğrasını mutlaka sadrazam çekerdi.

Padişahların sefere çıkmadığı durumlarda, Serdar-ı ekrem (Başkumandan) sıfatıyla orduyu sadrazamlar kumanda ederlerdi. Büyük yetkilere sahip olduklarından sefer esnasındaki bütün muameleleri yürütürlerdi. Sefere gidilirken hazine ve defterhane kayıtları da birlikte götürülür, devlet işleri ordugahtan idare edilirdi.

İstanbul’un emniyeti, halkın temel ihtiyaç maddeleriyle ilgili işler de sadrazamın vazifeleri arasındaydı. Bu işlerle İstanbul kadısı, yeniçeri ağası ve bostancıbaşı vazifeliydi. Ancak birinci derecede mesul sadrazamdı. Bunun için diğer görevlilerle birlikte sık sık İstanbul’u teftişe çıkarlar, asayiş ve esnafı kontrol ederlerdi. Vazife bittiğinde, vaziyet bir raporla padişaha arz edilirdi. Denetleme esnasında dul, yetim ve ihtiyarlara da atiyyeler (hediyeler) dağıtılarak, hayır duaları alınırdı.

Sadrazamın önemli görevlerinden biri de, kapıkulu ocaklarının üç ayda bir verilen maaşlarının dağıtılmasıydı. Yeniçerilerin ulufeleri divan-ı hümayunda, ocaklarınki paşa kapısında sadrazamın huzurunda verilirdi.

Veziriazamların “iç ve dış halkı” denilen kalabalık maiyetleri ve kendilerinin besledikleri askeri kuvvetleri vardı. Buna “kapı halkı” denilirdi. Ayrıca maiyetinde bulunan kethüda, reisülküttab, çavuşbaşı, tezkireci, mektupçu, amedci, teşrifatçı, divitdar ve telhisçi gibi vazifeliler de sarayla irtibatı sağlarlardı. Veziriazamların kapı halkı, asker olanlar haricinde 300 ile 1000 kişi arasında değişirdi. Sadrazamların bu kadar kalabalık maiyetleri dolayısıyla masrafları çoktu. Bu sebeple sadrazama gelir olarak haslar tahsis edilirdi. Has bölgesindeki vergiler olan bu gelir, iki milyon sekiz yüz bin akçe civarında olurdu. Bundan başka “caize” denilen padişaha gelen haraclarda, bir miktar sadrazamın hissesi vardı. On sekizinci asırda Kıbrıs geliri sadrazama verilmişse de, bu gelir devamlı olmamıştır. Emekli olması halinde, yüz elli bin akçe senelik maaş alırdı. Bazan da bir yerin geliri“arpalık” olarak buna eklenebilirdi.

Sadrazamlar, divan günlerinde ve sefer esnasında mücevveze kavuk giyerlerdi. Arasıra ise kallavi kavuk kullanırlardı. Elbise olarak da kumaş üstlük ve lokmalı kumaştan iç kaftan giymeleri kanundu. Fes giyilmeğe başlanılmasından sonra ise, merasimlerde kenarı sırmalı fes ve yakası som, sırmaları beyaz çuhadan harvani ve çuha elbise giymeye başladılar.

Sadrazamlık ünvanı, 1838 senesine kadar devam etti. Sultan İkinci Mahmud Han (1808-1830), devlet teşkilatında yaptığı değişiklikler sırasında, sadrazam yerine başvekil’in kullanılmasını emretti. Ancak bir sene sonra tekrar sadrazam ünvanı kullanılmaya başlandı. 1878’de tekrar başvekil ünvanı konuldu. 1882 senesinde ise, sadrazam kelimesine dönüldü ve 1922 senesinde Osmanlı Devletinin yıkılışına kadar kullanıldı. Osmanlı Devletinde 215 kişi sadrazamlık makamına getirildi. Tekrarlarla 292 defa sadrazam tayini yapılmıştır.

