Übeyy Bin Ka’B (Radıyallahü Anh) Nedir

1-)Eshab-ı kiramdan. Hazrec kabilesinin Hudeyle kolundandır. Doğum tarihi bilinmemektedir. 656 (H. 35) senesinde Medine’de vefat etti. Annesi Neccar hanedanından Süheyl’dir. Hazret-i Übeyy, İslamiyet’in Medine taraflarında yayıldığı sıralarda İkinci Akabe biatından önce Müslüman oldu. Daha sonra yetmiş kişiyle Akabe’ye gelerek Müslümanlığını ve Resulullah’a olan bağlılığını kuvvetlendirdi. Hicretten sonra, Resulullah efendimiz onu Aşere-i mübeşşereden (Cennetle müjdelenen) Sa’id bin Zeyd radıyallahü anhla kardeş yaptı. Peygamberimizle birlikte bütün gazalara iştirak etti. Büyük kahramanlıklar gösterdi.

Kur’an-ı kerimi güzel okuduğu için, Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem; “Kur’an-ı kerimi en iyi okuyanınız Übeyy bin Ka’b’dır.” buyurmuştur. “Kur’an okuyanların efendisi” ve “Ensarın efendisi” lakabları da ona aittir. Zekat emri geldikten sonra, Resulullah efendimiz kendisini Beni Huzeym, Beni Kudame, Beni Sa’d ve Beni Uzre kabilelerinde zekat toplamakla vazifelendirdi. Bu vazifeyi hakkıyla yerine getirdi. Hicretten sonra vahy katibi olmak şerefine nail oldu. Resul-i ekrem efendimiz zamanında Kur’an-ı kerimi tamamen ezberledi.

Resulullah efendimizin vefatından sonra hazret-i Ebu Bekr, Kur’an-ı kerimi toplama vazifesini üzerine almıştı. Bütün Eshabı kiram aleyhi mürrıdvan aynı vazifeye katılmış olup, Übeyy bin Ka’b radıyallahü anh da Kur’an-ı kerimi toplama ve yazma işinde vazifelendirilmişti. Hazret-i Osman devrinde, Kur’an-ı kerimi çoğaltacak hey’ette ve başka önemli görevlerde de bulunmuştur.

Hazret-i Ebu Bekr döneminde önemli görevlerde bulunan Übeyy bin Ka’b radıyallahü anh hazret-i Ömer devrinde de Hazrec kabilesini, müşavere meclisinde temsil etmiştir. Bunun yanısıra Müslümanlara dersler vermiş, ilim öğretmiştir. Ramazan-ı şerif ayında Mescid-i Nebevi’de kılınan teravih namazlarında imamlık yapmış, hazret-i Ömer de kendisine “Ebü’t-Tufeyl” ve “Seyyid-il-Müslimin” künyesini vermiştir.

Hazret-i Osman’ın halifeliği sırasında 656 (H. 35) senesinde Medine’de vefat etti. Cenaze namazını hazret-i Osman kıldırdı. Cennetül-Baki kabristanına defn edildi.

Übeyy bin Ka’b hayatını, İslami ilimleri her tarafa yaymak üzere adamış bir Sahabiydi. tefsirde, hadiste, büyük bir imam olup, ünlü fakihlerdendir. Defalarca Peygamber efendimizin, mübarek iltifatlarına mazhar olan Übeyy’in, Tevrat’a, İncil’e ve diğer semavi kitaplara ait bilgisi çok fazlaydı. İlmi yönden çok geniş bir kültüre sahip olduğu için, hazret-i Ömer çok hürmet gösterir, danışılması gereken konularda onun salahiyetli (yetkili) olduğunu söylerdi.

Übeyy bin Ka’b, talebelerine karşı çok edebli, nazik ve disiplinli bir Sahabiydi. Derslerinin ciddi ve düzenli olmasını ister, lüzumlu sorulara titizlikle cevap verirdi. Talebelerinden ayrı bir yere oturmaz, onlarla aynı seviyede bulunur, öylece ders verirdi.

Übeyy bin Ka’b’ın başka bir özelliği de, Kur’an-ı kerimi bizzat yazmasıydı. Yazdığı mushafa Hazret-i Übeyy Mushafı denilmektedir. Ayrıca, tefsir ilmine hizmet eden müfessirlerin başında gelmektedir. Âyet-i kerimelerin eshab-ı nüzulleri (inme sebepleri) hakkında geniş bilgisi vardı.

Hadis ilminde de büyük bir alimdi. Hadis-i şerifleri nakil ve rivayet konusunda da çok ihtiyatlı olanÜbeyy bin Ka’b, 164 hadis-i şerif rivayet etmiştir.

Bir gün Resulullah sallallahü aleyhi ve sellem efendimiz, mübarek ellerini hazret-i Übeyy’in göğsüne koydular ve buyurdular ki: “Ya Rabbi! Burayı şekten (şüphe) ve tekzibden (yalanlamaktan) koru.” Übeyy bin Ka’b buyuruyor ki: “O anda bana öyle bir hal oldu ki, gümüş gibi beyaz bir yer gözüme göründü ve oradan Rabbime sanki nazar ediyorcasına korkudan ter içinde kaldım.”

Übeyy bin Ka’b buyurdu ki: “Bir gün Resul-i ekremden işittim. “Kim dünyada hayır amel işlerse, ona çok müjdeler vardır. Allahü teala ona ahirette çok ihsanlarda bulunacaktır. Lakin, kim bu dünya için çalışırsa, ona ahiretten hiçbir nasib yoktur.”

Buyurdu ki:

“Kim Allahü tealanın rızası için elindekini verirse, muhakkak Allahü teala da ondan daha iyisini ona ihsan eder ve hesapsız şekilde sevap yazar. Kim bunun aksini yaparsa, Allahü teala elindekini alır ve ona günah yazar.”

Bu bilgi faydalı oldu mu ?