Sefih-Sefahat Nedir

1-)SEFİH-SEFÂHAT



"Beyinsiz-beyinsizlik" anlamında Kur'ani bir kavram.

Sefih, "se-fi-he" fiilinden türemiş ism-i faildir. Bu fiilin mastarı "sefh, sefeh"tir. Lügatte sefeh”, hareket ve tutumunda hafiflik olup, akıl noksanlığından kaynaklanır. Yani ucu budalalığa varan hafiflik, fikirsizlik, temkinsizliktir. Bunun zıttı, ağır başlılık, tam akıllılıktır. Şer'an da akıl ve dinin emir ve prensiplerinin aksine hareket etmektir. Türkçede sefahet bu manada kullanılır. Kısaca sefeh ve sefahet, görüş ve düşüncede heva ve hevese uymak, akıl ile değil zevk ile hareket etmektir: Bu da aklın hükümsüz kalmasından dolayı budalalıktan kaynaklanır (Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kuran Dili, I, 234). Kısacası bu fiilin ism-i faili olan "sefih" aklı veya dini eksik olan akıl veya dinin aksine davranan ahmak veya fasık demektir ki; birinde Allah'a isyan manası var, diğerinde yoktur (Elmalılı, a.g.e., II, 1992).

Kur'an-ı Kerim'de hem kafir, hem münafık, hem de müslümanlar için kullanılan sefih kavramı, aynı kökten gelen türevleriyle birlikte tam on ayette kullanılmaktadır. Bu üç sınıf için aynı manada kullanılmasına rağmen, farklı mahiyet arzetmektedir. Şöyle ki: Kafirler ve münafıklar için İslam'ı kabul etmemelerinden dolayı sefih denilirken; müslümanlar için aklı zayıf bunak, aklı bazı şeylere ermeyen çocuklar ve ihtiyarlar hakkında kullanılır.

Bakara süresinde anlatıldığına göre, münafıklar kendilerini üstün zekalı, üstün akıllı görüp, mü'minleri süfeha, (sefihler, beyinsizler) olarak addederken, Allah Teala (c.c), asıl süfeha'nın münafıklar olduğunu, çünkü İslam apaçık bir gerçek olarak ortada dururken onu kabul etmemenin sefihlikten başka bir şey olmadığını bildirmektedir.

"Onlara, "İnsanların iman ettikleri gibi siz de iman edin" dense, "Yani süfeha (beyinsizler)in iman ettiği gibi mi iman edelim" derler. İyi bilin ki, asıl süfeha (beyinsizler) onlardır; fakat bunlar bunu bilmiyorlar" (el-Bakara, 2/13).

Allah Teala bu ayeti kerimede "insanlardan bazıları" diyerek münafıkları insanlar olarak belirtirken; akabinde, onları, insanların iman ettiği gibi iman etmemeleri itibarıyla kendi ikrarlarıyla insandan saymıyor.

Münafıklar gibi kafirleri de Kur'an-ı Kerim sefihler olarak nitelemekte, İbrahim Milletinden ancak nefisleri hafif, ciddiyetten ve ciddi düşünceden yoksun, aklı ermez kimselerin yüz çevireceğini açıklamaktadır:" Nefsini sefih yapan (beyinsiz)dan başka kim İbrahim Milleti (dini)nden yüz çevirir? Andolsun ki, biz onu (İbrahimi) dünyada beğenip seçmiştik. Ahirette de o salihlerdendir" (el-Bakara, 2/130).

Yine Kur'an-ı Kerime göre, rızkın vericisinin Allah olduğunu akıllarına getirmeden, rızk ve diğer cahili endişelerle çocuklarını öldürenler de akıl, zeka ve imandan yoksun, doğru düşünmeyen sefihlerdir:" Bilgisizlik yüzünden beyinsiz (sefih)ce çocuklarını öldürenler ve Allah'ın kendilerine verdiği rızkı, Allaha iftira ederek haram kılanlar şüphesiz hüsrana uğramışlardır. Muhakkak ki onlar dalalete düşmüşler ve hidayete erici de değillerdir" (el-En'am; 6/140).

Allah'ın kendilerine vermiş olduğu kitabı tahrif edip, Rasulün geleceği hakkında bilginin kendilerinde olduğu halde inanmamak için bahane arayan, kıblenin değişmesini bir koz olarak kullanıp Allah'ın işine karışan yahudiler de Kur'an-ı Kerime göre beyinsizdirler.

Însanlardan bazı sefihler "Onları üzerinde bulundukları kıbleden çeviren nedir?" diyecekler. De ki: Doğu da batı da Allah'ındır. O dilediğini doğruya iletir" (el-Bakara, 2/ 142).

Allah Teala kafirleri, münafıkları sefih olarak bildirirken kafirlerin ve münafıkların kendilerine gönderilen rasullere "sefih" dediklerini bize haber verir: " (Hud) kavminden kafir olan mele' (ileri gelenler) dediler ki: Biz seni bir sefahat (beyinsizlik) içinde görüyoruz ve biz seni yalancılardan sanıyoruz (sayıyoruz) ".

Ey kavmim, bende sefahat (beyinsizlik) yok. Ben alemlerin Rabbı tarafından gönderilmiş bir Rasulüm" dedi" (el-A'raf, 7/66-67). Diğer taraftan cinler son gelen elçi vasıtasıyla gerçeği öğrenip ona iman edince, kendilerini aldatan şeytanları beyinsiz olarak nitelemişlerdir:

Meğer bizim sefihler (beyinsiz, iblis veya cinlerin kafirleri) Allah hakkında saçma sapan şeyler söylüyorlarmış" (el-Cinn, 73/4).

Gerek mallarını, gerekse canlarını, yaşantılarını gerektiği yerde kullanmayanlar, eğriyi doğrudan ayıramayan aklı ermez çocuk ve ihtiyarlar da sefih olup, Kur'an onlara mal devredilmesini, velisi olmadan borç verilmesini yasaklar; velisi olmadığı halde borç verilirse ödemediği takdirde hak iddia edilemez:

"Allah'ın sizin için geçim kaynağı yaptığı mallarınızı aklı ermezlere (süfehaya) vermeyin. O mallarla onları besleyin, giydirin ve onlara güzel söz söyleyin" (en-Nisa, 4/5);

"... Eğer borçlu olan kimse aklı ermez (sefih), yahut zayıf ya da kendisi yazdıramayacak durumda ise, velisi ona adaletle yazdırsın... " (el-Bakara, 2/282).

Geçmiş ümmetler, aralarındaki kafir, müşrik*, münafık*, müstekbir*, mütref* beyinsizler (sefihler) nedeniyle Allah (c.c) tarafından bazı azap ve cezalara çarptırılmışlardır. Bu ceza bir çok musibetler şeklinde hala devam etmektedir. Mü'minlere düşen, sefihlerle mücadele etmek ve Musa (a.s)'ın şu duası ile Allah'a dua etmektir: "... (Musa) dedi ki: Rabbim! Dileseydin, bunları da beni de daha önce helak ederdin. İçimizden bazı beyinsizler (süfeha)'ın yaptıklarından ötürü bizi helak mı edeceksin? Bu senin imtihanından başka birşey değildir. Onunla dilediğini saptırırsın, dilediğine yol gösterirsin (hidayet edersin). Sen bizim velimizsin, bizi bağışla, bize acı, sen bağışlayanların en iyisisin" (el-A'raf, 7/155).

Muammer ERTAN

Bu bilgi faydalı oldu mu ?