Osmanlı Sadrazamları, Sadaret Tarihleri ve Müddeti:

1. Alaeddin Paşa bin Hacı Kemaleddin (Takriben 1320-1331, on bir yıl)

2. Mahmudoğlu Nizameddin Ahmed Paşa (Takriben 1331-1348, on yedi yıl)

3. Hacı Paşa (Takriben 1348-1349, bir yıl)

4. Sinaneddin Yusuf Paşa (Takriben 1349-1364, on beş yıl)

5. Çandarlızade Kara Halil Hayreddin Paşa bin Ali (?.9.1364-22.1.1387, yirmi iki yıl, dört ay)

6. Çandarlızade Ali Paşa (22.1.1387-18.12.1406, on dokuz yıl, on ay, yirmi yedi gün)

7. İmamzade Halil Paşa (18.12.1406-1413, yedi yıl)

8. Amasyalıoğlu Bayezid Paşa (1413-?.7.1421, sekiz yıl)

9. Çandarlızade Birinci İbrahim Paşa (?.7.1421-25.8.1429, sekiz yıl, bir ay)

10. Danişmendoğlu Mehmed Nizameddin Paşa (28.8.1429-1438, dokuz yıl)

11. Çandarlızade İkinci Halil Hayreddin Paşa (1438-1.6.1453, on beş yıl)

12. Veli Mahmud Paşa (1.6.1453-1466, 1472-1474, on beş yıl)

13. Rum Mehmed Paşa (1466-1469, üç yıl)

14. İshak Paşa (1469-1472, 4.6.1481-1482, dört yıl)

15. Gedik Ahmed Paşa (1474-1477, üç yıl)

16. Karamani Mehmed Paşa (1477-4.5.1481, dört yıl)

17. Davud Paşa (1482-8.3.1497, on beş yıl)

18. Hersekzade Ahmed Paşa (8.3.1497-8.3.1498, 1503-7.9.1506, 1511-1512, 18.12.1514, 4.3.1515-25.4.1516, yedi yıl, altı ay, yirmi yedi gün)

19. Çandarlızade İkinci İbrahim Paşa (?.8.1498-?.8.1499, bir yıl)

20. Mesih Paşa (?.8.1499-1501, iki yıl)

21. Şehid Hadim AliPaşa (1501-1503, 7.9.1509-?.7.1511, altı yıl, on ay)

22. Koca Mustafa Paşa (1511-?.12.1512, bir yıl)

23. Dukaginoğlu Ahmed Paşa (?.12.1512-4.3.1515, iki yıl, üç ay)

24. Şehid Hadım Sinan Paşa (26.4.1516-22.1.1517, bir yıl, sekiz ay, yirmi altı gün)

25. Yunus Paşa (22.1.1517-27.6.1523, yedi ay, yirmi iki gün)

26. Piri Mehmed Paşa (13.9.1517-27.6.1523, beş yıl yedi ay, on dört gün)

27. Damad Makbul Maktul İbrahim Paşa (27.6.1523-15.3.1536, on iki yıl, sekiz ay, on sekiz gün)

28. Ayas Mehmed Paşa (15.3.1536-13.7.1539, üç yıl, üç ay, yirmi dokuz gün)

29. Damad Lütfi Paşa (13.7.1539-27.4.1541, bir yıl, dokuz ay, on beş gün)

30. Hadım Süleyman Paşa (27.4.1541-28.9.1544, üç yıl, yedi ay, bir gün)

31. Rüstem Paşa (28.9.1544-6.10.1553, 29.9.1555-10.7.1561, on dört yıl, dokuz ay, on dokuz gün)

32. Kara Ahmed Paşa (6.10.1553-29.9.1555, bir yıl, on bir ay, yirmi üç gün)

33. Semiz Ali Paşa (10.7.1561-28.6.1565, üç yıl, on bir ay, on dokuz gün)

34. Sokullu Mehmed Paşa (28.6.1565-12.10.1579, on dört yıl, üç ay, on beş gün)

35. Semiz Ahmed Paşa (12.10.1579-28.4.1580, altı ay, on altı gün)

36. Lala Kara Mustafa Paşa (28.4.1580-7.8.1580, üç ay, dokuz gün)

37. Koca Sinan Paşa (7.8.1580-24.12.1582, 2.4.1589-1.8.1591, 28.1.1593-16.2.1595, 7.7.1595-19.12.1595, 1.12.1595-3.4.1596; yedi yıl, dört ay, yirmi bir gün.

