Telgraf Nedir

1-)Alm. Telegraph (m), Fr. Télégraphe (m), İng. Telegraph. Çeşitli kodlar kullanılmak suretiyle mesafeler arasında elektrik sinyalleriyle yazılı bilgi gönderilmesini sağlayan bir cihaz. Modern telgraf sistemlerine benzer ilk çalışmalar 1794 senesinde Fransa’da Claude Choppe tarafından yapılmıştır.

Amerikalı ressam Morse ve arkadaşı Chamberlain 1837’de bir pil, elle kullanılan bir anahtar, madeni tel ve elektromekanik bir röle kullanmak suretiyle ilk elektrikli telgraf cihazını gerçekleştirdiler. Ancak Morse bu buluşunu pekçok Avrupalı hükumetlere teklif etmişse de bir ilgi göremedi. Bunun üzerine Chamberlain aleti yanına alarak İstanbul’a geldi. Yalnız alet henüz kusursuz bir halde değildi. Yapılan denemelerin kesin bir başarıyla sonuçlanmadığını görünce aleti alıp, hatalarını gidermek üzere Viyana’ya gitti. Yolda, bindiği geminin Tuna’da batması üzerine bu çalışması yarıda kaldı.

Abdülmecid Han ise bu buluşun gelişmesini dikkatle takibe devam etti. Nitekim padişahın bu ilgisini bilen ve İstanbul’da jeoloji araştırmaları yapan Amerikalı bilim adamı Lawrence Smith Morse’dan bu aletin bir örneğini getirtti. Padişah ve devlet adamları önünde başarılı bir deneme yaptı. Abdülmecid Han kendisine Morse’a verilmek üzere kendi imzasını taşıyan bir ihtira beratı ile murassa bir nişan verdi. Bu konuda Morse:

“Sultan Abdülmecid, bu nişanı ve tebrikiyle keşfimin değerini anlayan Avrupalı ilk büyük insan olmuştur.” demiştir. (Bkz. Morse)

Osmanlı ülkesi içerisinde çekilmesine başlanan ilk telgraf hattı, Sivastopol yakınındaki Balaklava’dan Varna’ya, oradan da İstanbul’a uzatılan deniz hattıdır. Telgraf hatları kısa zamanda bütün Osmanlı İmparatorluğunda tesis edildi. İlk hattın açılmasından 15 yıl sonra, 1870’te imparatorluktaki telgraf hatlarının uzunluğu 36.059, 1875’te 37.643 kilometreyi buldu. Bu tarihte Osmanlı ülkesi telgraf hatlarının uzunluğu bakımından dünya devletleri arasında beşinci geliyordu.

Osmanlı Devletinde ilk telgraf müdürü 29 Mart 1855’te tayin edilen Billurizade Mehmed Beydir. Önceleri sadarete bağlı olan müdürlük 1870’te Posta Nezaretiyle birleşti ve Posta ve Telgraf Nezareti adı altında Dahiliye Nezaretine bağlandı. Bu tarihte Osmanlı Devleti sınırları içinde 143’ü Rumeli’de olmak üzere 301 telgrafhane bulunmaktaydı. Başlangıçta hemen tamamı ülke dışından getirtilen telgrafçılar yerine kendi insanını yetiştirmek gayesiyle 1861’de İstanbul’da Gülhane Parkı karşısında ilk telgraf okulu açıldı. Buradan mezun olanların bir kısmı idarenin ileri safhadaki mühendis ihtiyacını sağlamak maksadıyle Avrupa’ya gönderildi. Bunlar sonra elektrik mühendisi olarak önemli hizmetler yapmışlardır.

Telgraf sistemi 1874’te Emile Bandot tarafından modern teleks makinelerine benzer duruma getirildi. Telgraf mesaj alıp verme merkezlerinin gelişmesi 1930’lardan sonra olmuştur. Şerit kullanan tam otomatik mesaj alıp verme merkezleri 1950’lerde kullanılmaya başlamıştır. 1960’lardan sonra tek hat üzerinden birçok frekansla yayın yapan elektromanyetik kromportör (multiplex) telgraf sistemleri gelişince telgraf, teleks ve faksimile gibi çok ileri yazı ve resim gönderme alma sistemleri haline dönüştü (Bkz. Teleks, Faksimile). Telgraf sistemleri, telefon sistemleriyle ortak fakat ayrılmış belli frekans bandlarında yüksek frekans radyolink düzen içerisinde çalışmaktadır. Telgraf trafiği de telefon sinyalleri gibi yüksek frekanslı radyo dalgaları şeklinde koaks, fiber optik kablolardan veya antenden antene havadan ve uydular aracılığıyla yapılır. (Bkz. Telefon)

Telgraf hizmetleri: En iyi bilinen telgraf hizmeti telegramdır. Telegramlar mesajları bir ülke içinde bir noktadan diğerine iletirler. Mesaj ya mahalli telgraf bürosuna verilir veya telefonla bu ofise dikte ettirilir. Bu mesaj gideceği yere teledaktilo kullanan operatör vasıtasıyla gönderilir. Mesajı alan istasyonda mesaj kağıt üzerine basılır ve elden, gideceği şahsa verilir.

