Sahibataoğulları Nedir

1-)Selçuklu Veziri Sahibata Fahreddin Ali’nin oğulları tarafından Afyon ve çevresinde kurulan beylik.

Vezirliği sırasında Konya, Sivas gibi bazı şehirlerde büyük hayır müesseseleri yaptırması sebebiyle, Hoca Sahibata ünvanıyla anılan Fahreddin Ali, Moğol işgalinin en zor günlerinde vazife yaptı.

Anadolu’ya hakim olan Moğollar, kendilerinin rahatı için Türkiye Selçukluları şehzade ve devlet adamlarının iktidar ve mevki hırslarını tahrik ederek ikilik çıkarıyorlardı. Sultan Gıyaseddin İkinci Keyhüsrev’in iki oğlundan her birini, memleketin bir bölümüne sultan yapmışlardı. İkinci İzzeddin Keykavus, aleyhteki faaliyetler yüzünden gelen Moğol ordusu önünden İstanbul’a, bilahare de Kırım’a kaçtı. Bunun üzerine Dördüncü Kılıç Arslan idareyi tek başına ele geçirdi. Saltanatta hak sahibi olanları kışkırtmakla da kalmayan Moğollar, küçük rütbedeki devlet adamlarına yüksek makamlar vererek hem onları rahat kullanıyorlar, hem de memleket içinde otorite boşlukları ortaya çıkarıyorlardı. Bu sayede, Türkiye Selçuklularının devlet adamları ve sultanları, Moğolların oyuncağı ve haraç memurları olmaktan öteye gidemiyorlardı.

Bütün bu olumsuz şartlara rağmen Sahibata Fahreddin Ali, memleketin harab olmaması için elinden gelen gayreti gösterdi. Mümkün olduğunca birliği temin ederek düzeni sağlamaya çalıştı. Selçuklu Devletinin idaresinde söz sahibi olmak isteyen bazı haris devlet adamları, Fahreddin Ali’nin iki oğluna Kütahya, Sandıklı, Akşehir ve Beyşehir’i ikta vererek, onları uç beyliğine tayin etmiş ve Sahibata’yı kendi taraflarına çekmek istemişlerdi. Fakat çok geçmeden, Vezir Sahibata’yı, çeşitli planlar kurarak ve kısa zaman sonra da Kırım’da bulunan Sultan İkinci İzzeddin Keykavus’a para yardımı yaptığı gerekçesiyle tutuklatmışlardı. Bu sebeple, daha önce ihsanlarına kavuşmuş olan devlet erkanının çoğu kendisine cephe aldı. Düşmanları güçlü bir rakipten kurtulmuş oldular. Bu sırada Sahibata’nın cesur bir asker olan oğlu Taceddin Hüseyin de hiçbir şeyden haberi yokken tutuklandı. Daha sonra Sahibata, yargılanmak üzere İlhanlı Sultanı Abaka’nın sarayına gönderildi. Savunmasıyla hayatını kurtarmasına rağmen, eski mevkiini ele geçiremedi.

Sahibata, Abaka Hanın yanından ayrılıp Anadolu’ya geri döndükten sonra Konya’daki evine çekilerek, malları ve vakıflarının idaresiyle meşgul oldu. Onu ortadan kaldırmak için can atan düşmanları, özellikle onun büyük servetini ele geçirmeye çalışıyorlardı. Sahibata’yı rahat bırakmayarak, çeşitli vesilelerle gayrimenkulüne ve gelir kaynaklarına el atmaya başladılar. Bunun üzerine servetini ve gayrimenkulünü koruyabilmek için eski mevkiine tekrar sahip olması gerektiğini anlayan Sahibata, düşmanlarının meşguliyetinden istifadeyle Konya’dan ayrılarak muazzam bir servetle, Abaka Hanın yanına gitti. Bir müddet Moğol sarayında kalan Sahibata, çeşitli hediyelerle İlhanlı beylerini kendi tarafına çekmeye muvaffak oldu.

Üç sene sonra 1275 yılında tekrar Selçuklu Devleti veziri olarak Anadolu’ya döndü. Bu arada Abaka Han, Sahibata’nın oğulları Taceddin Hüseyin ve Nusreddin Hasan’ın ellerinden alınan vilayetlerin kendilerine iade edilmesini emretti. Muhtemelen Sahibataoğulları Beyliğinin kuruluşu bundan sonra başlamıştır.