38. Siyavuş Paşa (24.12.1582-28.7.1584, 15.4.1586-2.4.1580, 4.4.1592-28.1.1595; beş yıl, üç ay, on altı gün)

39. Özdemiroğlu Osman Paşa (28.7.1584-30.10.1585, bir yıl, üç ay, üç gün)

40. Mesih Paşa (30.10.1585-15.4.1586, beş yıl, on altı gün)

41. Ferhad Paşa (1.8.1591-4.4.1592, 16.2.1595-7.7.1595, bir yıl, yirmi iki gün)

42. Lala Mehmed Paşa (19.11.1595-28.11.1595, dokuz gün)

43. Damad İbrahim Paşa (4.4.1596-27.10.1596, 5.12.1596-3.11.1597, 6.1.1599-10.7.1601, üç yıl, on bir ay, yirmi yedi gün)

44. Cağaloğlu Yusuf Sinan Paşa (27.10.1596-5.12.1596, bir ay, dokuz gün)

45. Hadım Hasan Paşa (3.11.1597-9.4.1598, beş ay, alt gün)

46. Cerrah Mehmed Paşa (9.4.1598-6.1.1599, sekiz ay, yirmi yedi gün)

47. Yemişci Hasan Paşa (10.7.1601-16.10.1603, iki yıl, üç ay, yedi gün)

48. Malkoç Ali Paşa (16.10.1603-26.7.1604, dokuz ay, on bir gün)

49. Sokulluzade Lala Mehmed Paşa (26.7.1604-21.6.1606, bir yıl, on ay, yirmi altı gün)

50. Derviş Mehmed Paşa (21.6.1606-9.12.1606, beş ay, on sekiz gün)

51. Kuyucu Murad Paşa (9.12.1606-5.8.1611, dört yıl, yedi ay, yirmi yedi gün)

52. Damad Gümülcineli Nasuh Paşa (5.8.1611-17.10.1614, üç yıl, iki ay, on üç gün)

53. Kara Mehmed Paşa (17.10.1614-17.11.1616, 18.1.1619-23.12.1619; üç yıl, yedi gün)

54. Damad Halil Paşa (17.11.1616-18.1.1619, 1.12.1626-6.4.1628; üç yıl, yedi ay, yedi gün)

55. Çelebi AliPaşa (23.12.1619-9.3.1621, bir yıl, iki ay, on yedi gün)

56. Ohrili HüseyinPaşa (9.3.1621-17.9.1621, altı ay, dokuz gün)

57. Dilaver Paşa (17.9.1621-19.5.1622, sekiz ay, iki gün)

58. Kara Davud Paşa (19.5.1622-13.6.1622, yirmi beş gün)

59. Mere Hüseyin Paşa (13.6.1622-8.7.1622, 5.2.1623-30.8.1623, yedi ay, on sekiz gün)

60. Lefkeli Mustafa Paşa (8.7.1622-21.9.1622, iki ay, on dört gün)

61. Hadım Mehmed Paşa (21.9.1622-5.2.1623, dört ay, on dört gün)

62. Kemankeş Ali Paşa (30.8.1623-3.4.1624, yedi ay, dört gün)

63. Çerkes Mehmed Paşa (3.4.1624-28.1.1625, dokuz ay, yirmi beş gün)

64. Müezzinzade Hafız Ahmed Paşa (28.1.1625-1.12.1626, 25.10.1631-10.2.1632, iki yıl, bir ay, yirmi gün)

65. Hüsrev Paşa (6.4.1628-25.10.1631, üç yıl, altı ay, on dokuz gün)

66. Receb Paşa (10.2.1632-18.5.1632, dört ay, on beş gün)

67. Tabanıyassı Mehmed Paşa (18.5.1632-2.2.1637, dört yıl, sekiz ay, on beş gün)

68. Bayram Paşa (2.2.1637-26.8.1638, bir yıl, altı ay, yirmi iki gün)

69. Şehid Mehmed Paşa (26.8.1638-23.12.1638, üç ay, yirmi sekiz gün)

