Salibei Külliye Nedir

1-)Man: Bir şeyin nefyine delalet eden kaziye. Bir şeyin bütün bütün olmadığını veya mevcudattan hiç birisine hakim ve müessir olmadığını iddia ve isbat eden hüküm.(Halk-ı eşya hakkında "mucibe-i külliye" sadık olmadığı takdirde "salibe-i külliye" sadık olur. Yani ya bütün eşyanın Halikı Allah'tır veya Allah hiçbir şeyin Halikı değildir. Çünkü: Eşyanın arasında muntazam tesanüd ile halk ve yaratmak, tecezziyi kabul etmez bir küldür. Baziyet yoktur. Ya "mucibe-i külliye" olacaktır veya "salibe-i külliye" olacaktır. Başka ihtimal yok. Her şeyde illetin ademini tevehhüm eden vehmin vahi hükmünde bir kıymet yok. Binaenaleyh, edna bir şeyde Halıkiyet eseri göründüğü zaman, bütün eşyada tahakkuk eder. Ve keza Halık ya birdir veya gayr-ı mütenahidir, evsat yoktur. Zira sani' vahid-i hakiki olmazsa, kesir-i hakiki olacaktır. Kesir-i hakiki ise gayr-i mütenahidir. Maahaza nuru neşredenin nursuz, icad edenin vücudsuz, icab ettirenin vücubsuz olması muhaldir.Ve keza ilim sıfatını ihsan edenin ilimsiz, şuuru ihsan edenin şuursuz, ihtiyarı verenin ihtiyarsız, iradeyi verenin iradesiz, kamil şeylerin sani'i gayr-ı kamil olduğunu telakki etmek muhaldir.Ve keza, aynı tersim, basarı tasvir ve nazarı tenvir edenin basarsız olduğunu düşünmek, ancak basar ve basiretten mahrum olan adamın işidir. Maahaza, masnu'daki kemalat tamamen Sani'deki kemalden akan bir feyizdir. Fakat kuşlardan yalnız sineği gören, tanıyan bir mikrop, kartalı gördüğü zaman "bu kuş değildir" der. Çünkü, sinekteki şeyler onda yoktur. M.N.) (Osmanlıca'da yazılışı:salibe-i külliye)

Bu bilgi faydalı oldu mu ?