Milletlerarası telgraf olan kablo graflar genellikle bir denizaltı kablosuyla gönderilirler. Mesaj bir telgraf bürosuna verilir ve telgraf da olduğu gibi adrese gönderilir. Bunlar mahalli telgraf bürolarına normal yolla verilirler, sonra gemiyle haberleşme halinde olan radyo-telgraf istasyonuna gönderilirler.

Teledaktilo büroları alıcının bürosuyla diğer bir yer arasında direk bağlantı kurarlar. Herhangi bir teledaktilo operatörü makinasını umumi telefon çalışmalarında olduğu gibi birtakım işlemden sonra istenen teledaktiloya bağlar. Mesajı daktiloya benzer bir alet üzerine yazar, bu mesaj anında alıcı teledaktilo tarafından basılır. ABD’de teledaktilo çalışmaları TWX sistemi olarak bilinirken Avrupa’da bunun yerini teleks alır.

Özel hat hizmetleri: Büyük organizasyonlar kendi büroları arasında özel telgraf hatları kurmayı planlar ve bunu yaparlar. Basının, petrol şirketlerinin ve diğer endüstri organizasyonlarının, askeri birliklerin ve hükümet acentalarının çok miktarda özel kablo ve hatları vardır. Genellikle telgraf hatları, telgraf şirketi tarafından çekilir ve sonra sahibine teslim edilir.

Telgraf makinesi nasıl çalışır: Şimdi en fazla kullanılan telgraf makinesi teledaktilolardır. Bu hem alma hem de verme işlemlerinde kullanılır. Bir mesaj göndermek için operatör bunu basit olarak daktilo eder. Operatör her tuşa basışında beş uzun demir kendilerini beşinci bölüm Murray Kod’una ayarlayarak lazım olan harfi meydana getirirler. Boşluklar için gene lüzumlu demir çubuklar kullanılır. İşaretler için çubuklar sola geçer ve boşluk çubuklarının arkasından çıkar. Bu çıkıntı meydana getiren çubuklar, hat üzerinde akım gönderen elektrik düğmelerini kapar. Alıcı teledaktiloda her işaretin alımı bir elektromıknatısın beş çubuktan birine basmasına ve böylece belirli bir harfi gösteren beşinci bölüm kod kombinasyonunu meydana getirmesine sebep olur. İşaretler için basılı çubuklar, boşluklar için hareket ettirilmemiş çubuklar, döner şekilde olan harf kafalarını belirli harf gelince durdurur. Sonra harfin arkasına çekiçle vurulur ve harf kağıda basılır.

Bir teledaktilo operatörü devamlı daktilo yazamayacağı için pahalı olan telgraf hattını devamlı kullanamaz. Bu hattın devamlı kullanılabilmesi şeride alınan mesajın gönderilmesiyle mümkün olabilir. Bunun için yazılı mesaj ilk önce şerit üzerine kaydedilir, daha sonra şerit makineye takılarak mesaj alıcı merkeze gönderilir. Mesaj kapayıp açan merkezlerde gelen sinyaller mesajı kağıt şeride basan reperforatorü işletirler. Kapayıp açma merkezlerinde aynı zamanda, mesaj yazılı hale çevrilir.

Elektronik olarak kontrol edilen kapayıp açma merkezlerinde mesajlar manyetik hafıza devreleri üzerinde depolanır ve lüzumlu hat boşalınca buradan okunarak, operatöre lüzum görülmeden, diğer intikal merkezlerine gönderilir.

2-)İki merkez arasında, kararlaştırılmış işaretlerin yardımıyla yazılı haberlerin veya belgelerin iletimini sağlayan bir telekomünikasyon düzeni
Örnek:Hareketimiz, hiçbir tarafa telgrafla bildirilmeyecekti. Atatürk

3-)Bu araçla alınan haber
Örnek:Dün, telgrafla sıhhatinizi sormak için kasabaya inmiştim. R. N. Güntekin

Bu bilgi faydalı oldu mu ?