70. Kemankeş Kara Mustafa Paşa (23.12.1638-31.1.1644) beş yıl, bir ay, sekiz gün)

71. Semih Mehmed Paşa (31.1.1644-17.12.1645, bir yıl, on ay, on yedi gün)

72. Salih Paşa (17.12.1645-16.9.1647, bir yıl, dokuz ay)

73. Kara Musa Paşa (16.9.1647-21.9.1647, beş gün)

74. Hezarpare Ahmed Paşa (21.9.1647-7.8.1648, on ay, on altı gün)

75. Mevlevi Mehmed Paşa (7.8.1648-21.5.1649, dokuz ay, on beş gün)

76. Kara Dev Murad Paşa (21.5.1649-5.8.1650, 11.5.1655-19.8.1655, bir yıl, beş ay, yirmi dört gün)

77. Melek Ahmed Paşa (5.8.1650-21.8.1651, bir yıl, on yedi gün)

78. Siyavuş Paşa (21.8.1651-27.9.1651, 5.3.1656-26.4.1656, iki ay, yirmi dokuz gün)

79. Gürcü Mehmed Paşa (27.9.1651-20.6.1652, sekiz ay, yirmi üç gün)

80. Tarhuncu Ahmed Paşa (20.6.1652-21.3.1653, dokuz ay, bir gün)

81. Derviş Mehmed Paşa (21.3.1653-28.10.1654, bir yıl, yedi ay, sekiz gün)

82. İbşir Mustafa Paşa (28.10.1654-11.5.1655, altı ay, on dört gün)

83. Süleyman Paşa (19.8.1655-28.2.1656, altı ay, on gün)

84. Deli Hüseyin Paşa (28.2.1656-5.3.1656, altı gün)

85. Zurnazen Mustafa Paşa (5.3.1656, bir gün)

86. Boynueğri Mehmed Paşa (26.4.1656-15.9.1656, dört ay, on dokuz gün)

87. Köprülü Mehmed Paşa (15.9.1656-30.10.1661, beş yıl, bir ay, on beş gün)

88. Fazıl Ahmed Paşa (30.10.1661-3.11.1676, on beş yıl, dört gün)

89. Kara Mustafa Paşa (3.11.1676-15.12.1683, yedi yıl, bir ay, on iki gün)

90. Kara İbrahim Paşa (15.12.1683-18.12.1685, iki yıl, dört gün)

91. Sarı Süleyman Paşa (18.12.1685-23.9.1687, bir yıl, dokuz ay, altı gün)

92. Abaza Siyavuş Paşa (23.9.1687-2.3.1688, beş ay, dokuz gün)

93. Ayaşlı İsmail Paşa (2.3.1688-2.5.1688, iki ay, bir gün)

94. Bekri Mustafa Paşa (2.5.1688-25.10.1689, bir yıl, beş ay, yirmi dört gün)

95. Köprülüzade Şehid Fazıl Mustafa Paşa (25.10.1689-19.8.1691, bir yıl, dokuz ay, yirmi beş gün)

96. Arabacı Ali Paşa (19.8.1691-27.3.1692, altı ay, yirmi dokuz gün)

97. Hacı Ali Paşa (27.3.1692-27.3.1693, bir yıl, bir gün)

98. Bozoklu Mustafa Paşa (27.3.1694-14.3.1694, on bir ay, on sekiz gün)

99. Sürmeli Ali Paşa (14.3.1694-2.5.1695, bir yıl, bir ay, on dokuz gün)

100. Şehid Elmas Mehmed Paşa (2.5.1695-11.9.1697, iki yıl, dört ay, on gün)

