Sef Nedir

1-)ŞEF'



Çift olan her şey anlamına gelen ve tek manasını ifade eden "vetr" ile beraber kullanılan Kur'ani bir terim. Fecr suresinin 3. ayetinde, "Şef'a ve vetra yemin olsun" buyurulur.

Şef' ve vetr kelimelerine verilen manalar hep çift ve tek manası esasına dayanır.

İmam Ahmed b. Hanbel ve Tirmizi'nin İmran b. Husayn (r.a)'dan rivayet ettikleri bir hadise göre Rasulüllah (s.a.s)'e "Ve'ş-şef'i ve'l-vetr" in ne demek olduğu sorulunca şu cevabı verdi: "O namazdır; onun bir kısmı çift (rekatlı), bir kısmı da tek (rekatlı) dır" buyurdu.

İmran (r.a)'dan Abd b. Humeyd, İbn Cerir, İbn Münzir, İbn Merduye ve İbn Ebi Hatim'in de rivayet ettiği (Elmalılı, Hak Dini Kur'an Dili, VIII, 5795) bu hadisi açıklayan rivayetler de vardır. Bunlara göre, şef' sabah namazı, vetr akşam namazıdır veya ikisi de akşam namazıdır. Çünkü önce iki rekat kılınır, birinci ka'deden sonra tek rekat kılınır (Elmalı, a.g.e, VIII, 5795; Suyuti ed-Dürrü'lMensur, VIII, 507).

Mücahid ve İbn Abbas'tan gelen bir rivayete göre, şef', Allah'ın yarattıklarıdır. Çünkü, "Sizi çiftler olarak yarattık" (en-Nebe', 78/8) buyrulmuştur. Vetr ise Allah'tır.

Mücahid'e, bunu birinden mi rivayet ediyorsun (yoksa kendi ictihadına dayanan bir tefsir mi?) diye sorulduğunda, "Evet, ben Ebu Said el-Hudri'den, o da Rasulüllah (s.a.s)'den rivayet ediyor" dedi.

Bunun bir benzeri Muhammed b. Sirin, Mesruk, Ebu Salih ve Katade'den rivayet edilmektedir:

"Şef' yaratılanlardır. Çünkü Cenabı Hak, Her şeyden çift yarattık" (ez-Zariyat, 51/49) buyurdu. İşte küfür ve iman, kötülük ve iyilik, hidayet ve dalalet, nur ve zulmet, gece ve gündüz, sıcak ve soğuk, güneş ve ay, yaz ve kış, gök ve yer, cin ve insan... Vetr ise Aziz ve Celil olan Allah'tır. Cenabı Hak, "De ki, Allah tekdir. Allah Sameddir" (İhlas, 112/1-2) buyurur. Rasulüllah (s.a.s) de: "Cenabı Hakkın doksan dokuz ismi vardır. Allah tekdir, teki sever" (Buhari, Deavat, 69; Müslim, Zikr, 5) buyurmuştur .

Buna benzer bir rivayet de Ebu Bekr el-Verrak'a aittir. O şöyle der:

"Şef', mahlukatın birbirine zıt vasıflarıdır; izzet ve zillet, kudret ve acz, kuvvet ve zaaf, ilim ve cehalet, hayat ve ölüm, görme ve körlük, işitme ve sağırlık, konuşma ve dilsizlik gibi... Vetr ise Allah'ın sıfatlarının tek ve benzersiz oluşudur; zilletsiz izzet, aczsiz kudret, zaafsız kuvvet, cehaletsiz ilim, ölümsüz hayat, körlük olmayan görüş (basar), dilsizliği olmayan kelam, sağırlık olmayan işitme (semi') gibi..." (Kurtubi, el-Cami'li Ahkami'l-Kur'an, XX, 40-41).

Zürare b. Ebi Evfa ve İkrime'nin İbn Abbas'tan rivayetlerine göre şef' Kurban bayramı günü, vetr de arefe günüdür. Kurban bayramı gününün şef' olması, diğer kurban günleri de eklenerek çift gün olduğu içindir (Elmalılı, a.g.e., VIII/5796; Firuz abadi, Besairu Zevi't-Temyiz, III, 328).

Şef' ve vetr'e verilen başka manalar da vardır. Önemlileri şunlardır:

Şef', Adem aheyhiselamın çocukları; vetr ise, bir ana-babadan olmadığı için Hz. Âdem'in kendisidir.

Şef', Zilhiccenin ilk on günü; vetr, Mina günüdür.

Şef' sekiz aded olan Cennetin dereceleridir. Vetr, yedi olan Cehennem'in dereceleridir.

Şef', Safa ve Merve; vetr, Kabe'dir.

Şef', Mekke ve Medine mescidleridir ki bu ikisi korunmuş iki haremdirler. Vetr, Beytü'l-Makdis mescididir.

Şef' de, vetr de mutlak sayılan ifade ederler. Çünkü sayılar tek de çift de olur.

Şef', canlılardır; çünkü canlılar bir erkekle bir dişiden meydana gelirler. Vetr ise, cansız varlıklardır (Kurtubi, a.g.e., XX, 41; Suyuti, ed-Dürrü'lMensur, VIII, 502-503; Firuz abadi, Besair, III, 328).

İsmail KAYA

2-)Alamet. İşaret.

Bu bilgi faydalı oldu mu ?