Sahibata, yeniden vezir olarak vazifeye başladıktan sonra herkese iyi davrandı, devlet idaresinde çıkması muhtemel karışıklıkları önledi. Bu esnada İslam aleminin lideri Türk-Memluk Sultanı Baybars’ın Anadolu’ya girip Moğolları ağır bir mağlubiyete uğratmasından faydalanan Karamanoğulları, arazilerini genişletmeye başladılar. Üzerlerine gönderilen Selçuklu ordularını yenerek, Baybars’ın Anadolu’dan çekilmesinden sonra, Cimri’yi Selçuklu tahtına geçirdiler. Karamanoğlu Mehmed Bey, Konya halkını zorla Cimri’ye biat ettirdi. Durumu öğrenen Sahibata’nın oğulları Konya’ya yürüdüler. İki ordu, Kozağacı mevkiinde karşılaştı. Muharebenin en şiddetli anında Sahibata’nın büyük oğlu Taceddin Hüseyin’in öldürülmesi, Selçuklu kuvvetlerinin bozulmasına sebep oldu. Ayrıca Sahibata’nın diğer oğlu da öldürüldü.

Taceddin Hüseyin ve Nusreddin Hasan’ın öldürülmeleri üzerine, Sahibataoğullarının başına Hasan Beyin oğlu Şemseddin Mehmed Bey geçti. Şemseddin Mehmed Beyin başa geçmesinden sonra Denizli, Sahibataoğulları ile Germiyanoğulları arasında nüfuz mücadelesine sahne oldu. Bu mücadele yirmi sene kadar sürdü. Nihayet 1287’de Germiyanoğlu Kumandanı Bozkuş Bahadır, Denizli üzerine yürüdü. Şemseddin Mehmed Bey bunu önlemek istediyse de giriştiği muharebede öldürüldü. Bu sırada dedesi Sahibata, hayattaydı. Şemseddin’in yerine Karahisar beyi olarak oğlu Nusreddin Ahmed geçti.

Daha sonra SahibAta, yeni kuvvetlerle Karamanoğlu Mehmed Bey üzerine yürüdü. Mehmed Bey, Sahibata’nın geldiğini haber alınca, Konya’ya sığınmak istediyse de, kale kapılarının kapanması üzerine Ermenek taraflarına çekildi. Fakat Sahibata’nın takibinden kurtulamadı. Sonunda bir Moğol ileri karakoluna baskın yapan Mehmed Bey, pusuya düşürülerek, kardeşleri ve amca çocukları ile beraber öldürüldü.

Türk beylerinin mücadelesinden istifade eden Moğollar, Müslümanlara çok zulmettiler. Bir taraftan Moğolların Anadolu halkına yaptıkları zulümlere, diğer yandan oğullarının ölümüne çok üzülen Sahibata, 1288 senesinde vefat etti.

Bu esnada Karahisar civarını ellerinde bulunduran Sahibataoğullarının başında Nusreddin Ahmed Bey vardı. Ahmed Bey, 1314 senesinde beyliklerin İlhanlı Devletine bağlılıklarını kuvvetlendirmek için Anadolu’ya gelen Emir Çoban’a tabiyetini arz ederek mevkiini korumaya muvaffak oldu. Germiyanoğlu Beyi Birinci Yakub Beyin kızı ile evlendi. İlhanlıların AnadoluValisi Emir Çoban’ın oğlu Timurtaş’ın, Hamidoğlu Dündar Bey ile Eşrefoğlu Süleyman Beyi katledip, Karamanoğlu’nu da zorla itaat altına alması üzerine, SahibAtaoğulları Beyi Ahmed, kayınpederi Birinci Yakub Beye sığındı. Komutanlarından Eretna’yı, Karahisar’ı muhasara ile vazifelendiren Timurtaş, bu sırada babası Emir Çoban’ın İlhanlı Sultanı tarafından öldürülmesi üzerine (1327), kendi akibetinden korkarak Mısır’a kaçtı. Bu durum üzerine Eretna, Karahisar kuşatmasını kaldırarak Sivas’a döndü. Bu hadiseden sonra Karahisar’a dönen Nusreddin Ahmed, Germiyanoğullarının hakimiyetini tanımak suretiyle, beyliğinin başında kaldı. Nusreddin Ahmed’in 1342’den sonra ölümü üzerine ise Sahibataoğullarına ait topraklar, Germiyanoğullarına katıldı.

Sahibataoğulları

: Tahta Geçiş Tarihi

Taceddin Hüseyin ve

Nusreddin Hasan (Müştereken) : 1275

Şemseddin Mehmed : 1277

Nusreddin Ahmed : 1287-1341

Germiyanoğulları hakimiyeti

Bu bilgi faydalı oldu mu ?