101. Amcazade Hüseyin Paşa (11.9.1697-4.9.1702, dört yıl, on bir ay, on altı gün)

102. Daltaban Mustafa Paşa (4.9.1702-24.1.1703, dört ay, yirmi gün)

103. Rami Mehmed Paşa (24.1.1703-22.8,1703, altı ay, yirmi altı gün)

104. Nişancı Ahmed Paşa (22.8.1703-17.11.1703 iki ay, yirmi altı gün)

105. Damad Enişte Hasan Paşa (17.11.1703-28.9.1704, on ay, on bir gün)

106. Kalaylıkoz Ahmed Paşa (28.9.1704-25.12.1704, iki ay, yirmi yedi gün)

107. Baltacı Mehmed Paşa (25.12.1704-3.5.1706, 18.8.1710-20.11.1711, iki yıl, yedi ay, on iki gün)

108. Çorlulu Ali Paşa (3.5.1706-16.6.1710, dört yıl, bir ay, on dört gün)

109. Köprülüzade Damad Numan Paşa (16.6.1710-18.8.1710, iki ay, iki gün)

110. Ağa Yusuf Paşa (20.11.1711-12.11.1712, on bir ay, yirmi iki gün)

111. Silahdar Süleyman Paşa (12.11.1712-6.4.1713, dört ay, yirmi dört gün)

112. Hoca İbrahim Paşa (6.4.1713-27.4.1713, yirmi bir gün)

113. Şehid Ali Paşa (27.4.1713-5.8.1716, üç yıl, üç ay, sekiz gün)

114. Hacı Ali Paşa (5.8.1716-26.8.1717, bir yıl, yirmi iki gün)

115. Nişancı Mehmed Paşa (26.8.1717-9.5.1718, sekiz ay, on dört gün)

116. Damad İbrahim Paşa (9.4.1718-1.10.1730, on iki yıl, dört ay, yirmi iki gün)

117. Silahdar Mehmed Paşa (1.10.1730-22.1.1731, üç ay, yirmi bir gün)

118. Kabakulak İbrahim Paşa (22.1.1731-10.9.1731, yedi ay, on dokuz gün)

119. Osman Paşa (10.9.1731-12.3.1732, altı ay, iki gün)

120. Hekimoğlu Ali Paşa (10.3.1732-12.8.1735, 21.4.1742-23.9.1743, 15.2.1755-18.5.1755, beş yıl, dört gün)

121. İsmail Paşa (12.7.1735-9.1.1736, beş ay, yirmi sekiz gün)

122. Seyyid Mehmed Paşa (9.1.1736-6.8.1737, bir yıl, altı ay, yirmi sekiz gün)

123. Abdullah Paşa (6.8.1737-19.12.1737, dört ay, on dört gün)

124. Yeğen Mehmed Paşa (19.7.1737-22.3.1739, bir yıl, üç ay, dört gün)

125. İvaz Mehmed Paşa (22.3.1739-23.6.1740, bir yıl, üç ay, iki gün)

126. Hacı Ahmed Paşa (23.6.1740-21.4.1742, bir yıl, dokuz ay, yirmi sekiz gün)

127. Seyyid Hasan Paşa (23.9.1743-9.8.1746, iki yıl, on ay, on altı gün)

128. Tiryaki Hacı Mehmed Paşa (9.8.1746-24.8.1747, bir yıl, on altı gün)

129. Seyyid Abdullah Paşa (24.8.1747-3.1.1750, iki yıl, dört ay, on gün)

130. Mehmed Emin Paşa (3.1.1750-1.7.1752, iki yıl, beş ay, yirmi dokuz gün)

131. Çorlulu Mustafa Paşa (1.7.1752-15.2.1755, 1.4.1756-11.1.1757, 1.11.1764-28.3.1765, dört yıl, dokuz ay, yirmi bir gün)

132. Naili Abdullah Paşa (18.5.1755-24.8.1755, üç ay, yedi gün)

133. Nişancı Bıyıklı Ali Paşa (24.8.1755-25.10.1755, iki ay, iki gün)

134. Mehmed Said Paşa (25.10.1755-1.4.1756, beş ay, yedi gün)

135. Koca Ragıp Paşa (11.1.1757-8.4.1763, altı yıl, iki ay, yirmi sekiz gün)

136. Hamza Hamid Paşa (8.4.1763-1.11.1763, altı ay, yirmi üç gün)

137. Muhsinzade Mehmed Paşa (28.3.1765-7.8.1768, 11.12.1771-4.8.1774, altı yıl, dört gün)

138. Hamza Mahir Paşa (7.8.1768-20.10.1768, iki ay, on dört gün)

139. Hacı Mehmed Emin Paşa (20.10.1768-12.8.1769, dokuz ay, yirmi üç gün)

140. Moldovancı Ali Paşa (12.8.1769-12.12.1769, dört ay, bir gün)

141. İvaz-zade Halil Paşa (12.12.1769-25.10.1770, on ay, on dört gün)

142. Silahdar Mehmed Paşa (25.10.1770-11.12.1771, bir yıl, bir ay, on yedi gün)

143. İzzet Mehmed Paşa (4.8.1774-6.7.1775, 20.2.1781-25.8.1782; iki yıl, beş ay, altı gün)

144. Derviş Mehmed Paşa (6.7.1775-5.12.1777, bir yıl, altı ay)

145. Cebecizade Mehmed Paşa (5.12.1777-1.9.1778, bir yıl, beş gün)

146. Kalafat Mehmed Paşa (1.9.1778-21.8.1779, on bir ay, yirmi gün)

147. Seyyid Mehmed Paşa (21.8.1779-20.2.1781, bir yıl, altı ay)

148. Hacı Mehmed Paşa (25.8.1782-31.12.1782, dört ay, altı gün)

149. Halil Hamid Paşa (31.7.1782-31.3.1785, iki yıl, üç ay)

150. Hazinedar Ali Paşa (31.3.1785-24.1.1786, dokuz ay, yirmi dört gün)

151. Koca Yusuf Paşa (24.1.1786-7.5.1789, 15.2.1791-4.5.1792; dört yıl, yedi ay, bir gün)

152. Kethüda Hasan Paşa (7.6.1789-3.12.1789, beş ay, yirmi altı gün)

153. Gazi Hasan Paşa (3.12.1789-30.3.1790, üç ay, yirmi sekiz gün)

154. Şerif Hasan Paşa (30.3.1790-15.2.1791, on ay, on altı gün)

155. Melek Mehmed Paşa (4.5.1792-19.10.1794, iki yıl, beş ay, on altı gün)

156. İzzet Mehmed Paşa (19.10.1794-30.8.1798, üç yıl, on ay, on iki gün)

157. Yusuf Ziyaeddin Paşa (30.8.1798-24.4.1805, 1.1.1809-10.4.1811; sekiz yıl, on bir ay, dört gün)

158. Hafız İsmail Paşa (24.4.1805-14.11.1806, bir yıl, altı ay, yirmi gün)

159. İbrahim Hilmi Paşa (14.11.1806-18.6.1807, yedi ay, dört gün)

160. Çelebi Mustafa Paşa (18.6.1807-28.7.1808, bir yıl, bir ay, on gün)

161. Alemdar Mustafa Paşa (28.7.1808-15.11.1808, üç ay, on sekiz gün)

162. Çavuşbaşı Memiş Paşa (15.11.1808-1.1.182C bir ay, dokuz gün)

163. Aziz Ahmed Paşa (10.4.1811-5.9.1812, bir yıl, dört ay, yirmi beş gün)

164. Hurşid Ahmed Paşa (5.9.1812-1.4.1815, iki yıl, altı ay, yirmi yedi gün)

165. Rauf Paşa (1.4.1815-5.1.1818, 18.2.1833-2.7.1839, 8.6.1840-4.12.1841, 30.8.1842-28.9.1846, 26.1.1852-5.3.1852; on dört yıl, dokuz ay, yirmi beş gün)

166. Derviş Mehmed Paşa (5.1.1818-5.1.1820, iki yıl, bir gün)

167. Seyyid Ali Paşa (5.1.1820-26.3.1821, bir yıl, iki ay, yirmi dört gün)

168. Benderli Ali Paşa (28.3.1821-30.4.1821, bir ay, üç gün)

169. Hacı Salih Paşa (30.4.1821-10.4.1822, bir yıl, altı ay, on gün)

170. Bostancıbaşı Abdullah Paşa (10.11.1822-10.3.1823, dört ay)

171. Turnacızade Silahdar Ali Paşa (10.3.1823-13.12.1823, dokuz ay, dört gün)

172. Galip Paşa (13.12.1823-14.9.1824, dokuz ay, iki gün)

173. Selim Sırrı Paşa (14.9.1824-24.10.1828, dört yıl, bir ay, on gün)

174. İzzet Mehmed Paşa (24.10.1828-28.1.1829, 4.12.1841-30.8.1842; bir yıl, iki gün)

175. Reşid Mehmed Paşa (28.1.1829-18.2.1833, dört yıl, yirmi bir gün)

176. Mehmed Hüsrev Paşa (2.7.1839-8.6.1840, bir ay, yedi gün)

177. Reşid Paşa (28.9.1846-29.4.1848, 12.8.1848-26.1.1852, 5.3.1852-6.8.1852-23. 11.1854-2.5.1855, 1.11.1856-6.8.1857, 22.10.1857-7.1.1858; altı yıl, on ay, on dokuz gün)

178. İbrahim Sarim Paşa (29.4.1848-12.8.1848, üç ay, on üç gün)

179. Mehmed Emin Ali Paşa (6.8.1852-3.10.1852, 2.5.1855-1.10.1856, 7.1.1858-18.10.1859, 6.8.1861-22.11.1861, 11.2.1867-7.9.1871; sekiz yıl, üç ay, on dokuz gün)

180. Damad Mehmed Ali Paşa (3.10.1852-14.5.1853; yedi ay, on iki gün)

181. Mustafa Naili Paşa (14.5.1853-10.7.1853, 10.7.1853-29.5.1854, 6.8.1857-22.10.1857; bir yıl, üç ay, dört gün)

182. Kıbrıslı Emin Mehmed Paşa (29.5.1854-23.11.1854, 18.11.1859-24.12.1859, 28.5.1860-6.8.1861; bir yıl, on ay, on bir gün)

183. Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (24.12.1859-28.5.1860, 5.6.1866-11.2.1867, 19.10.1872-15.3.1873, 12.5.1876-19.12.1876, 28.5.1878-4.6.1878; iki yıl, yirmi üç gün)

184. Keçecizade Fuad Paşa (22.11.1861-5.12.1863, 1.4.1863-5.6.1866; dört yıl, bir ay, on yedi gün)

185. Yusuf Kamil Paşa (5.1.1863-1.6.1863, dört ay, yirmi yedi gün)

186. Mahmud Nedim Paşa (7.9.1871-31.7.1872, 26.8.1875-12.5.1876; bir yıl, yedi ay, on bir gün)

187. Midhat Paşa (31.7.1872-19.10.1872, 19.12.1876-5.2.1877; dört ay, altı gün)

188. Ahmed Esad Paşa (15.2.1873-15.4.1873, 26.4.1875-26.8.1875; beş ay, yirmi sekiz gün)

189. Mehmed Rüşdü Paşa (15.4.1873-15.2.1874, on ay)

190. Hüseyin Avni Paşa (15.2.1874-26.4.1875, bir yıl iki ay, dokuz gün)

191. İbrahim Edhem Paşa (5.2.1877-11.1.1878, on bir ay, dört gün)

192. Ahmed Hamdi Paşa (11.1.1878-4.2.1878, yirmi dört gün)

193. Ahmed Vefik Paşa 4.2.1878-18.4.1878, 1.12.1882-3.12.1882; iki ay, on bir gün)

194. Mehmed Sadık Paşa (18.4.1878-28.5.1878, bir ay, on gün)

195. Mehmed Esad Safvet Paşa (4.6.1878-4.12.1878, altı ay)

196. Tunuslu Hayreddin Paşa (4.12.1878-29.7.1879, yedi ay, yirmi altı gün)

197. Ahmed Ârifi Paşa (29.7.1879-18.10.1879, iki ay, yirmi gün)

198. Mehmed Said Paşa (18.10.1879-9.6.1880, 12.9.1880-2.5.1882, 12.7.1882-1.12.1882, 3.12.1882-25.9.1885, 8.6.1895-2.10.1895, 9.11.1901-14.1.1903, 22.7.1908-5.8.1908, 30.9.1911-31.12.1911, 31.12.1911-22.7.1912; yedi yıl, bir ay, yirmi dokuz gün)

199. Mehmed Kadri Paşa (9.6.1880-12.9.1880; üç ay, üç gün)

200. Nureddin Paşa (2.5.1882-12.7.1882, iki ay, on bir gün)

201. Kamil Paşa (25.9.1885-4.9.1891, 2.10.1895-7.11.1895, 5.8.1908-14.2.192C 29.10.1912-23.1.1913, altı yıl, dokuz ay, yirmi gün)

202. Ahmed Cevad Paşa (4.9.1891-8.6.1895, üç yıl, dokuz ay, dört gün)

203. Halil Rifat Paşa (7.11.1895-9.11.1901, altı yıl, iki gün)

204. Mehmed Ferid Paşa (14.1.1903-22.7.1908, beş yıl, altı ay, sekiz gün)

205. Hüseyin Hilmi Paşa (14.2.1909-14.4.192C 5.5.1909-12.1.1910; on ay, altı gün)

206. Ahmed Tevfik Paşa (14.4.1909-5.5.192C 11.11.1918-13.1.1919-4.3.1919, 21.10.1920-4.11.1922; iki yıl, dört ay, yirmi dokuz gün)

207. İbrahim Hakkı Paşa (12.1.1910-30.9.1911, bir yıl, sekiz ay, on dokuz gün)

208. Gazi Ahmed Muhtar Paşa (22.7.1912-29.10.1912, üç ay, sekiz gün)

209. Mahmud Şevket Paşa (23.1.1913-11.6.1913, dört ay, on dokuz gün)

210. Said Halim Paşa (11.6.1917-14.2.1917, üç yıl, yedi ay, yirmi üç gün.

211. Talat Paşa (4.2.1917-14.10.1918, bir yıl, sekiz ay, sekiz gün)

212. Ahmed İzzet Paşa (14.10.1918-1.11.1918, yirmi sekiz gün)

213. Damad Mehmed Ferid Paşa (4.3.1919-2.10.1919, 5.4.1920-21.10.1920; bir yıl, bir ay, on beş gün)

214. Ali Rıza Paşa (2.10.1919-8.3.1920, beş ay, yedi gün)

215. Hulusi Salih Paşa (8.3.1920-5.4.1920, yirmi sekiz gün)


2-)Osmanlı İmparatorluğu'nda başbakan, veziriazam, sadır


Bu bilgi faydalı oldu mu ?

 


Dil
Anlamı
İngilizcesi İngilizce
Grand vizier.

  • padişahın en sevdiği Sadrazamı "efendim size boyacı başı gerek" demiş
  • Bir gün Sadrazamlardan biri padişahın yanına gelmiş
  • Sadrazam padişahın yardımcısı
  • Sadrazamlar Osmanlı devletinin başbakanıdır
  • İŞTE O TARİHİ KAPLICA / FOTO GALERİ Kanuni, iyileştiği bu yerin yeniden tamir edilmesi için Sadrazam Rüstem Paşa'ya talimat verir.
  • Biz de uykuluğu tatmak için Sadrazam Mahmut sofrasına uğradık.

Sizde içinde Sadrazam kelimesi geçen bir şeyler paylaşın !

Sadrazam kelimesi anlamı 559 defa okunmuştur. [239981] Sadrazam kelime anlamı, Sadrazam nedir, Sadrazam ne demek, Sadrazam sözlük anlamı

Paylaş